عنوان
تعداد صفحات:۴۶
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
موضوع هویّت در طول تاریخ همواره در زندگی بشر مطرح بوده و از زوایای مختلف و رویکردهای متفاوت به آن پرداخته شده است. فیلسوفان، انسانشناسان،جامعه شناسان و … هر کدام به شیوههای متفاوتی در صدد کشف جنبهها و ابعاد آن بر آمدهاند. با این اوصاف باز هم موضوع هویّت مورد سؤال بوده است. اینکه ماکیستیم؟ موجودیّت ما چیست؟ عناصر تشکیل دهنده هویّت ما چیست؟ و چه چیزهایی هویّت، کیستی و چیستی ما را مشخص میسازند؟ آیّا تنها هویّت فردی داریم یا دارای هویّت جمعی نیز هستیم؟ اگر دارای هویّت جمعی هستیم من (ما) به کدام اجتماع تعلّق داریم؟ چه روابط مادی و معنوی مرا (ما را) به این جامعه و این جامعه را به من (ما) پیوند میدهد؟ و …
امروزه بخشهای مختلف کره زمین در برگیرنده جنبشهای گوناگونی است که تلاش برای حفظ یا احیای هویّتهای خاص و مقابله با جریانهای جهانی، بهویژه فرهنگ جهانی را میتوان وجه مشترک همه آنها دانست، این جنبشها افراد و گروههایی را بسیج میکنند، که در فضای اجتماعی – فرهنگی جهانی به دنبال فرهنگ و هویّت سنتی ناب هستند و در برابر جریانهای بیوقفه جهانی، بازسازی مرزهای محلّی را آرزو میکنند (گلمحمدی،۱۳۸۰: ۱۲۱) بیتردید، مسئله هویّت به آینده ما نیز مربوط میشود. هم از این روست که در تصمیمگیریها، سیاستگذاریها و روابط فردی، گروهی و ملّی لحاظ میشود. بنابراین فارغ از توجه ایجابی و سلبی اندیشمندان به موضوع، هویّت خود را به مثابه یک مسئله فرهنگی-اجتماعی بر علوم انسانی و پژوهشگران این حوزه تحمیل میکند.
مسئله هویّت از مضامین مهمی است که هم در بعد فردی و هم در بعد اجتماعی و فرهنگی میتواند نمایانگر ویژگیهای فرد و جامعه باشد. مطالعه وضعیت و تغییرات هویّت اجتماعی و ابعاد گوناگون آن از جمله هویّت ملی، هویّت فرهنگی، هویّت قومی ابزار گویایی برای فهم شرایط و اوضاع واقعی و موجود جامعه است.زیرا هویّتها، هم مسبوق به ارزشها و نگرشها هستند و از آن سرچشمه میگیرند و هم بر اعمال فردی و جمعی تأثیر میگذارند.
واژه های کلیدی:: هویّت ، هویّت فرهنگی، فرهنگپذیری، هویت ملی، هویت دینی، نظریه های مربوط به هویت،
چکیده ۴
مقدمه ۵
فرهنگ و فرهنگ پذیری ۶
۱- تعریف فرهنگ ۶
۲- کارکردهای فرهنگ ۷
۳- جامعه پذیری ۸
عوامل اجتماعی شدن ۱۲
۴- فرهنگ پذیری ۱۳
هویّت و هویّت فرهنگی ۱۸
۱- هویّت ۱۸
۲- هویت فرهنگی ۱۹
۲-۱- هویّت ملّی ۲۱
۲-۲- هویّت دینی ۲۲
نظریه های مربوط به هویت ۲۳
۱- نظریه پیتر برگر ۲۳
۲- نظریه استوارت هال ۲۶
۳- آنتونی گیدنز ۳۲
۴-ریچارد جنکینز ۳۵
منابع و مآخذ ۴۱
ساروخانی، باقر (۱۳۷۵)، دایره المعارف علوم اجتماعی، تهران انتشارات کیهان.
جنکینز، ریچارد (۱۳۸۱). هویت اجتماعی. ترجمه تورج یار احمدی. تهران: نشر شیرازه.
مانی، روح انگیز (۱۳۷۴)، هویت دینی، پایان نامه دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا، تهران.
بشیریه، حسین (۱۳۷۹)، نظریه های فرهنگ در قرن بیستم، تهران، نشر فرهنگی آینده.
بشیریه، حسین (۱۳۸۵)، موانع توسعه سیاسی در ایران،تهران، گام نو.
ایتزن، دى. استنلى (۱۳۷۶)، فرهنگ به مثابه معرفت مشترک انسانى،ترجمه ضیاءتاج الدین،نامه فرهنگ،ش دوم،سال هفتم،ص۱۵٫
گلمحمدی،احمد (۱۳۸۰)، جهانی شدن،فرهنگ،هویت، تهران: نشرنی.
توحید فام، محمد (۱۳۸۱)،موانع توسعه فرهنگی در ایران، (انتشارات باز ) مرکز باز شناسی اسلام و ایران.
روحالامینی، محمود (۱۳۷۹)، زمینه فرهنگشناسی، تالیفی در انسانشناسی فرهنگی–مردمشناسی، تهران: انتشارات عطار.
روشه، گی (۱۳۶۷)، کنش اجتماعی، مترجم :زنجانیزاده، مشهد:دانشگاه فردوسی.
ترنر،جاناتان اچ،ساخت نظریه جامعه شناسی(۱۳۷۸)،ترجمه عبدالعلی لهسایی زاده، شیراز، انتشارات نوید.
نیکگهر، عبدالحسین (۱۳۷۱)، مبانی جامعهشناسی، تهران، رایزن.
نیکگهر، عبدالحسین (۱۳۸۳)، مبانی جامعهشناسی، تهران، توتیا.
رفعت جاه، مریم(۱۳۸۷)، تاملی در هویت زن ایرانی، انتشارات دانشگاه تهران.
رفعت جاه، مریم (۱۳۸۳)، زنان و بازتعریف هویت اجتماعی ، رساله دکتری دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
کوئن ، بروس(۱۳۸۳) ، مبانی جامعهشناسی ، مترجم : غلامعباس توسلی و رضا فاضل ، تهران، سمت، چاپ پانزدهم .
هویّت روشن و نسبتاً با ثبات یکی از نیازهای شخصیّت انسانی است. هویّت زمانی آشکار میشود که انسان با دیگر هویّتها و طرز فکرهای مختلف و نقشهای جدیدی که به عهده میگیرد مواجه میشود. مادام که غیری در کار نباشد، انسان از ویژگیهای خودش آگاه نمیشود و هویّت شکل نمیگیرد(مانی،۱۳۷۴: ۱۴) و گاه هنگام تماس هویّتها با هویّت غیر،تغییر و تحولاتی در هویّت خودی بوجود میآید. به دلیل فراگیر بودن مفهوم هویّت در حوزههای فرهنگ،اجتماع، سیاست و اقتصاد، مردمشناسان، جامعهشناسان و علمای عام سیاست و اقتصاد به مطالعه درباره آن همّت گماردهاند و از زوایای مختلفی آن را مورد بحث و برّرسی قرار دادهاند. امّا آنچه در این پژوهش مورد تأکید بیشترواقع شده هویّت فرهنگی است که از ابعاد مهّم هویّتی، به شمار میآید، چون با ارزشها و نگرشهای فرد ربط وثیقی دارد.
در تعریف هویّت فرهنگی در دایرهالمعارف علوم اجتماعی چنین آمده است: هویّت فرهنگی احساس تعلّق و همبستگی به جامعه و فرهنگ آن است که در رفتار همه اعضای آن جامعهوجود دارد و سبب تمایز اعضای این جامعه از سایر جوامع میشود. هویّت فرهنگی باعث میشود فرد در مقابل هنجارها و ارزشهای جامعه خود احساس تعهد و تکلیف کند و در امور مختلف آن مشارکت جوید و انتظارات جامعه خود را پاسخ گوید و در مواقع بحرانی سرنوشت جامعه و غلبه بر آن بحران برای او مهّم باشد.شایان ذکر است که احساس تعلّق جمعی مستلزم حمایت جمع مذکور از فرد نیز هست و رابطه دو طرفه بین فرد و جمع را ایجاب میکند (باقر ساروخانی، ۱۳۷۵: ۶۰). خلاصه آنکه هویّت فرهنگی متضمن احساس تعلّق به فرهنگ و جامعه است به گونهای که اعضای یک جامعه یا گروه را از سایر گروهها متمایز نماید.هویّت فرهنگی بواسطه تعهد عملی که در فرد ایجاد میکند پیامدهایی دارد (باقر ساروخانی، ۱۳۷۵: ۶۱).
در تازهترین تعریف، فرهنگ را «معرفت مشترک بشرى» با ویژگىهایى همچون «اکتسابى بودن»، «تحوّل پذیرى» و «قابلیتیادگیرى» خواندهاند که با توجّه به حوزههاى گوناگون آن، داراى مؤلفهها و عناصر مهمّى همانند «باورها» (جهانبینى)، «ارزشها»، «ایدئولوژى»، «هنجارها»، «نمادها»، «فنّاورى مادّى و اجتماعى» مىباشد (ایتزن، ۱۵:۱۳۷۶).
کلمه فرهنگ در زبان انگلیسی و فرانسوی به معنای کشت و کار یا پرورش بوده است و در زبانهای رومانیایی و انگلیسی ازآن معنای پرورش، بهسازی، تذهیب یا پیشرفت اجتماعی را استنباط میکردند،امّا امروزه فرهنگ از نظر تنوّع و وسعتهای معنایی و سیر تاریخی و برداشت ادبی چنان ابعاد گستردهای یافته است که دیگر نمیتوان آن را محدود به مفهوم «دانش و تربیت» دانست (روحالامینی،۱۳۶۸، به نقل از واعظی و همکاران،۱۳۸۷: ۴۰).
در کتب مختلف علمی، تعاریف متعدّدی از فرهنگ شده است، ولی با توجّه به تغییرات متنوّعی که در عرصه فرهنگ جهانی رخ داده است، شاید لازم باشد که بازتعریفی از فرهنگ انجام شود تا بتوان در شرایط کنونی، تعریفی علمی از فرهنگ ارائه کرد.
فرهنگ عبارت است از: “کلیّه اشکال زندگی یک قوم و همچنین تمام زمینههای فنّی موجود آن قوم و نیز الگوهای صریح و ضمنی برای رفتارهای اکتسابی و قابل انتقال به وسیله نمادها و آراء و اندیشههای سنتی یعنی افکار و عقایدی که به طور تاریخی پدید آمده و گزینش شدهاند و به خصوص ارزشهای مرتبط با آنها” (بشیریه، ۱۲:۱۳۸۵).
فرهنگ در معانی وسیع تر شامل همه فرآوردهها و تولیدات انسانی است که در مقابل فرایندها و تولیدات طبیعت قرار میگیرد. برخی دیگر از فرهنگشناسان و تمدّنشناسان، دو واژه فرهنگ و تمدّن را یکی تلقی نموده، در حالی که برخی دیگر، این دو را جدا میکنند (گیروشه،۱۲۰:۱۳۶۷).
همچنین تعریف ریموند ویلیامز از فرهنگ نیز قابل توجّه است. به نظر وی، فرهنگ را به عنوان “فرایند عمومی تکامل و توسعه فکری، معنوی و زیباشناختی و به عنوان شیوه خاص زندگی مردمی خاص یا دورانی خاص ” تعریف میشود و یا به طور کلی به عنوان فرآوردههای فعالیت فکّری و هنری تعریف میگردد که به نظر میرسد این تعریف، شامل کل فلسفه، اندیشه، هنر و خلاقیّت فکّری یک عصر یا کشور و همچنین آداب، عادات و رسوم و مناسک اقوام و ادبیّات و هنرهای مختلف میشود (بشیریه،۹:۱۳۷۹).
برای فرهنگ تعاریف بسیار متعدّد و متنوّعی شده است که در اینجا برای روشن شدن موضوع و قلمرو آن به تعریف جامعی که تایلور در کتاب خود به نام «فرهنگ ابتدایی» ارائه داده است اشاره میکنیم: «فرهنگ مجموعه پیچیدهای است شامل: معارف، معتقدات، هنرها، صنایع، فنون، اخلاق،قوانین، سنن، باور و سرانجام تمام عادات، رفتار و ضوابطی که فرد به عنوان عضو جامعه خود آن را فرا میگیرد و در برابر آن جامعه، وظایف و تعهداتی بر عهده دارد.» (روحالامینی، ۱۸:۱۳۷۲) میتوان گفت که فرهنگ، روش زندگی گروهی ازمردم میباشد که در برگیرنده الگوهای رایج تفکّر و رفتار شامل: ارزشها، اعتقادات، قواعد رفتار، نظام سیاسی، فعالیت اقتصادی و مانند آن است، که از نسلی به نسل دیگر از طریق آموختن- و نه از راه توارث زیستی- انتقال مییابد (کوپر[۱]، ۱:۱۹۵۸) فرهنگ مجموعه افکار و اعمال، بایدها و نبایدها، هنجارها، ارزشها و نظام اعتقادات یک جامعه مشتمل بر سنّت، آداب و رسوم، مذاهب، ایدئولوژی، زبان و کلیه عادات یا دیدگاههای مشترک دیگر است که ممکن است از این نوع مفاهیم مستثنی شده باشد (توحید فام، ۱۹:۱۳۸۱).
[۱] . kuper
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
ارسال نظر