عنوان

مقاله ابهام نقش و پرخاشگری در ورزش

تعداد صفحات:۳۱

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

هدف تمام تیم‌های ورزشی به حداکثر رساندن توان جسمانی و روانی بازیکنان و حذف عوامل مخلی است که ممکن است عملکرد ورزشی را به صورت منفی تحت تأثیر قرار دهد. ورزش نیز مانند دیگر فعالیت‌های انسانی با مفاهیم روانشناسی از جمله اضطراب، هیجان، فشار روانی، پرخاشگری و غیره گره خورده است، که هر کدام از این متغیرها می‌توانند بر عملکرد ورزشکاران تأثیرگذار باشند. از جمله متغیرهایی که نقش تعیین‌کننده‌ای در ورزش‌های تیمی دارند، ابهام نقش و پرخاشگری است.

نقش‌های فردی در محیط تیم‌ها بسیار بااهمیت است و این نقش‌ها هستند که با قرار گرفتن در کنار یکدیگر باعث موفقیت تیم‌ها می‌شوند. بنابراین، مهم است که بدانیم آیا بازیکنان این نقش‌ها را پذیرفته‌اند یا نه و اینکه آیا از نقش خود رضایت دارند یا ناراضی‌اند (بهلکه و همکاران، ۱۳۹۲). درک و فهم مسئولیت های نقش فردی به عنوان یکی از مهمترین متغیرهای تیمی در ورزش تعریف شده است (Eys و همکاران، ۲۰۰۵). عدم شناخت در مورد این مسئولیت‌ها و انتظارات مربوط به یک موقعیت خاص به عنوان ابهام نقش معرفی شده است (Kahn و همکاران، ۱۹۶۴). در واقع ابهام نقش زمانی پدید می‌آید که روشن نباشد نقش فرد چیست، از جمله هنگامی که به روشنی معلوم نباشد که هدف از یک شغل معین یا پست بازی در ورزش چیست یا حدود مسئولیت‌های آن کدام است (درودیان و همکاران، ۲۰۱۳). تجربه‌‌ی ابهام نقش می‌تواند به واکنش‌های متناقض، احساس تنش، کاهش اعتماد به نفس، استرس و نارضایتی در فرد منجر شود (Kahn و همکاران، ۱۹۶۴). همچنین ابهام نقش با افزایش اضطراب جسمی و شناختی (Beuchamp و همکاران، ۲۰۰۳) و کاهش اثربخشی نقش (Beuchamp و همکاران، ۲۰۰۲) همراه است و می‌تواند تأثیر منفی بر عملکرد داشته باشد (ابوالقاسمی و همکاران، ۱۳۸۵).

یک بازی تیمی نیازمند هماهنگی افراد است. هر بازیکن در تیم مسئولیتی بر عهده دارد و باید مسئولیت خود را در فضایی مملوء از تماشاگر به بهترین نحو انجام دهد و اشتباه کوچکی می‌تواند لطمات جبران ناپذیری را به تیم وارد نماید. بنابراین عدم شناخت بازیکنان با نقش خود در شرایط مختلف، باعث می‌شود که آنها وظیفه‌ی خود را ندانند. نامشخص بودن وظیفه، به نوبه‌ی خود عامل ناهماهنگی و احتمالاً صحیح انجام نشدن فعالیت‌های تیمی خواهد بود. عدم آشنایی کافی با نقش سایر هم‌تیمی‌ها و اختلاف بازیکنان با یکدیگر به دلیل تداخل کارها و ناراحتی‌های حاصل از آن، پیامدهای دیگر چنین وضعی خواهد بود (رجب‌زاده، ۱۳۸۵).

تحقیقات متعدد انجام شده در ادبیات سازمانی بیانگر این است که ابهام نقش به عنوان یک عامل استرس‌آور در محیط‌های مختلف برای افراد در سطح رفتاری، روانی و فیزیولوژیکی پیامدهای محسوس و قابل توجهی را به بار می‌آورد که به نوعی زمینه را برای تضعیف کارآیی و اثربخشی افراد فراهم می‌آورد. یکی از این پیامدها، رفتارهای انحرافی و پرخاشگرانه است. بر طبق ادبیات سازمانی و بر اساس مدل استرس-عدم‌تعادل-جبران می‌توان گفت که استرس با ایجاد حالات هیجانی منفی نسبت به خود و وظایف کاری، با برهم زدن تعادل هیجانی، رفتاری و شناختی افراد، آنها را به سمت رفتارهای غیراخلاقی و انحرافی مثل پرخاشگری سوق می‌دهد (گل‌پرور، ۱۳۹۰). به علاوه پژوهش‌های انجام شده در محیط‌های کار به کرات نشان داده‌اند که ابهام نقش به عنوان یکی از ابعاد استرس دارای توان پیش‌بین معناداری برای خشم و پرخاشگری است (ادیبی و همکاران، ۱۳۹۱). پرخاشگری ناظر بر رفتاری است که با نیت صدمه زدن به شخص دیگر انجام می‌شود و متضمن بی‌توجهی محض به سلامت دیگران و احتمالاً خود است. پیامدهای پرخاشگری ممکن است فیزیکی یا روان‌شناختی باشد (Coackly، ۱۹۸۸). در واقع، پرخاشگری موجب استفاده‌ی نامطلوب از انرژی روانی، مانع رسیدن به پیروزی و تجربه‌ی نشاط از ورزش می‌شود و ممکن است با ایجاد خشم و برانگیختگی، مانع تمرکز بازیکن شود و عملکرد را کاهش دهد (طلایی، ۱۳۹۱).

واژه های کلیدی: ورزش ، ابهام نقش، ،رابطه‌ی ابهام نقش با عملکرد ورزشی، رابطه‌ی پرخاشگری با عملکرد ورزشی

 فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۶
ابهام نقش ۸
مفهوم ابهام نقش در سازمان و ارتباط آن با پرخاشگری ۱۰
مفهوم ابهام نقش در ورزش ۱۳
ابعاد ابهام نقش ۱۴
رابطه‌ی ابهام نقش با عملکرد ورزشی ۱۶
پرخاشگری ۱۷
نظریه‌های پرخاشگری ۲۱
رابطه‌ی پرخاشگری با عملکرد ورزشی ۲۴
منابع ۲۵

منابع

واعظ‌ موسوی، محمدکاظم؛ مسیبی، فتح‌الله. (۱۳۹۰). روانشناسی ورزشی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتاب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، چاپ سوم، ص: ۳۲۴-۳۳۲٫

طلایی، رضا؛ حسین پور، اسکندر. (۱۳۹۱). پرخاشگری بین دانش آموزان ورزشکار. رشد آموزش تربیت بدنی، ۴، ۵۲-۵۴٫

گل‌پرور، محسن؛ نیری، شیرین؛ مهداد، علی. (۱۳۸۹). رابطه استرس، فرسودگی هیجانی و رفتارهای انحرافی سازمانی در شرکت سهامی ذوب آهن: شواهدی برای مدل استرس-فرسودگی(عدم تعادل)-جبران. یافته‌های نو در روانشناسی، ۲(۸)، ۱۹-۳۴٫

گل‌پرور، محسن؛ واثقی، زهرا؛ جوادیان، زهرا. (۱۳۹۰). الگوهای ساختاری رابطه‌ی استرس شغلی و فرسودگی هیجانی با رفتارهای مثبت و منفی؛ شواهدی نوین و گسترده از رویکرد ایرانی استرس-نامتعادلی-جبران. یافته‌های نو در روانشناسی، ۱۹، ۷-۱۸٫

ملکی، بهنام؛ محمدزاده، حسن؛ قوامی، اکبر. (۱۳۹۱). تأثیر آموزش هوش هیجانی بر پرخاشگری، استرس و بهزیستی روانشناختی ورزشکاران نخبه. رفتار حرکتی، ۱۱، ۱۷۷-۱۹۰٫

همتی‌نژاد، مهرعلی؛ رحمانی نیا، فرهاد؛ صالحی، سیروس؛ کیالاشکی، رشاد. (۱۳۷۹). بررسی عوامل پرخاشگری در میادین ورزشی از دیدگاه ورزشکاران، تماشاگران و متخصصان تربیت بدنی. فصلنامه المپیک، ۱۸، ۳۹-۴۶٫

خادمی، علیرضا. (۱۳۸۷). بررسی جامعه‌شناسانه خشونت و پرخاشگری تماشاگران در ورزشگاه‌ها. مطالعات امنیت اجتماعی، ۱۶، ۴۷-۷۲٫

ابوالقاسمی، عباس؛ کیامرثی، آذر؛ آریاپوران، سعید؛ درتاج، فریبرز. (۱۳۸۵). بررسی ارتباط ابهام نقش، تعارض نقش و اضطراب رقابتی با عملکرد ورزشی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان ورزشکار. پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ۱۲، ۳۹-۵۴٫

مقدمه

ابهام نقش به عنوان فقدان وضوح اطلاعات درباره‌ی انتظارات مرتبط با موقعیت یک شخص تعریف شده است (Kahn و همکاران، ۱۹۶۴).

ابهام نقش به عنوان یک ساختار چندسطحی در زمینه‌های دفاعی و هجومی (Beuchamp و همکاران، ۲۰۰۲) دارای ۴ بعد است:

۱- ابهام در حوزه‌ی مسئولیت‌ها (که به عدم درک اطلاعات روشن در مورد گستره‌ی وظایف و مسئولیت‌های یک شخص اشاره دارد). ۲- ابهام نقش مرتبط با رفتار (به عدم درک اطلاعات روشن در مورد رفتارهای مرتبط با نقش اشاره دارد). ۳- ارزیابی ابهام نقش (به عدم درک اطلاعات روشن در مورد اینکه چگونه فرد مسئولیت‌های مرتبط با نقش‌اش ارزیابی می‌شود، اشاره می‌کند). ۴- پیامدهای ابهام نقش (به عدم درک اطلاعات روشن در مورد پیامدهای شکست و ناکامی در انجام دادن مسئولیت‌های نقش فرد اشاره می‌کند).

پرخاشگری ناظر به رفتاری است که با نیت تخریب اموال یا صدمه زدن به شخص دیگر انجام می‌شود و متضمن بی‌توجهی محض به سلامت دیگران و احتمالاً خود است. پیامدهای پرخاشگری ممکن است فیزیکی یا روان‌شناختی باشد (Coackly، ۱۹۸۸). همچنین پرخاشگری واکنشی غریزی به ناکامی است، که عمدتاً از طریق برخورد بدنی تجلی می‌یابد (Argyle، ۱۹۹۳).

پرخاشگری ورزشی یک مفهوم چند‌وجهی است. به عنوان مثال، مهم است که بین پرخاشگری فیزیکی و کلامی تمایز قائل شویم. پرخاشگری فیزیکی هنگامی رخ می‌دهد که یک بازیکن به عمد به دنبال صدمه یا آسیب زدن بدنی به شخص دیگری باشد (به عنوان مثال، عمداً به حریف پشت پا زدن). در واقع در پرخاشگری فیزیکی بازیکن یک عمل یا نیروی فیزیکی را برای آسیب زدن به شخص دیگر به کار می‌برد. نوعی دیگر از پرخاشگری هنگامی رخ می‌دهد که ورزشکار با روش کلامی (به عنوان مثال، تهدید و سخنان توهین‌آمیز) در تلاش برای برهم زدن روان و اعصاب طرف مقابل است (Lindroth، ۱۹۸۶).

امروزه استفاده از علم روانشناسی در ورزش توسط تیم‌ها یک ضرورت به ‌شمار می‌رود. در واقع مربی برای انتخاب یک بازیکن جوان همان‌گونه که به توان و شرایط فیزیکی، تجربی و غیره می‌نگرد، به همان نسبت نیز می‌بایست به آمادگی ذهنی و روانی وی توجه کند. اطمینان از آمادگی ذهنی بازیکنان در تمرین و مسابقات و استفاده از حداکثر توان روانی آنان همانند توان جسمانی و توان تاکتیکی برای مربیان و تیم از اهمیت بالایی برخوردار است (حجت‌پور، ۱۳۹۰). بدون شک موفقیت و پیروزی در ورزش قهرمانی امروز، خواهان انتظارات بالاتری از آنچه پیش‌تر وجود داشته است، می‌باشد. لذا رفع این توقعات و نیازهای خاص، متخصصان ورزشی را بر آن داشته تا بیشتر به جنبه‌های وجودی ورزشکاران توجه کرده و در جهت ارتقاء و افزایش مهارت‌های آنها کوشش نمایند (سلحشوری، ۱۳۹۰).

ابهام نقش

نقش‌های فردی در محیط تیم‌ها بسیار با اهمیت است و این نقش‌ها هستندکه با قرارگرفتن در کنار یکدیگر باعث موفقیت تیم‌ها می‌شوند. بنابراین مهم است که بدانیم آیا بازیکنان این نقش‌ها را پذیرفته‌اند یا نه و اینکه آیا از نقش خود رضایت دارند یا ناراضی‌اند. رضایت ورزشکار به عنوان عاملی تعیین‌کننده در نتایج اکتسابی تیم‌هاست و رضایت وی از حضور در کنار تیم اهمیت بسیار زیادی دارد (بهلکه و همکاران، ۲۰۱۳).

تعاریف متعددی از ابهام نقش در حوزه‌های مختلف ارائه شده است، که در این بخش به آنها اشاره می‌شود. در حوزه‌های سازمانی و صنعتی، ابهام نقش به عنوان فقدان وضوح اطلاعات درباره‌ی انتظارات مرتبط با موقعیت یک شخص تعریف شده است (Kahn و همکاران، ۱۹۶۴). در حوزه‌های علوم اجتماعی و انسانی و در تعریفی ساده‌تر از ابهام نقش می‌توان گفت، زمانی که افراد نسبت به وظایف و مسئولیت‌های خود دچار تردید و ابهام و نوعی سردرگمی می‌شوند و به دلیل آموزش‌های متفاوت اختلاف‌‌نظر پیدا می‌کنند، ابهام نقش پدید می‌آید. عدم اطلاع و تردید در مورد وظایف نقش خود- به ویژه در مواردی که فرد به تازگی نقش را در یک گروه جدید پذیرفته است– بسیار رخ می‌دهد (رجب‌زاده، ۱۳۸۵).

به عبارت دیگر، ابهام نقش زمانی پدید می‌آید که روشن نباشد نقش فرد چیست، از جمله هنگامی که به روشنی معلوم نباشد که هدف از یک شغل معین یا پست بازی در ورزش چیست یا حدود مسئولیت‌های آن کدام است (درودیان و همکاران، ۲۰۱۳). برای مثال می‌توان در یک اداره، به کارمندی اشاره کردکه تازه به کار مشغول شده است. او به رغم آموزش و اطلاع قبلی نسبت به وظایف نقش‌های خود ممکن است تا مدتی به دلیل عدم اطلاع کافی از وظایف نقش خود و حقوق نقش‌های دیگر، نتواند به خوبی ایفای نقش کند (رجب‌زاده، ۱۳۸۵). همچنین در یک تیم فوتبال، ممکن است بازیکنی به رغم آشنایی با نقش‌های خود، به دلایل مختلف مانند بر عهده گرفتن پست جدید در بازی و عدم آگاهی از مسئولیت‌های نقش جدید، نتواند بر وظایف و مسئولیت‌های نقش جدید در زمین بازی تمرکز کند و آنها را به نحو احسن انجام دهد.

به طورکلی،‌ ابهام ممکن است از آموزش ناکافی، ارتباط ضعیف، دریغ ورزیدن عمدی از دادن اطلاعات یا تحریف عمدی اطلاعات از سوی یک همکار یا هم‌تیمی یا سرپرست ناشی ‌شود (درودیان و همکاران، ۲۰۱۳). بر اساس مدل نظری کان و همکاران (۱۹۶۴) تجربه‌‌ی ابهام نقش می‌تواند به واکنش‌های متناقض، احساس تنش، کاهش اعتماد به نفس و نارضایتی در فرد منجر شود. همچنین از طرفی ابهام نقش یکی از علل برآورده نشدن انتظارات و پیامد آن اختلاف و ناسازگاری است (رجب‌زاده، ۱۳۸۵).

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .