عنوان

مقاله نقش تاب‌آوری در توانایی مقاومت فرد در برابر استرس

تعداد صفحات: ۴۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

 چکیده

امروزه استرس به عنوان عاملی خطر زا برای سلامتی مورد توجه قرار گرفته و مطالعات متعدد نشان داده است که افراد با استرس بالا در هر دو سطح جسمانی و روانی شکایات بیشتری را مطرح می‌کنند. بنابراین برنامه‌هایی اثر بخش هستند که مستقیما در ارتباط با روش‌های مقابله با استرس تنظیم شده باشند (پرالتا، رامیرز، روبلز، ناوریت^[۱] ۲۰۰۹به نقل از؛ امیری، اقایی و عابدی، ۱۳۸۹).

در این مقاله به شناسایی عاملی می پردازیم که توانایی مارا در برابر استرس‌ها و عوامل فشار زا افزایش می‌دهد. روانشناسی سلامت به دنبال شناسایی سازه‌ها و شیوه‌هایی است که سلامت و بهداشت روان را به دنبال دارد. به این دلیل عواملی که به انسان در سازگاری و انطباق با مشکلات و تهدیدات زندگی کمک کند، از موضوعات مورد توجه این حوزه خواهد بود. در این ارتباط یکی از موضوعات قابل توجه در روانشناسی سلامت و بهداشت روانی، تاب‌آوری است.  ریشه تاب آوری از علم فیزیک گرفته شده است و به معنی جهیدن به عقب است. در واقع افراد تاب آور قادرند به عقب بجهند. آنها توانایی زنده ماندن وظرفیت غلبه بر دشواریها، پایداری سرسختانه، بهسازی خویشتن را دارند.  از نظر تاریخی، علوم رفتاری و اجتماعی برای مطالعه انسان و رشد اجتماعی، یک رویکرد مشکل نگر را دنبال کرده‌اند.  بالطبع این الگوی پژوهشی آسیب شناختی به مطالعه مشکلات، بیماری، ناسازگاری، عدم شایستگی، انحراف پرداخته است.  همچنین این رویکرد بر شناسایی عوامل خطر زا تاکید داشته است.

تاب‌آوری که «مقاومت در برابر استرس» (گارمزی، ۱۹۸۵) نیزنامیده شده است، در امتداد یک پیوستار با درجات متفاوت از مقاومت در برابر آسیب‌های روانشناختی قرار میگیرد.  (اینگرام و پرایس، ۲۰۰۱). تاب‌آوری طبق این تعریف، فراتر از جان سا لم بدر بردن از استرس‌ها و ناملایمات زندگی است (بونانو، ۲۰۰۴) و با رشد مثبت، انطباق پذیری و رسیدن به سطحی از تعادل پس از به وجود آمدن اختلال در وضعیت تعادلی پیشین، مطابقت می‌کند (ریچارد سون، ۲۰۰۲، به نقل ازبشارت،۱۳۸۶).

واژگان کلیدی: استرس، تاب آوری، سلامت روان، فشار روانی، ویژگی‌های افراد تاب آور

 فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه ۷
استرس چیست؟ ۱۰
انواع استرس ۱۳
عوامل مؤثر در واکنش به فشار روانی ۱۴
عوامل کاهش دهنده فشار روانی ۱۶
تاب آوری ۱۸
عناصر تاب آوری و دیدگاهها ۱۸
تعریف تاب آوری ۲۰
چگونگی شکل گیری تاب آوری ۲۱
رویکردهای نظری پیرامون تاب آوری: ۲۲
الف- رویکرد روان شناسی مثبت نگر ۲۲
ب- رویکرد انسان گرایی ۲۳
ج- دیدگاه رشدی: ۲۳
د- دیدگاه روانشناسی تحولی ۲۴
موجهای پژوهش درباره تاب آوری ۲۴
موج اول- ویژگی‌های تاب آوری ۲۵
موج دوم- نظریه تاب آوری: فرآیند ۲۵
موج سوم: نظریه تاب آوری ۲۷
ویژگی‌های افراد تاب آور ۲۸
نیم رخ فرد تاب آور ۲۹
شایستگی اجتماعی ۲۹
مهارتهای مشکل گشایی ۳۰
استقلال ۳۰
حس هدفمندی ۳۱
اعتماد به نفس ۳۳
احساس کفایت ۳۳
احساس داشتن یک پایگاه ایمن ۳۳
ویژگی‌های محیط‌ های تاب آور ۳۶
فهرست منابع ۴۰

منابع

– خزائلی، پارسا. (۱۳۸۶). تاب آوری و ظرفیت غلبه بر دشواریها. معاونت دانشجوئی و فرهنگی. مرکز مشاوره دانشگاه تهران.

– بشارت، محمد علی. (۱۳۸۶). تاب‌آوری، آسیب پذیری و سلامت روانی. مجله علوم روانشناختی، دوره ششم، شماره ۲۴٫

– پینر، ورا.(۱۹۷۸).اصول کنترل براسترس.مترجم:ابوک(۱۳۷۷)،انتشارات فصل نواندیش،تهران.

– تمنایی، فاطمه. (۱۳۹۰). تبیین نقش واسطه گری تاب آوری در رابطه بین معنویت و استرس ناباروری در زنان نابارور. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه ارسنجان.

– سارافینو، ادوارد. (۱۳۹۱).  روانشناسی سلامت، مترجم: الهه میرزایی، تهران، رشد(تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی،۲۰۰۲).

– وارد، جین کران ول. (۱۳۷۳). غلبه بر استرس. مترجم: بابک مهرآئین. مشهد، جاودان خرد.

– شفر، مارتین. (۱۹۹۰). فشار روانی،ماهیت،  پیشگیری، سازگاری. ترجمه:بلورچی،انتشارات رشد،تهران.

– حسن زاده پشنگ، سمیرا؛ زارع، حسین و علی پور، احمد(۱۳۹۱). اثر بخشی آموزش شیوه‌های مقابله با استرس بر تاب‌آوری، اضطراب، افسردگی و استرس بیماران مبتلا به ضایعه نخاعی. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی جهرم، دوره دهم، شماره سه.

– حسن شاهی، محمد علی. (۱۳۹۰). رابطه تاب آوری، خود کارآمدی و هوش هیجانی با رضایت زوجی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد ارسنجان.

– آلدر، پورتر، آبراهام، تیجلینگن. (۱۳۹۱). روانشناسی سلامت، مترجم: رضاعی، تهران، نشرارجمند.

– آقامحمدیان، حمیدرضا، قنبری، بهرامعلی و واعظی، مرضیه(۱۳۸۹)بررسی مقایسه ای عوامل استرس زا و راهکارهای مقابله ای در افراد مبتلا به دیابت و سالم.فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی سبزوار(اسرار)،بهار۸۹، (۱ (مسلسل ۵۵)):۲۷-۳۲٫

– آقایی، اصغر و آتش پور، حمید. (۱۳۸۰). استرس و بهداشت روانی، اصفهان، انتشارات پردژ.

– آلن، ار، اس. (۱۳۷۰). اختلالات روانی کودکان، مترجم: مهریار، امیر هوشنگ، تهران، رشد.

 مقدمه

استر س بخشی از زندگی روزمره است. استرس کارکردی انطباقی دارد: انگیزه مطالعه را برای امتحان فراهم می‌کند و سبب ترشح زیاد آدرنالین می‌شود که شور و حال خاصی برای انجام کارها در حضور جمع را ایجاد می‌کند، چه این کار ورزش باشد و چه ارائه یک مقاله در یک سمینار. اکثر ما دوره‌هایی از اضطراب ناخوشایند را تجربه کرده ایم. معمولا این دوره‌ها محدود هستند و خود بخود بر طرف می‌شوند.  اما حتی وقتی نیازمند درمان نیستند، اثرات منفی فیزیولوژیک آنها همچنان از طریق تشدید اختلالات دیگر یا مخدوش کردن وضعیت بالینی سلامت را به مخاطره می افکنند (آلدر، ۱۳۸۹).

استرس می‌تواند نقش مهمی‌در سلامت عمومی افراد ایفا کند، بدین صورت که تلاش برای غلبه بر استرس می‌تواند پاسخ‌های فیزیولوژیک و روان شناختی ایجاد کند که نتیجه آنها، به وجود آمدن مشکلاتی در زمینه سلامتی است (فلدمن، ۲۰۰۲).

روانشناسی سلامت به دنبال شناسایی سازه‌ها و شیوه‌هایی است که سلامت و بهداشت روان را به دنبال دارد. به این دلیل عواملی که به انسان در سازگاری و انطباق با مشکلات و تهدیدات زندگی کمک کند، از موضوعات مورد توجه این حوزه خواهد بود. در این ارتباط یکی از موضوعات قابل توجه در روانشناسی سلامت و بهداشت روانی، تاب‌آوری ^[۱]است. این موضوع تحقیقات زیادی را موجب شده است. گارمزی^[۲]وماستن^[۳] (۱۹۹۱) تاب‌آوری را “یک فرایند، توانایی، یا پیامد سازگاری موفقیت آمیز با شرایط تهدید کننده”تعریف کردند. به بیان دیگر تاب‌آوری، سازگاری مثبت در واکنش به شرایط ناگوار است (والر^[۴]، ۲۰۰۱).

راتر^[۵] (۱۹۹۰) تاب‌آوری را به عنوان تفاوت‌های فردی در مقابله و واکنش به موقعیت‌های دشوار تعریف می‌کند (محمودی، رحیمی و محمدی، ۱۳۹۰). همچنین تاب‌آوری به فرایند پویای انطباق مثبت با تجربه‌های تلخ و ناگوار اطلاق می‌شود (لاتار و چیچتی؛ مستن، ۲۰۰۱، به نقل از بشارت، ۱۳۸۶).

تاب آوری به عنوان یک ویژگی شخصیتی بر توانایی مقاومت فرد در برابر استرس اشاره دارد و از مفاهیمی چون داشتن هدف و معنا در زندگی، ارزشمندبودن، زندگی مشتاقانه و پر شور، قدرت و مسئولیت ناشی از اختیار و آزادی فرد، اهمیت تجربه ذهنی و نقش موثر فرد وافراد در ساختن جامعه ریشه می‌گیرد (ولف[۶]، ۱۹۹۵).

استرس چیست؟

فشار روانی یا استرس که واژه‌ی اصلی آن ریشه در زبان لاتین دارد در قرن ۱۷ میلادی بسیار متداول بوده و به معنی سختی، دشواری، فلاکت و محنت به کار رفته است (هینگ[۱]، ۱۹۹۵؛ به نقل از الیاسی، ۱۳۸۱).

همچنین در زبان فارسی برای آن معادل‌هایی نظیر آزار و سنگینی، رنج روحی و جسمی، نیروی شدیدی که باعث ترس، نگرانی، اضطراب، هیجان‌های عاطفی و درد می‌شود، عنوان شده است (پینر[۲]  ۱۹۷۸).

پژوهشگران استرس را فرایندی می‌دانند که شامل تعامل و تطابق دایم میان فرد و محیط است. بر اساس این نظر، استرس شرایطی است که در آن تعامل میان فرد و محیط باعث می‌شود فرد بین ملزومات موقعیت ایجاد شده و منابع زیستی، روانی و اجتماعی خود تضاد احساس کند (سارافینو، ۱۳۹۱).

منابع گوناگون فشار در زندگی در افراد مختلف منجر به بروز واکنش‌های متفاوت می‌شود، برخی از مردم بهتر از سایرین می‌توانند با این عوامل محرک تنش زا مقابله کنند و رفتارشان طوری است که از عهده‌ی مبارزه طلبی و هماوردجویی‌های محیط بر می آیند در حالی که بسیاری از مردم اگر با عوامل تنش زا مواجه شوند قادر نیستند با آنها مقابله نموده از عهده‌ی مشکل برآیند (شفر[۳]، ۱۹۸۲).

[۱] -Hyng

[۲]– Pynr

[۳]-Sheffer

[۱]– resilience

[۲]-Garmezy

[۳]– Masten

[۴]-Waller

[۵]-Rutter

[۶] -Wolff

[۱]-Peralta,Ramirez,Robeles&Navarrete

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .