عنوان

مقاله توانمندسازی روانشناختی

تعداد صفحات:۲۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

اصطلاح توانمندسازی در اواسط دهه ی ۱۹۷۰ در آموزش و پرورش مورد بحث قرار گرفت که بر معانی مانند :کنترل بر سرنوشت، افزایش دانش، مشارکت در تصمیم گیری، قادر ساختن دیگران، فراهم کردن منابع، مسئولیت پذیری، شأن و احترام دلالت می کرد. این معانی توانمندسازی به طور ویژه بر رفاه انسان تمرکز می کنند. بیشترین کمک این ادبیات بر توانمندسازی معلمان و دانش آموزان بوده است.مثلاً دانش آموزان (مخصوصاً دانش آموزان متوسط و آنهایی که ناتوانایی های یادگیری دارند)نقش فعال تری در فرآیند آموزش و پرورش داشته باشند .اصطلاح توانمندسازی متکی بر اصولی است که افراد می توانند بر زندگیشان کنترل بیشتری داشته باشند، اتکایشان را به متخصصان کاهش دهند و به نفع سلامت خودشان عمل کنند(دیکرسون^[۱]،۱۹۹۸). اشمید(۲۰۰۷)کارآمدی نظریه توانمندسازی را به عنوان ساختاری برای برنامه ها و خدمات مشاوره در مدرسه می داند.

کانگر و کاننگو^[۲](۱۹۹۸) ویژگی های توانمندسازی روانشناختی  را در چهار مؤلفه خلاصه کرده اند که شامل: احساس شایستگی، احساس معناداری، احساس مؤثر بودن و احساس خودمختاری می باشد(به نقل از ونگ و لی،۲۰۰۹). وتن و کمرون^[۳](۲۰۰۵)  ضمن تأیید چهار بعد یاد شده ، بعد احساس اعتماد را به آن افزودند.

به عقیده توماس و ولتهوس (۱۹۹۰) توانمندسازی روانشناختی، فرآیند افزایش انگیزه درونی انجام وظایف واگذار شده است و در مجموعه ای از ویژگی های شناختی زیر متجلی می شود: معنی داری، حق انتخاب، شایستگی و مؤثر بودن.

به نظر شفیع آبادی (۱۳۸۸،۱۳۸۶) توانمندسازی عبارتست از رشد خویشتن پنداری حرفه ای، آگاهی از نیازها و تصمیم گیری آگاهانه. هدف این است که دانش آموزان و معلمان تجارب شخصی خودشان را به عنوان تجارب مهم ارزش گذاری کنند. ادبیات آموزش و پرورش درباره توانمندسازی بر افزایش بنیان های دانش افراد مختلف تأکید می کند به قسمی که بتوانند کنترل بیشتری بر زندگیشان داشته باشند(بارتونک و اسپریتزر،۲۰۰۶).

توانمند شدن یعنی متمایل شدن به تجربه خود کنترلی، به خود اهمیت دادن و احساس داشتن آزادی؛  توانمندسازی موجب کاهش بیماری، کاهش غیبت، کاهش نقل و انتقال و کاهش فشار عصبی می شود (آولیو^[۴]،۲۰۰۷).

واژه های کلیدی: توانمندسازی روانشناختی،ابعاد توانمندسازی روانشناختی، ویژگی های افراد توانمند، مدل شناختی توماس و ولتهوس

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۶
توانمندسازی روانشناختی ۸
ابعاد توانمندسازی روانشناختی ۱۰
ویژگی های افراد توانمند ۱۵
مدل شناختی توماس و ولتهوس درباره ی توانمند سازی روانشناختی ۱۶
نتیجه گیری ۲۰
منابع ۲۲

منابع

عبداللهی، بیژن.(۱۳۸۴). توانمندسازی روانشناختی منابع انسانی: دیدگاه ها و ابعاد. مجموعه مقالات سومین کنفرامس بین المللی مدیریت.تهران.

عبداللهی، بیژن و نوه ابراهیم، عبدالرحیم.(۱۳۸۵). توانمندسازی کارکنان، کلید طلایی مدیریت منابع انسانی .تهران: نشر دوران.

وتن، دیوید، ای و کمرون، اس.(۱۹۹۸). تواناسازی و تفویض اختیار. ترجمه بدرالدین اورعی یزدی.(۱۳۸۱).تهران: انتشارات مؤسسه تحقیقات آموزش و مدیریت.

شفیع آبادی، عبدالله.(۱۳۸۵). راهنمایی و مشاوره شغلی و حرفه ای، نظریه های انتخاب شغل. تهران: رشد.

شفیع آبادی، عبدالله.(۱۳۸۸). نظریه پردازی انتخاب شغل بر اساس مکتب روانشناسی فردی. هشتمین سمینار انجمن مشاوره ایران،مشاوره شغلی و سازمانی. تهران: بعثت.

محمدی اطهری،زهره.(۱۳۸۹).شناسایی میزان تأثیر توانمندسازی کارکنان بر رضایت شغلی آنها.دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.دانشکده مدیریت و علوم اجتماعی.

ایران نژاد، مهدی و ساسان کهر، پرویز.(۱۳۷۹). سازمان مدیریت از تئوری تا عمل. تهران: مؤسسه بانکداری ایران.

ابطحی، حسین و عباسی، سعید.(۱۳۸۶). توانمندسازی کارکنان.کرج: انتشارات مؤسسه پژوهش های آموزش مدیریت.

نصر اصفهانی، علی.(۱۳۸۳). خود توانمندسازی پیش نیاز توانمندسازی دیگران. مجله مدیریت و توسعه شماره ۲۲،صص ۴۲-۳۳٫

سلیمی،جمال؛ یوسفی، ناصر؛کریمی،محمد.(۱۳۹۱). مطالعه رابطه بین تحقق نیازهای اساسی روانی و خلاقیت در دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه تحصیلی.

مقدمه

توانمند سازی روانشناختی  ^[۱] رویکردی نوین در انگیزش درونی به معنی آزاد کردن نیرو ها و قدرت درونی افراد است (عبداللهی،۱۳۸۴).توانمندسازی افراد به‌معنی تشویق افراد برای مشارکت بیشتر در تصمیم‌گیری‌هایی است که بر فعالیت آنها مؤثر است؛ یعنی فضایی برای افراد فراهم شود تا بتوانند ایده‌های خوبی را بیافرینند و آنها را به‌عمل تبدیل کنند (اسمیت^[۲]،۲۰۰۰).

به منظور درک اهداف و الزامات توانمندسازی درک خواستگاه و سیر تکاملی این مفهوم در تاریخچه ی فکری و سیاسی غرب ضرورت دارد. در واقع شکل مدرن توانمندسازی معمولاً از جنبش های اجتماعی حقوق زنان و حقوق مدنی ۱۹۶۰ سرچشمه می گیرد. موضوع توانمندسازی در روانشناسی در اواخر دهه ی ۱۹۷۰ شروع شد. دو معنی مشارکت سیاسی و افزایش انتخاب ها در روانشناسی معرفی شدند. معانی غالب اصطلاح توانمندسازی در روانشناسی عبارتند از: افزایش خود ارزشمندی، تقویت قدرت اقلیت ها، کنترل بر سرنوشت. بعضی از این معانی بر تسهیم قدرت واقعی و تعدادی بر پرورش بیشتر رفاه انسان تأکید می کنند. با توجه به گستردگی مفهوم توانمندسازی پژوهشگران معاصر از سه دیدگاه متفاوت برای مطالعه آن استفاده کرده اند.۱-دیدگاه ساختاری اجتماعی۲-دیدگاه روانشناختی۳-دیدگاه انتقادی (اسپریتزر و دانسون^[۳]، ۲۰۰۵).

دیدگاه روانشناختی به مجموعه ای از شرایط روانشناختی اشاره می کند که برای فرد ضروری هستند تا احساس کند،  سرنوشتش در دست خودش است.  در واقع دیدگاه روانشناختی بر ادراک توانمند تمرکز می کند. یعنی بر واکنش فرد به ساختارها، خط مشی ها و راهبردهایی که او را در بر گرفته اند (اسپریتزر،۲۰۰۷). توماس و  ولتهوس^[۴](۱۹۹۰) در مقاله ای تأثیر گذار پیشنهاد کردند که انگیزه ی زیربنای توانمندسازی موفقیت آمیز مستلزم چهار پاداش درونی(معنی دار بودن، انتخاب، شایستگی و مؤثر بودن) است.درنتیجه توانمندسازی بستر نوآوری، شایستگی^[۵]، خودمختاری^[۶]، انگیزه، مؤثر بودن، معنادار بودن و اعتماد به نفس است. (دالگیش و پاور،۱۹۹۹).

 توانمندسازی روانشناختی

اسوینی ^[۷](۱۹۹۸) معتقد است نظریه توانمندسازی مبتنی بر روانشناسی فردی آدلر است. اگرچه ممکن است آدلر از کلمه توانمندسازی استفاده نکرده باشد اما به نظر می رسد که یک مفهوم کاملاً آدلری باشد. در برخی پژوهش ها علاقه اجتماعی آدلر را شامل ۵E می دانند که عبارتند از: همدلی، برابری، ترغیب، آموزش و توانمندسازی.(کارلسون^[۸] و همکاران،۲۰۰۷).

مفهوم توانمندسازی را در ادبیات روانشناسی مسائل دائمی درباره ی جبرگرایی و اختیار انسان، اراده گرایی و قصدمندی، تمایل به آزادی احاطه کرده است. همچنین روانشناسی دیدگاه مفهومی مربوط به خودکارآمدی و خودتصمیم گیری را به منظور توانمندی مطرح کرده است(بارتونک و اسپریتزر^[۹]،۲۰۰۶). کانگر و کاننگو^[۱۰](۱۹۹۸) احساس خودکارآمدی شخصی را شاخص توانمندی فردی می دانند. توماس و ولتهوس(۱۹۹۰) توانمندسازی روانشناختی را یک عامل انگیزش درونی می دانند که منعکس کننده نقش فعال کارکنان در سازمان می باشد و بین راهبردهای مدیریتی و عوامل سازمانی و ادراکات کارکنان در مورد توانمندی تفاوت قائل شده اند. آنان با تأکید بر چند وجهی بودن توانمندسازی، برای آن چهار بعد شناختی: احساس معنی در بودن، احساس شایستگی، احساس داشتن حق انتخاب و احساس مؤثر بودن را ذکر می کنند. وتن و کمرون(۱۹۹۸) بر اساس تحقیق میشرا^[۱۱](۱۹۹۲) بعد اعتماد را به ابعاد آن اضافه کردند (به نقل از عبداللهی و نوه ابراهیم، ۱۳۸۵). بنابراین توانمندسازی روانشناختی را اساس تحقیقات گذشته می توان در پنج بعد: احساس شایستگی، احساس مؤثر بودن، احساس معنی داری(ارزشمند بودن)، احساس خود مختاری (حق انتخاب) و احساس اعتماد خلاصه نمود.

[۱] -psychological empowerment

[۲] -Smith

[۳] -Spreitzer&Doneson

[۴]-Thomas&Velthouse

[۵]-competence

[۶] -autonomy

[۷] -Sweeney

[۸] -Carlson

[۹] -Bartunek&spreitzer

[۱۰] -Chunger&Kanungo

[۱۱] -Mishra

[۱] -Dickerson

[۲] -Chunger&Kanungo

[۳] -Whetten&Cameron

[۴] -Avolio

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .