عنوان

مقاله دیدگاه امام علی (ع) در مورد مدیریت اسلامی منابع انسانی

تعداد صفحات:۴۳

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

اسلام به مدیریت ، اداره و رهبری جامعه اهتمام زیادی کرده است اهمیت این امر در روز غدیر خم که خداوند خطاب به رسولش می فرماید، اگر تکلیف رهبری جامعه را تعیین نکنی، رسالت خویش را ابلاغ نکرده ای (قرآن کریم ، سوره مائده، آیه ۶۷) آشکار می گردد. بنابراین جامعه نیازمند مدیریت و رهبری است و یکی از مهم ترین مدیریت ها ، حفظ سرمایه های انسانی است و رشد و بهره برداری صحیح از آن است چنین مدیریتی، از ضعیف ترین ملت ها، قوی ترین ملت ها را می سازد. لذا بزرگترین رهبران جهانی آنهایی نیستند که بر ملت خود افسار زده اند تا صدایشان درنیاید، بلکه آنانی هستند که نیروهای خود را تحریک ، بسیج و هماهنگ ساخته اند و آرمان واحد برای آنها بوجود آورده اند( مطهری، ۱۳۶۴)

امروزه نقش فزاینده نیروی انسانی در رشد و توسعه جامعه و سهم برتر آن در تعالی کشور بر کسی پوشیده نیست. اگر بر این اعتقاد هستیم که مقدمه و پیش نیاز یک جامعه متعالی و توسعه یافته، داشتن سازمانها و نهادهای توسعه یافته است. آن سازمانها اعتبار و اقتدار خود را بواسطه وجود منابع انسانی متعهد و متخصص بعنوان سرمایه های اصلی کسب می نمایند. چنانچه اشاره شد مهم ترین منشاء قدرت سازمانها برخورداری از منابع انسانی شایسته و اصلح است ولی متأسفانه در گذشته توجه چندانی به نقش و جایگاه رفیع آن در توسعه نشده و نمی شود.

«هر چند منبع قدرت سازمانها داشتن منابع انسانی منحصر به فردی است که در حوزه های تخصصی گوناگون در اختیار دارند ولی متأسفانه اهمیت این منبع با ارزش و کارساز در نظر گرفته نمی شود و در عمل در مورد نقش حیاتی و استراتژیک آن سهل انگاری می شود» ( عباسپور، ۱۳۸۲).

از آنجایی که فرهنگ غنی اسلام سرشار از بهترین شیوه ها و روشهای پیشرفته مدیریت بوده و از طرفی بهترین روشها و دستورات اداره و هدایت انسانها در گفتار و کردار ائمه معصومین( علیهم السلام) مشاهده می شود.. لذا در این مقاله دیدگاه امام علی (ع) در مورد مدیریت اسلامی منابع انسانی را بررسی می نماییم.

واژه های کلیدی: مدیریت اسلامی،اهمیت و ضرورت مدیریت اسلامی، مدیریت منابع انسانی، امام علی (ع)، کارکردهای مدیریت منابع انسانی از دیدگاه امام علی(ع)

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۵
مدیریت اسلامی ۶
مبانی و اصول مدیریت اسلامی ۷
جایگاه مدیریت در نظام اسلامی ۸
ضرورت و اهمیت مدیریت اسلامی ۱۰
اهداف مدیریت از نظر اسلام ۱۱
تعاریف صاحب نظران از مدیریت اسلامی ۱۳
کارکردهای مدیریت منابع انسانی از دیدگاه امام علی(ع) ۱۸
۱- گزینش و انتخاب منابع انسانی از دیدگاه امام علی(ع) ۱۸
۲- بکار گماری منابع انسانی ازدیدگاه امام علی(ع) ۲۰
۳- جبران خدمات و حفظ و نگهداری منابع انسانی از دیدگاه امام علی(ع) ۲۱
۴- انگیزش منابع انسانی از دیدگاه امام علی(ع) ۲۱
۵- آموزش و بهسازی منابع انسانی از دیدگاه امام علی(ع) ۲۳
۶- ارزیابی عملکرد منابع انسانی از دیدگاه امام علی(ع) ۲۴
۷- تشویق و تنبیه از دیدگاه امام علی(ع) : ۲۵
دیدگاه امام علی(ع) در مورد مدیریت منابع انسانی ۲۷
نتیجه گیری ۳۸
منابع ۴۰

منابع

قرآن کریم.

نهج البلاغه.

مطهری، مرتضی.( ۱۳۶۴). امامت و رهبری .تهران: انتشارات صدرا.

مطهری، مرتضی.( ۱۳۷۶). امدادهای غیبی در زندگی بشر( چاپ نهم) تهران: انتشارات صدرا.

عباس پور، عباسی .( ۱۳۸۲) مدیریت منابع انسانی پیشرفته . تهران: انتشارات سمت.

معینی نیا، مریم.( ۱۳۸۵). سیره اداری امام علی(ع) . تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل

طباطبائی ، سید محمد حسین( ۱۳۶۳) . تفسیر المیزان، تهران: بنیاد علمی فرهنگی علامه طباطبایی

تقوی دامغانی، رضا.( ۱۳۸۶). نگرشی بر مدیریت اسلامی.( چاپ هفتم). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.

نجات بخش اصفهانی، علی و محمدرمضان پور و سید علی قریشان. ( ۱۳۹۱). مدیریت اسلامی با تعمق در آیات و روایات و سیره نبوی و علوی . قم: انتشارات جباری.

مکارم شیرازی، ناصلر.( ۱۳۶۷). مدیریت و فرماندهی در اسلام. قم: هدف.

عابدی جعفری، حسن و حمیدرضا معصومی مهر( ۱۳۹۲) . مدیریت اسلامی قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

دشتی ، محمد.( ۱۳۷۹). ترجمه نهج البلاغه. قم: نشر مشرقین.

دشتی، محمد.( ۱۳۸۵) . امام علی و مدیریت.( چاپ سوم) . قم: نشر موسسه تحقیقات امام علی(ع).

مصباح یزد، محمد تقی.(۱۳۸۵). پیش نیازهای مدیریت اسلامی . قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره).

قبادی، اسماعیل.(۱۳۸۱). اصول و مبانی مدیریت اسلامی( چاپ دوم) تهران: فقه.

مقدمه

منابع انسانی بعنوان موثرترین عامل در توفیق مدیریت ها همواره باید مورد توجه و عنایت ویژه ای قرار گیرد. روشن است که در نظام اداری جامعه ما در سطوح مختلف مدیران و کارکنان سرمایه های ارزشمند و متعهد و متخصص با ویژگی ها و خصلت های بارز و برجسته وجود داشته و دارد.

طبیعی است که در فرایند مدیریت ورهبری منابع انسانی نه تنها به چنین افرادی نیاز است بلکه باید نظام اداری با بهره گیری و پیوند مناسب با آموزه های اسلامی و سیره معصومین(ع) و نیز یافته های علمی بگونه ای نظام مند ارزشها و قابلیت های مورد نیاز را بطور مداوم در وجود آنان نهادینه ساخته و برای بالندگی و بقای نظام اداری شرایط جذب، گزینش بکارگماری و حفظ و نگهداشت منابع انسانی را فراهم سازد. در شرایط کنونی مهم ترین اقدام عاجل، ایجاد تحول اساسی در منابع انسانی مبتنی بر بینش و بصیرت الهام گرفته از ارزشهای اسلامی بویژه ائمه معصومین(ع) و بومی سازی نظریات دانشمندان معاصر این حوزه در جامعه خودمان می باشد.

بنابراین در این مقاله به دیدگاه امام علی (ع) در مورد مدیریت اسلامی منابع انسانی مورد بررسی می شود.

 مدیریت اسلامی

انسان از آغاز پیدایش خود و تا جایی که تاریخ مدون او نشان می دهد به صورت دسته جمعی و گروهی زندگی کرده است که لازمه آن تقسیم کار و مسئولیت و درجه بندی نقش افراد در گروه می باشد و اگر مفهوم مدیریت ورهبری را به صورت نسبی بپذیریم هر نوع تقسیم وظایف، بین گروهی از مجموعه انسانها، مبین نوعی تقسیم بندی اهمیت افراد در گروه و در نتیجه نشان دهنده نوعی طبقه بندی مدیریت یا رهبری است.

این مفهوم از آنجا  نتیجه می گیرد که امروزه در تعریف مدیریت و رهبری گفته اند که در هر مجموعه ای از انسانها موضوع بودن یا نبودن رهبر یا مدیریت نیست بلکه موضوع  میزان درجه تأثیر آن است چرا که مدیریت عبارت از تأثیری است که یک فرد در یک مجموعه روی سایر افراد می گذارد.

در اسلام مدیریت و رهبری به عنوان یک اصل ضروری و اجتناب ناپذیر برای ادامه حیات انسان به حساب آمده است. که برای نشان دادن اهمیت رهبری و مدیریت از نظر اسلام به برخی آیات اشاره می شود:

خداوند در قرآن کریم( آیه ۵ سوره نازعات) به تدبیر کنندگان کارها سوگند یاد می کند این سوگند نشان اهمیت تدبیر کنندگان است.

آیه ۳۰ سوره بقره نشان می دهد که خداوند اولین انسانی را که آفرید به عنوان خلیفه خود در روی زمین قرار داد و کلمه جاعل (اسم فاعل) بیان کننده این موضوع است که انسان در روی زمین بدون رهبر نخواهد بود.

پیامبران که مدیران الهی بودند برای رشد انسان به سوی خداوند متعال برگزیده شدند مدیران جامعه اسلامی همه باید بر این شیوه حرکت کنند، قرآن به عنوان چراغ هدایت و دستورالعمل سعادت بشر باید فرا راه مدیران قرار داشته باشد. پیامبر اکرم(ص) فرمود هر گاه در مسافرت تعداد مسافران به سه نفر رسید باید یکی از آنها مدیریت گروه را بپذیرد. بدرستی که پیامبر اسوه و الگوی ماست در مدیریت اسلامی … مدیر مانند یک محور ، مدار و قطب عمل می کند. حضرت علی(ع) در خطبه ۱۴۶ نهج البلاغه مدیر را همانند رشته محکمی که مهره ها را به هم پیوند می دهد می شمارد ایشان همچنین می فرمایند: مدیر مانند محور وسط آسیا استوار است.

مبانی و اصول مدیریت اسلامی

۱- تعین هدف: آنچه از متون اسلامی استنباط می شود هدف در مدیریت اسلامی عبارت از رشد انسانها به طوری که انسانیت جایگاه ویژه خود را در جان انسانها و اجتماعات بیابد. بر این اساس  تشکل ها و تجمع ها، تأسیسات و تشکیلات باید گردونه هایی باشند که هدایت مدیریت های صالح، انسانها را به رشد  برسانند.

۲- دانشمندی و بینش: این دو عنصر تفکیک ناپذیری هستند که یکی از مبانی مدیریت اسلامی را تشکیل می دهند.

۳- روش: سومین اصل از اصول مدیریت را «روش» تشکیل می دهد. مدیریت را بر پایه مبانی فکری و سیستم اجرا و روش اعمال به طبقاتی نظیر الف) مدیریت علمی و غیر علمی ب) مدیریت شورایی و استبدادی ج) مدیریت خیر اندیشی و استعمار جویانه د) مدیریت باز و بسته هـ) مدیریت پویا و ایستا. آنچه از متون اسلامی استخراج می شود و به عنوان مدیریت بایسته و شایسته شناخت می شود عبارت است از مدیریت علمی، متمرکز، مشاوره جویانه، باز و آزاد. مدیریت اسلامی نوعی مدیریت ویژه است که به لحاظ تنگنای لغوی باید آن را مدیریت متمرکز نامید منتهی منظور از متمرکز، نوعی مدیریت که روح مسئولیت پذیری را در افراد از بین می برد نیست بلکه مقصود از متمرکز ، وحدت مرجع تصمیم گیری ، انسجام و هماهنگی بین نیروها و برقراری رابطه ارگانیک بین واحدها و بخشهای تابعه در حوزه مدیریت است. (مشبکی، ۱۳۷۲)

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .