عنوان

مقاله نظریه های شخصیت

تعداد صفحات: ۲۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

زندگی گستره‌ا‌ی برای بروز استعدادهای ژنتیک و رشد و توسعه‌ی توانایی‌های فردی به منظور کسب تعادل زیستی رشد و رضایت‌مندی است. پیچیدگی‌ها‌ی ژنی انسان بنحوی است که در برخی صفات فردی همچون رنگ چشم و یا مو، بروز چنین ویژگی‌هایی اجتناب ناپذیر است. در برخی از موارد صرف نظر از نوع ویژگی ژنی، تأثیر محیط در ایجاد و یا توسعه‌ی نوعی از توانمندی و یا نقص، آشکار و اجتناب ناپذیر است، همچون اعتماد به نفس و نداشتن قاطعیت. پس به نظر می‌رسد که در یک سوی طیف تأثیرات ژنی مطلق و در سوی دیگر تأثیرات محیطی مطلق در شکل‌گیری فرایند‌های مرتبط با انسان قرار دارند. این فرایندها موجب بروز الگوها و عادات رفتاری، احساسی و شیوه‌های تفکری (باورها و اعتقادات) می‌شوند. ترکیب این الگوها موجب موفقیت، شکوفایی و بالندگی یا شکست و ناکامی است. بطور کلی شخصیت در طی فرایند تکامل انسان تحول پیدا می‌کند. این تحول بر اساس معادلات پیچیده ژنی و امکانات محیطی صورت می‌گیرد. در واقع این دو عامل در تعامل با یکدیگر پدیده‌ی شخصیت را می‌سازند. شخصیت مهم‌ترین ابزار برای سوگیری و هدایت زندگی است. از طرفی خود هدف را تعیین می‌کند و از طرف دیگر امکان رسیدن به آن هدف را فراهم می‌نماید(حق شناس، ۱۳۸۸).

واژه های کلیدی: شخصیت، نظریه های شخصیت، نظریه روانکاوی، نظریه صفات، نظریه ریموند کتل، نظریه آیزنک، مدل پنج عاملی صفات شخصیت

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه و تاریخچه نظریه های شخصیت ۵
مفهوم شخصیت : ۱۱
نظریه‌های شخصیت ۱۲
نظریه روانکاوی : ۱۲
نظریه روان شناسی فردی آلفرد آدلر: ۱۳
دیدگاه های رفتاری : ۱۶
دیدگاه انسان گرایی: ۱۸
نظریه کارل راجرز: ۱۸
نظریه صفات : ۱۹
نظریه ریموند کتل : ۲۰
نظریه هانس آیزنک : ۲۱
مدل پنج عاملی صفات شخصیت : ۲۱
منابع ۲۳

منابع

حق شناس، حسن. (۱۳۸۸). روانشناسی شخصیت. شیراز: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز.

حق شناس، حسن. (۱۳۹۰). روان شنا‌سی شخصیت. شیراز: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی شیراز. چاپ دوم.

کاپلان، هارولد و سادوک، بنیامین (۲۰۰۳). نورزها و اختلالات شخصیت. ترجمه‌ی پورافکاری، نصرت اله. تبریز: نشر تابش.

هجل، ل و زیگلر، د. (۲۰۰۰). نظریه‌های شخصیت. ترجمه علی عسگری. ساوه: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی. هیکل، کبرا. (۱۳۸۸). رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و حمایت اجتماعی با رضایت شغلی در معلمان زن شهر اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره، علوم تحقیقات اهواز.

شولتز، دوان. (۱۳۸۹). نظریه‌های شخصیت. ترجمه‌ی یوسف کریمی و همکاران. تهران: ارسباران. چاپ چهارم.

شولتز، د و شولتز، س.آ (۱۳۸۵). نظریه‌های شخصیت. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر ویرایش.

پروین، لارن؛ جان، اولیور. پی. (۲۰۰۱). شخصیت(نظریه‌ها و پژوهش)، ترجمه‌ی جوادی، محمد جعفر و کدیور، پروین(۱۳۸۱). تهران: انتشارات آییژ، چاپ اول، ویرایش هشتم.

ویتن، و. (۲۰۰۲). روان شناسی عمومی. ترجمه سیدمحمدی.(۱۳۸۵). تهران: انتشارات روان.

کریمی، یوسف. (۱۳۸۴). روانشناسی شخصیت. تهران: دانشگاه پیام نور.

کریمی، یوسف. (۱۳۷۸). روانشناسی شخصیت. تهران: موسسه‌ی نشر ویرایش. چاپ پنجم.

مقدمه و تاریخچه نظریه های شخصیت

ازشخصیت[۱] تعاریف گوناگونی به عمل آمده است که هر کدام بر یک نظریه‌ی ویژه مبتنی است(شولتز[۲]، ۱۳۸۹). صاحب نظران، قدیمی‌ترین طبقه‌بندی تیپ شخصیتی را به بقراط و جالینوس ازحکمای یونان باستان نسبت داده‌اند. بقراط شخصیت افراد را تحت تاثیر چهار خلط(مایع) یعنی خون، بلغم، صفرا و سودا تصور می‌کرد(کریمی، ۱۳۷۸).  بقراط معتقد بود براساس این چهار خلط و از زیادی یا تسلط یکی از این مایعات بدنی است که تیپ‌های مختلف شخصیت یعنی تیپ شخصیتی دموی، بلغمی، صفراوی و سودایی بوجود می‌آیند(حق شناس، ۱۳۹۰). ویژگی‌های عمومی شخصیت در زندگی روزمره، به صفاتی پایدار در طی زمان باز می‌گردد که از موقعیتی به موقعیت دیگر تغییر چندانی نکرده و به ماهیت وجودی فرد اشاره دارد. در ابتدای سده‌ی بیستم زیگموند فروید[۳] بر تجارب پنج سال اول عمر انسان به عنوان پایه‌گذار ویژگی‌های شخصیتی در دوران پس از آن تأکید دارد، درحالی که پیشگامان نظریه‌ی شخـصیتی وجودگرا و انسان‌گرا، نظری برخلاف آن داشتند. این فرایند با انقلاب سومی درحوزه‌ی شخصیت شناسی روبه رو شد. در واقع نظریه‌ی عاملی شخصیت، به اهمیت تأثیر فرایند رشد، شرایط متفاوت محیطی در توسعه و رشد ویژگی‌های فردی و انگیزش‌ها و نیازهای روزمره برای بروز ویژگی‌های شخصیتی تأکید دارد(حق شناس، ۱۳۹۰). به هر صورت، در روانشناسی امروز دیدگاه‌های نه چندان متعدد اما متفاوتی از شخصیت وجود دارد. یکی از این رویکردهایی که نزد اهل فن از مقبولیت نسبی برخوردار است، نظریه عاملی شخصیت است(گروسی، ۱۳۸۰). مقاله حاضر به یکی از جدید‌ترین طرح‌های عاملی شخصیت می‌پردازد. چارلز ای. اسپیرمن[۴] از شروع کننده‌های طرح‌های عاملی شخصیت بوده(شولتز، ۱۳۸۹). فرض بنیادین نظریه‌های عاملی همان گونه که در نظریه‌ی بقراط آمده، از نظر علی، تقدم را به ویژگی صفات می‌دهد. سرانجام این نظریه برتأثیرات نهفته‌ی وراثتی، جنبه‌های فیزیولوژیک و روان‌شناختی، أعم از اکتسابی و مادرزادی، درشکل‌گیری صفات و ویژگی‌های شخصیتی[۵] تأکید می‌ورزد. تاریخچه‌ی نظریه‌های عاملی به کارهای پژوهشی و بالینی “گوردن آلپورت[۶]“(۱۹۶۷-۱۸۹۷) باز می‌گردد. او بر این باور بود که ویژگی‌های شخصیتی، بنیادی‌ترین واحد‌های شخصیت هستند که بر پایه‌ ویژگی‌های سیستم عصبی مرکزی استوارند. این ویژگی‌ها قواعدی را برای برخورد فرد با محیط پیرامون او تعیین می‌کنند که از موقعیتی به موقعیت دیگر تغییر چندانی ندارد. او ویژگی‌های شخصیتی را برپایه‌ی سه عامل؛ فراوانی، شدت و موقعیت تعریف می‌کند. آلپورت ویژگی‌ها یا خصلت‌های شخصیت را به سه نوع اساسی[۷]، مرکزی[۸] و ثانویه[۹] تقسیم کرده است(پروین و جان، ۲۰۰۱).

کتل به تحلیل و طبقه‌بندی مفصلی درباره‌ی صفات شخصیت دست زده است. صفات عواملی شخصیتی هستند که با روش تحلیل عاملی از توده‌ی انبوهی از اندازه‌گیری‌های انجام گرفته بر روی آزمودنی‌ها استخراج شده است. صفات گرایش‌های واکنشی نسبتا پایدار یک شخص هستند و واحد‌های بنیادی شخصیت فرد را تشکیل می‌دهند. کتل صفات را به دو دسته صفات عمقی و صفات سطحی طبقه‌بندی کرده است. صفات عمقی از نظر او با ثبات و پایدار هستند و عناصر اساسی شخصیت فرد را تشکیل می‌دهند. پرسشنامه شانزده عاملی شخصیت وی بر این اساس تدوین شده است(کوپر، ۱۹۹۸).

^۱  – personality

۲  – Schultz

۳  – Sigmund Freud

۴  – Charles E. Spearman

۱  – personality characteristics

۲  – Gordon W. Allport

۳  – cardinal traits

۴  – central traits

۵  – secondary dispositions

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .