عنوان

مقاله بررسی عوامل یا محرک های استرس زای شغلی

تعداد صفحات: ۲۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

استرس شغلی را می‌توان جمع شدن عامل‌های استرس زا در وضعیت‌های مرتبط با شغل دانست که بیشتر افراد نسبت به استرس زا بودن آن اتفاق نظر دارند. همچنین استرس شغلی به عنوان کنش متقابل بین شرایط کار و ویژگی‌های فردی شاغل، میزان بیش از حد خواست‌های محیط کار و در نتیجه فشار‌های مرتبط با آن است که فرد بتواند از عهده آنها برآید (راندال و تمایر ۱۳۷۷، ۳۶-۳۸).

استرس شغلی معلول عللی است که از منابع مختلف می گیرد، این منابع می توانند در بیرون یا درون سازمان جایی داشته باشند و یا مربوط به گروههای موثر بر کارکنان و یا مربوط به خود افراد باشند.

اغلب گفته می شود: هرچه مقام فرد در سازمان بالاتر باشد استرس وی نیز بیشتر خواهد شد. برخی بررسی ها نشان داده اند که در اغلب سازمان ها، مدیران رده میانی، استرس بیشتری را تجربه می کنند. آنها با تقاضاهای زیادی از فرادستان و زیر دستان خود مواجه اند، پس بهتر است گفته شود عمدتاً در رده وسط دیده می شود.

عوامل استرس زا در تحقیقات گوناگون به صورت مختلف طبقه بندی و بیان گردیده است که درادامه به بخشی از آن اشاره خواهد شد.

در یک طبقه بندی عوامل استرس زا به چهار گروه تقسیم شده اند (برومند، ۱۳۷۴، صص ۲۱۶-۲۱۴).

۱)عوامل سازمانی (سیاست ها، ساختارها، شرایط عینی، مراحل و فرایندها).

۲)عوامل گروهی (عدم انسجام گروهی، عدم حمایت اجتماعی).

۳)عوامل فردی (ابهام و تعارض نقش در سازمان، خصوصیات تیپA).

۴) عوامل فرا سازمانی (تغییرات اجتماعی، خانوادگی، محلی، مالی، فن آوری).

کوپر^۱(۱۹۹۷) نیز در طبقه بندی خود عوامل استرس زای شغلی را به ۵ دسته تقسیم می کند:

۱)نوع شخصیت؛ شخصیت نوع A دارای استرس بیشتری است.

۲) فرهنگ سازمانی؛ میزان همکاری، انگیزش و روحیه بر سطوح استرس تأثیر می گذارد.

سازمانهایی که کارکنان را به سوی سطوح بالای عملکرد سوق می دهند وضعیتی بر استرس به وجود می آورند.

۳) رفتار مدیریت؛ سبک های مدیریت آرام و مشارکتی کمتر پر استرس اند. کارکنانی که مدیران خود رأی دارند به طور محتمل ۵ برابر بی خوابی، سردرد و ناراحتی های گوارشی را در ارتباط با استرس گزارش می کنند.

۴)انجام کار؛ بعضی از انواع کار پر استرس اند. در بعضی موارد جابه جا شدن در یک شغل همراه با کار لذت بخش، حرکتی بخردانه است که می تواند کمی از محرک های تنش زا را کمتر نماید.

۵)روابط انسانی، ارتباط های انسانی عاملی بسیار مهم در رضایت شغلی افراد است. وقتی افراد با یکدیگر همکاری نمی کنند محیط کار پر استرس می شود (کوپر، ۱۹۹۷، ص۱۲).

واژه های کلیدی:استرس، مدل های استرس ،استرس شغلی، عوامل ایجاد کننده استرس شغلی، انواع استرس، علایم و نشانه های استرس،

 فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۶
تعریف استرس ۷
مدل های استرس ۸
۱- مدل مبتنی بر محرک ۹
۲- مدل مبتنی بر پاسخ (سلیه ۱، ۱۹۵۶) ۱۰
۳-مدل تاثیر متقابل یا تعاملی (لازاروس۱ ۱۹۶۶) ۱۱
۴- مدل تناسب شخص – محیط (مدل کاپلان ، ۱۹۹۸) ۱۲
۵- مدل کنترل – تقاضای شغل (مدل کارازک) ۱۳
۶- مدل عدم تعادل تلاش – پاداش ، سایگریست۱ ( ۱۹۹۶) ۱۴
توسعه مدل های استرس شغلی ۱۵
۱-نقش سایکولوژی شناختی در مدل های استرس ۱۵
۲-نظریه های فیزیولوژیکی استرس ۱۵
عوامل ایجاد کننده استرس شغلی ۱۶
۱) خط مشی ها سازمانی ۱۷
۲) ساختار سازمانی ۱۷
۳) شرایط فیزیکی سازمان ۱۷
۴) فرآیندهای سازمانی ۱۷
انواع استرس از لحاظ پیامدهای آن ۲۰
۱) استرس منفی ۲۰
۲) استرس خنثی ۲۱
۳) استرس مثبت ۲۱
علایم و نشانه های استرس ۲۱
۱- پیامدهای فردی ۲۱
۲-پیامدهای سازمانی ۲۲
منابع ۲۴

منابع

۱- رندال، آر راس، و الیزابت، ام آلتمایر.(۱۳۷۷). استرس شغلی ( ترجمه غلامرضا خواجه پور). تهران: سازمان مدیریت صنعتی.

۲- عطار ، حمید. ( ۱۳۷۴). بررسی رابطه استرس شغلی با خشنودی شغلی و سلامت روان کارکنان یک مجتمع صنعتی . پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، انستیتو روانپزشکی تهران .

۳- دموری، داریوش. (۱۳۷۲). عوامل تعدیل کننده رابطه میان فشارهای شغلی با رضایت شغلی وخستگی مفرط شغلی در مدیران وزارت راه و ترابری.رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه مدیریت، دانشگاه تهران

۴- رابینز ، استیفن ، پی .( ۱۳۷۴). مدیریت رفتار سازمانی، مفاهیم و نظریه ها وکاربردها. ترجمه  علی پارسائیان و سید محمد اعرابی ، تهران : دفتر پژوهشهای فرهنگی ، ج اول .

۵- رابینز ، استیفن ، پی . (۱۳۷۴) . مدیریت رفتار سازمانی ( رفتار گروهی ). ترجمه  علی پارسائیان و سید محمد اعرابی  ، جلد دوم ، موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.

۶- رابینز ، استیفن . پی . (۱۳۷۸). رفتار سازمانی (ترجمه علی پارسائیان، و سید محمد اعرابی)  . ج ۱(فرد)، ج ۲ (گروه)، ج ۳ (سازمان) ،  دفتر پژوهشهای فرهنگی ، چاپ دوم.

۷- رابینز، استیفن. (۷ ۱۳۷). رفتار سازمانی، مفاهیم، نظریه‌ها و کاربردها (ترجمه پارسائیان، علی  اعرابی، سیدمحمد). جلد اول، انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی تهران .

۸- رابینز، استیفن. (۷ ۱۳۷). رفتار سازمانی، مفاهیم، نظریه‌ها و کاربردها (ترجمه پارسائیان، علی  اعرابی). جلد سوم ، ، سیدمحمد، انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی تهران .

۹- رابینز، استیفن. (۱۳۷۶). مبانی رفتار سازمانی( ترجمه قاسم کبیری). چاپ سوم، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.

۱۰- ساعتچی ، محمود. (۱۳۷۶). روانشناسی کاربردی برای مدیران . تهران : مرکز نشر و ویرایش.

مقدمه

مفهوم کار از نظر پیشبرد سلامت بسیار ارزشمند است کار این احساس را در فرد ایجاد می کند که به گروهی مهم و ارزشمند و مورد نیاز جامعه تعلق دارد و فرصتی فراهم می آورد که بتواند تواناییهای خود را نشان دهد و به تمرین و بهسازی آنها و کسب مهارتهای تازه بپردازد. در همه مشاغل در جامعه استرس وجود دارد و به گونه های مختلف بر آنها فشار وارد می آورد. تحولات شغلی نظیر تغییرات سازمانی و تغییر حقوق و دستمزد، ترفیعات شغلی، کاهش یا افزایش نیروی انسانی و دگرگونیهای اجتماعی موضوعایی هستند که به نحوی بر فرد فشار آورده و او را دچار آشفتگی، نگرانی، تشویش و اضطراب می سازند (رابینز، ۱۳۷۴) .

با توجه به آن که حداقل یک سوم عمر ما در محیط کار سپری می شود و بسیاری از روابط و مناسبات اجتماعی ما در طی ساعات کار شکل می گیرد، می توان آن را بخش بسیار مهم و عمده زندگی تلقی کرد. هر چند دیدگاههای اخیر در زمینه کار تعاملی است، با این حال می توان کار و شغل را یکی از منابع مهم استرس در زندگی دانست. از طرفی افرادی که فشارهای روحی زیادی داشته باشند از سلامت و خشنودی کمتری برخوردارند اگر چه استثناهایی نیز وجود دارد (عطار، ۱۳۷۴).

شناخت عوامل استرس زای شغلی، مورد توجه بسیاری از محققان علوم اجتماعی، روان شناسی و رفتار سازمانی قرار گرفته است. بررسی عوامل یا محرک های استرس زای شغلی، از دیدگاه های نظری مختلف به دو منبع و عامل اساسی ماکرواسترسورها (عوامل استرس زای سازمانی) و میکرواسترسورها (عوامل استرس زای فردی) محدود شده است. میکرواسترسورها به عوامل فردی، گروهی و فیزیکی مربوط به ماهیت شغل یا وظیفه (مانند ابزار و امکانات، حجم و حساسیت کار) وابسته اند وارتباط زیادی با پیامدهای منفی جسمانی، عاطفی، رفتاری، شناختی و سازمانی دارند و این عوامل مانند حجم و کمیت کار، ابهام و تضاد نقش، حساسیت و کیفیت کار، فشار زمان و تکنولوژی شغل در کنار سایر ویژگی های فردی مانند وضعیت تاهل، سن، تجربه، جنس، وضعیت رفاهی و غیره ارتباط زیادی با کاهش عملکرد و رضایت مندی، افزایش اضطراب و افسردگی، تحلیل و خستگی و سایر اختلالات روان تنی نشان داده اند(دموری،۱۳۷۲)

 تعریف استرس

استرس کلمه ای مشتق از لغت لاتین stringer   به معنی (سختی کشیدن) است.اصطلاح stress  از زبان انگلیسی گرفته شده است و معادل آن در فارسی کلمه ( فشار عصبی) ترجمه شده است . کاربرد واژه فشار عصبی ،فشار روانی و فشار روحی معادل دقیقی برای استرس در زبان فارسی نیست ، چون استرس حالتی از فشار است نه خود فشار ، اما با اندکی اغماض می توان استرس را همان فشار عصبی تعریف کرد.

ساعتچی (۱۳۷۶،ص ۱۱۹) ، در تعریف فشار روانی گفته است وقتی فرد در شرایط و اوضاع و احوالی قرار گیرد که تحت فشار واقع شود، یا احساس ناراحت کنندهای به او دست بدهد، عصبی باشد ، احساس ناکامی و تنش کند یا در تعارض و بلا تکلیفی باشد، میگوییم تحت فشار روانی است. به عبارت دیگر ، تنش عصبی که در نتیجه تعارضهای داخلی ناشی از موقعیتهای خارجی مختلف بوجود آمده است را می توان فشار روانی تعریف کرد.

همچنان که خواجه پور (۱۳۷۷، ص ۱۰) مطرح کرده است اصطلاح استرس معمولا به دو معنی به کار می رود: ۱- محرکی که در فرد ایجاد استرس می کند ، یعنی عامل استرس زا  ۲- فرایند پیچیده و پیشرونده ای که با پدید آمدن عامل استرس زا بر ارگانیسم شروع می شود و به مجموعه ای از واکنشها در فرد می انجامد. اصطلاح “فشار روانی ” که برابر استرس پیشنهاد شده و تا اندازهای هم رواج یافته ، مختص معنای علمی و وسیع و دقیق استرس نیست. فشار روانی در واقع یکی از وجوه یا عارضه های گوناگون استرس است. واژه استرس در بسیاری از زبانهای گوناگون دنیا با همین لفظ و معنا بکار می رود.

استرس واژه‌ای است در اصل به معنی فشار و نیرو. در جهان فیزیکی هر گاه فشاری بر چیزی وارد شود کنشی بر آن وارد می‌کند، ثبات اجزای درونی آن را بر هم می‌زند و تنشی در آن پدید می‌آورد و بر می‌آشوبد و سرانجام آن شی را به واکنش می‌اندازد. در مهندسی گفته می‌شود که هر گاه فشار وارده از مقاومت شی در گذرد آن شی متلاشی می‌شود و از وضعیت موجودش در می‌آید. روانشناسان و دیگر صاحبنظران استرس نیز می‌گویند روی هم جمع شدن رویداد‌های زندگی که سازگاری فرد را با وضع موجودش بر هم می‌زند موجب استرس می‌شود (رندال و التمایر ۱۳۷۷، ۱۰).

منظور از استرس هر نیرویی است که در موقع اعمال بر یک سیستم سبب تغییرات قابل توجه در شکل سیستم می گردد. این اصطلاح به نیروهای فیزیکی ، روانشناختی و فشارها اطلاق می شود. در این صورت استرس به این مفهوم یک علت است. از دید دیگر استرس یک حالت تنش روانشناختی است که به وسیله انواع نیروها یا فغشارها به وجود می آید از این رو استرس در مفهوم دوم یک معلول است.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .