عنوان

مقاله قضاوت اخلاقی

تعداد صفحات:۳۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

انسان‌ها در هر لحظه از زندگی خود در حال انجام رفتارهایی از قبیل کار کردن، درس خواندن و غیره می‌باشند. آن‌ها با رفتارهای خود بر دنیای پیرامون خود تأثیر می‌گذارند. حال مسئله این جاست که چه عواملی می‌تواند بر رفتارهای ما تأثیرگذار باشد؟ در پاسخ بایستی بیان کرد که عوامل مختلفی مانند عوامل روانی، محیطی، اجتماعی و سیاسی و اقتصادی بر رفتارهای ما تأثیر می‌گذارند.

مواقعی هست که انسان‌ها از روی احساسات و بدون استدلال رفتاری را انجام می‌دهند ولی آن‌ها معمولاً پیش از انجام رفتارشان، به آن فکر کرده و در مورد آن استدلال می‌نمایند و به درست و غلط بودن آن رفتار می‌اندیشند و بر اساس ویژگی‌های شخصیت و ارزش‌های شخصی خود تصمیم گیری به انجام رفتاری می‌نمایند.

یکی از عوامل اساسی پیشرفت و توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هر جامعه، وجود انسان‌های دارای ارزش‌های والا و با وجدان است. انسان‌هایی با ویژگی‌های شخصیت مناسب و باثبات که وقتی تحت تأثیر موقعیت‌ها و شرایط قرار می‌گیرند، بیشتر با توجّه به معیارها و ارزش‌های درونی شده خود عمل کنند (رحمتی، ۱۳۸۹ به نقل از قضاوت پور، ۸۹).

بحث در این مورد که چگونه می‌توان تغییری در شرایط فعلی ایجاد نمود و از طریق تربیت انسان‌های بهتر در این زمینه اثرگذار بود و به پیشرفت جامعه کمک نمود، به ناچار بحث دیگری را پیش می‌کشد و آن این که رفتار‌های ما بیشتر وابسته به چه عواملی است؟ آیا از عوامل شناختی نظیر ارزش‌های شخصی و قضاوت اخلاقی تأثیر می‌پذیرد و یا این که پای عوامل مهم و بنیادی‌تری مانند ویژگی‌های شخصیت در میان است؟ اصولا چه ارتباطی بین این متغیرها برقرار می‌باشد و چگونه می‌توانیم با فهم ارتباط بین این متغیرهای روانی فهم بهتری از رفتارهایمان به دست آورده و در اصلاح آن‌ها بکوشیم؟

اخلاق و ارزش‌های شخصی از موضوعاتی است که در متون دینی و اسلامی به کرّات به آن‌ها اشاره شده است. بزرگان دینی ما را به داشتن اخلاق نیکو توصیه نموده‌اند و همچنین داشتن قضاوت درست را از ارزشمندترین ویژگی‌های انسانی برشمرده‌اند. آن چنان که امام علی (ع)، می‌فرمایند : ارزش انسان‌ها به دانش و قضاوت‌های آن‌ها است. علاوه بر این، با توجّه به وضع کنونی که در کشور عزیز خود شاهد آن می‌باشیم، این چنین به نظر می‌رسد که رفتارهای غیر اخلاقی و ارزش‌های مادّی گرایانه یا نه و سطح پایین روز به روز در جامعه بیشتر شده و ارزش‌های والاتر هرچه بیشتر به دست فراموشی سپرده می‌شوند. با وجود چنین وضعی این سؤال مطرح می‌شود که علّت وجود و رواج یافتن چنین بی اخلاقی‌ها و ارزش شدن  بیش از حد مادیات در جامعه ای دینی و اسلامی چیست؟ چقدر از این مسائل ناشی از مسائل اقتصادی و سیاسی است و چقدر از مسائل اجتماعی و روانی ناشی می‌شود و در ضمن کدام یک از ویژگی‌های روانی و شخصیتی می‌تواند با این  وضعیت مرتبط و یا بر روی آن اثر گذار باشد؟

واژه های کلیدی:قضاوت اخلاقی،شخصیت، ارزش های شخصی

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدّمه ۵
شخصیت ۷
۱- معنا و مفهوم شخصیت ۷
۲-رویکرد صفت ۹
ارزش‌های شخصی ۱۴
۱-کلّیات ۱۴
۲-ارزش‌های آلپورت، ورنون، لیندزی ۱۴
۳-نظریه شری و ورما ۱۵
قضاوت اخلاقی ۱۷
۱-جنبه شناختی ۱۷
۲-جنبه عاطفی رشد اخلاقی ۲۷
۳- جنبه رفتاری ۳۰
منابع ۳۳

منابع

    مطلق، عادله (۱۳۹۰). اثر داستان‌های معماگونه اخلاقی  بر رشد قضاوت اخلاقی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر لاهیجان. پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه علامه طباطبایی.

شولتز، دوان (۱۳۸۴). نظریه های شخصیت. (ترجمه یوسف کریمی، فرهاد جمهری، سیامک نقش بندی، بهزاد گودرزی، هادی بحیرایی و محمدرضا نیکخو، ۱۳۸۴). (چاپ پنجم). تهران: نشر ارسباران.

قضاوت پور، مسعود (۱۳۸۹). بررسی تأثیر آموزش فلسفه بر رشد اخلاقی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی منطقه ۹ تهران در سال تحصیلی ۸۹-۸۸٫ پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه علامه طباطبایی.

پروین، لارنس. ای. (۱۳۸۴). روانشناسی شخصیت (نظریه و تحقیق). (ترجمه محمّد جعفر جوادی و پروین کدیور، ۱۳۸۴). تهران: مؤسّسه خدمات فرهنگی رسا.

راس، آلن. اُ (۱۳۷۳). روانشناسی شخصیت (نظریه ها و فرآیندها). (ترجمه سیاوش جمال فر،۱۳۷۳) تهران: انتشارات بعثت.

دارابی، جعفر (۱۳۸۴). نظریه های روانشناسی شخصیت (رویکرد مقایسه ای). تهران: انتشارات آییژ.

هجل، لاری. ای و زیگلر، دانیل، جی (۱۳۷۹). نظریه های شخصیت(مفروضه های اساسی، پژوهش و کاربرد). (ترجمه علی عسگری، ۱۳۷۹). ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی (ساوه).

محمودیان دهکردی. الف. (۱۳۸۶). هنجاریابی و روایی و پایایی تیپ نمای مایرز- برگرز در میان کارکنان ادارات شهرکرد، پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه اصفهان.

کریمی، یوسف. (۱۳۸۰). روانشناسی شخصیت .تهران: موسّسه نشر ویرایش.

شری، جی، پی و ورما،آر،پی. (۱۹۹۴). پرسشنامه ارزش‌های شخصی (PVQ). (ترجمه کرمی، ابوالفضل،۱۳۸۲). تهران: موسسه تحقیقات علوم رفتاری-شناختی سینا

گروسی فرشی، میرتقی (۱۳۸۰). رویکردی نوین در ارزیابی شخصیت (کاربرد تحلیل عاملی در مطالعات شخصیت). تبریز: جامعه پژوه  و دانیال.

جلالی، ر. (۱۳۸۴). بررسی ویژگی‌های شخصیتی همسران جانبازان با نوع معلولیت جانباز و مقایسه آن‌ها با همسران افراد عادّی، پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.

بی ریا، ناصر (۱۳۸۵). روانشناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی. ( چاپ چهارم). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت).

لاینون، ریچارد. ای و گوداشتاین، لئونارد. دی (۱۳۸۲).  ارزیابی شخصیت. (ترجمه سیامک نقش بندی، علی قربانی، حمیدرضا حسین شاهی براواتی و الهام ارجمند، ۱۳۸۲). تهران: نشر روان.

مقدّمه

مسائل اخلاقی و ارزشی از مسائلی هستند که جامعه مرتّبا درگیر آن‌ها می‌باشد و در جای جای زندگی ما تأثیرگذار می‌باشند. از طرفی ارزش‌های شخصی و ویژگی‌های شخصیت نیز بر افکار و رفتار و انگیزش ما تأثیر می‌گذارند. مسائلی که گفته شد برای همه جوامع مهم تلقّی می‌شود ولی قطعاً در جوامع دینی که اعتقادات و آموزه های دینی بیشتر بر آن‌ها تأکید می‌نمایند از اهمّیت بیشتری برخوردار می‌باشند.

ویژگی‌های شخصیت، ارزش‌های شخصی و قضاوت اخلاقی در همه افراد جامعه حائز اهمّیت است امّا در بعضی حوزه های شغلی و اجتماعی می‌تواند تأثیر بیشتری بر زندگی دیگران بگذارد. بدون شک یکی از این حوزه های خطیر، حوزه بهداشت و درمان است. اکثر افرادی که در این حوزه مشغول به کار هستند از فارغ‌التّحصیلان رشته های مختلف علوم پزشکی و پیراپزشکی می‌باشند، در نتیجه ویژگی‌های شخصیّتی، ارزش‌ها و قضاوت اخلاقی این دانشجویان در آینده نزدیک می‌تواند بسیار تأثیر گذار بر جان و مال و سلامتی مردم باشد. به عنوان مثال، اگر پزشکی، بنا به گرفتاری‌های شخصی از درمان بیماری که نیاز به درمان فوری دارد سرباز زند و یا مدیریت مالی بیمارستان برای این که بیماری توانایی پرداخت هزینه های درمان خود را ندارد، ارائه خدمات به وی را قطع نمایند. کارشناس تغذیه ای که در یک کارخانه تولید محصولات غذایی کار می‌کند و از وی خواسته می‌شود که برای سود بیشتر کارخانه تولید محصولات بی کیفیت‌تر را تأیید نماید. این‌ها تنها چند نمونه از اتّفاقاتی است که ممکن است پیش آید و در صورت وقوع هر کدام از این موارد به تنهایی می‌تواند صدمات زیاد و بعضاً جبران ناپذیری را بر زندگی مردم بر جای بگذارد.

رفتار انسان از طرق مختلفی شکل می‌گیرد، یکی از طریق ارزش‌هایی است که دارد. ارزش‌ها به عنوان چارچوب ارجاع عمل نموده و در نتیجه رفتارهای ما را به روش‌های قابل پیش بینی شکل می‌دهند (اکلس و ویگفیلد[۱] ، ۲۰۰۲). ارزش‌ها ، با نوع هدف‌هایی که ما بر می‌گزینیم مرتبط می‌باشند ، هر چقدر ما این اهداف را جذّاب بدانیم و این که چقدر برای رسیدن و دستیابی به آن‌ها تلاش نماییم، همگی از ارزش‌های ما ناشی می‌شوند (فذر[۲] ، ۱۹۹۸). یکی از راه های دیگری که رفتار ما را شکل می‌دهد از خلال حالت و ویژگی‌های شخصیتی ماست. ما می‌دانیم که شخصیت  بروندادهای مهمّی دارد و این مسأله دارای اسناد و مدارک فراوانی است ( اوزر و بنت- مارتینز[۳] ، ۲۰۰۶). ضمن این که رابطه رفتار و استدلال اخلاقی نیز به کرّات در روانشناسی مورد بحث قرار گرفته است و اکثر روانشناسان وجود این رابطه را تصدیق می‌کنند.

علاوه بر مسائلی که در بالا پیرامون تأثیرگذاری ویژگی‌های شخصیت و ارزش‌های شخصی و قضاوت اخلاقی بر رفتارهای ما بیان شد بایستی گفت که  همه ما در روز با موقعیت‌هایی رو به رو می‌شویم که ما را مجبور به تصمیم گیری و انتخاب می‌کند که در بعضی از موارد انجام این کار بسیار سخت و دشوار است. موقعیت‌هایی که در آن‌ها مجبوریم از خود بپرسیم : ” چه کاری درست است ؟ ” . به این موقعیت‌ها معمّاهای اخلاقی گفته می‌شود. استدلال یا قضاوت اخلاقی، فرایندی است که کمک می‌کند تا افراد به پیامد های احتمالی و عواقب عملشان در پاسخ به معمّاهای اخلاقی فکر کنند و تصمیم بگیرند (مطلق،۱۳۹۰)

از طرفی، انسان امروزه با چالش‌های بیشتری نسبت به گذشته رو به رو است. پاسخ به این چالش‌ها نیازمند داشتن شخصیت سالم، ارزش‌های درست و مهارت‌های تصمیم گیری، استدلال و قضاوت قوی است. این مهارت به افراد کمک می‌کند تا اعتماد به نفس و توانایی خود را در انتخاب‌های خوب و درستی که در معمّاهای اخلاقی روزانه خود با آن مواجه می‌شوند، رشد دهند (مطلق،۱۳۹۰).

رشد اخلاق در طول قرن‌ها از مهم‌ترین مسائل اجتماعی مورد توجّه بوده است. زیرا اخلاق اساس طرح شخصیت انسان و موهبتی است که انسان به کمک آن، رفتار خود را پیرو اصولی می‌کند. علاوه بر این، قضاوت اخلاقی یکی از مسائل پیچیده و بحث برانگیز روانشناسی تعلیم و تربیت است که مورد توجّه بسیاری از صاحب نظران و پژوهشگران به ویژه کولبرگ و پیاژه قرار گرفته است.

شخصیت

 ۱- معنا و مفهوم شخصیت

 اصطلاح شخصیت از کلمه لاتین پرسونا[۴] به معنای نقاب اخذ شده است. در یونان باستان، بازیگران به هنگام نمایش ماسکی را به صورت خود می‌زدند و از طریق آن نقش واقعی خود را که در ارتباط با همان نقاب بوده است ارائه می‌دادند. مردم نیز سعی دارند رفتار خود را مطابق خواسته ها و انتظارات اجتماعی بروز دهند. شخصیت یک مفهوم انتزاعی است که از طریق انسجام و هماهنگی مجموعه ای از خصوصیات معنا پیدا می‌کند. این خصوصیات عبارتند از: عواطف و هیجانات، انگیزه ها، افکار، تجارب و ادراکات. از سوی دیگر شخصیت تنها شامل جنبه های ظاهری رفتار نیست بلکه معنای واقعی شخصیت چند بعدی است و این ابعاد شامل طیفی از فرایندهای درونی و ذهنی است که افراد را وادار به انجام رفتار معینی می‌کند (دارابی، ۱۳۸۴).

صاحب نظران مختلف هر کدام از منظر و دیدگاه خود به تعریف این موضوع پرداخته‌اند که در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:

جی. پی. گیلفورد[۵] (۱۹۵۹) شخصیت را این گونه تعریف کرده است : “شخصیت عبارت از الگوی منحصر به فرد صفات شخصیتی است” در حالی که ریموند کتل[۶] (۱۹۵۰) شخصیت را این گونه تعریف کرده است: ” شخصیت امکان پیش بینی آنچه را که فرد در موقعیتی خاص انجام خواهد داد، فراهم می‌کند” (راس، ۱۳۷۳).

برگر[۷] (۱۹۹۳) شخصیت را این گونه تعریف می‌کند: ” شخصیت عبارت است از الگوهای با ثبات رفتار که از درون افراد برمی خیزد”. البتّه این که رفتار یا شخصیت از درون انسان بر می‌خیزد دلیل بر تأثیر نداشتن عوامل بیرونی نیست­­­­­ بلکه این به معنای آن است که پاسخی که افراد به محرّک می‌دهند از درونشان نشأت می‌گیرد زیرا تا سازه‌هایی در درون انسان نباشد، رفتاری از وی سر نخواهد زد. حال این سازه ها می‌تواند فطری باشد یا اکتسابی و حاصل تربیت والدین و یا انتظارات جامعه باشد (دارابی،۱۳۸۴).

[۱] Wigfield &  Eccles

[۲] Feather

[۳] Ozer & Benet-Martinez

۱ Persona

۲ J.P. Guilford

۳ Raymond  Cattell

۴ Burger

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .