عنوان

مقاله گروه درمانی مبتنی بر مراحل تغییر در افراد وابسته به مواد

تعداد صفحات:۴۳

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

اعتیاد یکی از بغرنج ترین مسایل انسان و تهدیدی جدی برای سلامت جسمی و روانی جوامع بشری است که تدریجاً به یک نگرانی عمده برای ملت ها و دولت ها تبدیل شده است. پژوهشگران، روانشناسان، سیاست گذاران و برنامه ریزان جامعه همواره در تلاش برای شناسایی عوامل موثر در انحراف جوانان و درمان آن می باشند (سعیدی،۱۳۹۱).

از طرفی معتادان به مواد افیونی به علت مصرف نوع مواد، حالات متفاوتی را در دستگاه عصبی مرکزی را تجربه می کنند و شیوع مواد افیونی و آثار مصیبت بارش بر زندگی فردی- اجتماعی افراد سبب اضمحلال روانی- جسمی فرد معتاد و حتی بحران روانی در خانواده های آن ها می شود (شکوه، ۱۳۹۳).

اعتیاد یک بیماری زیست شناختی، روانشناختی  و اجتماعی است. عوامل متعددی در ایدئولوژی سوءمصرف اعتیاد مؤثر هستند که در تعادل با یکدیگر منجر به شروع مصرف و سپس اعتیاد می شوند. عوامل مؤثر بر فرد، محیط فرد و عوامل اجتماعی، عوامل در هم بافته ای هستند که بر یکدیگر تأثیر می گذارند. درک کلیه علل و عوامل زمینه ای موجب می شود تا روند پیشگیری، شناسایی، درمان و پیگیری به طور هدفمند طرح ریزی شود (قنواتی،۱۳۹۲).

از طرفی در عصر حاضر برای درمان معتادین علاوه بر درمان های سم زدایی می توان از روش های غیر دارویی الخصوص روش های مبتنی بر علوم رفتاری بهره جست. توجه به کاهش اختلالات روان شناختی افراد مبتلا به مصرف مواد افیونی می تواند تصویری روشنی از مراحل تغییر در درمان را القا نماید. از طرفی با بررسی روش ها و مداخله های مهم درمانی در این افراد می توان به کاهش اشتغال ذهنی و نگرانی در این افراد و افزایش تاب و تحمل روانی در فرایند ترک اعتیاد کمک شایانی به خانواده های این افراد و درمانگران و از همه مهم تر خود افراد وابسته به مواد افیونی نمود.

درمان گروهی نوینی که بررسی می گردد مدل گروه درمانی مبتنی بر مراحل تغییر است. مدلی که به وسیله انستیتو ملی جهت ایجاد و موضوعات و مطالب در مورد توقف سیگار کشیدن، به وسیله چندین گروه درمانی و نظارت رفتار سالم در ایجاد پروتکل شان و به عنوان یک مدل پیشرو در زمینه درمان اعتیاد در بریتانیای کبیر استفاده شده است. در بسیاری از مطالعات ساختارهای این مدل برای دامنه زیادی از مشکلات رفتاری بهداشتی مناسب و قابل کاربرد تشخیص داده شد (والاسکویز،۲۰۰۱، به نقل از گلستانی،۱۳۸۷).

استراتژی های درمانی مدل تغییر بر اساس مدل فرانظری و بر تغییر رفتار مبتنی است. این مدل یک چهارچوب یکپارچه برای درک، اندازه گیری و مداخله رفتار فراهم می آورد. در این مدل تغییر به عنوان پیشرفت در خلال یک توالی ۵ مرحله ای در نظر گرفته می شود. از مدل پیش تامل اولیه که مراجع درباره تغییر فکر نمی کند تا مرحله تامل، آمادگی، عمل و پنجمین مرحله یعنی نگهداری که مراجع در این مرحله تغییر دراز مدت خود را حفظ می کند (ماردن، کروچ و دیکمنته،۲۰۰۱، ترجمه ضیاالدین، حسینی فر، نوکنی و طوفانی، ۱۳۹۲).

واژه های کلیدی: گروه درمانی مبتنی بر مراحل تغییر ، مدل گروه درمانی مبتنی بر مراحل تغییر ، سوءمصرف مواد، عوارض سوءمصرف مواد، پیشگیری از اعتیاد، دیدگاه های گرایش به بیماری سوءمصرف مواد

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۶
سوءمصرف مواد ۱۰
تعریف اعتیاد به صورت جامع ۱۰
تاریخچه سوءمصرف مواد در جهان و ایران ۱۱
نشانه‌های سوءمصرف مواد ۱۳
عوارض سوءمصرف مواد ۱۳
انواع مواد ۱۴
پیـشگیـری از اعتیـاد ۱۹
سطــوح پیـشگیـری ۲۰
بیماری سوءمصرف مواد در ایــران ۲۱
دیدگاه های گرایش به بیماری سوءمصرف مواد ۲۲
عوامل زیستی درگیر در سبب شناسی اعتیاد و سوء مصرف مواد ۲۳
نظریات و تحقیقات مربوط به عوامل اجتماعی و فرهنگی ۲۴
دیدگاه های روان تحلیل گری ۲۵
دیدگاه رفتاری درمورد اعتیاد و سوء مصرف مواد ۲۶
دیدگاه و نظریات شناختی و شناختی ـ اجتماعی ۲۷
تاریخچه گروه درمانی ۲۹
تعریف گروه درمانی ۳۱
گروه درمانی مبتنی بر مراحل تغییر ۳۱
مدل گروه درمانی مبتنی بر مراحل تغییر ۳۳
تاثیر گروه درمانی مبتنی بر مراحل تغییر بر افراد وابسته به مواد ۳۶
منابع ۴۰

منابع

هافتن، کیت. کرک، پال. سالکووسکیس، کیسی و کلارک، دیوید (۲۰۰۷). رفتار درمانی شناختی. ترجمه حبیب الله قاسم زاده. (۱۳۹۲). تهران: انتشارات ارجمند.

وزیریان، محسن. (۱۳۹۰). راهنمای پیشگیری و درمان سوءمصرف مواد. تهران: انتشارات انستیتو روانپزشکی و مرکز تحقیقات بهداشت روان.

قنواتی، سارا. (۱۳۹۲). اثربخشی مهارت حل مسئله بر سلامت روان و کیفیت زندگی معتادن شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی. دانشگاه علوم تحقیقات خوزستان.

گلستانی، فاطمه. (۱۳۸۷). اثربخشی گروه درمانی مبتنبی بر مراحل تغییر در پیشگیری از عود در معتادان به مواد مخدر. اعتیاد پژوهشی، سال ۷، شماره ۵: ۲۴-۱۴٫

شکوه، امید. (۱۳۹۳). مقایسه احساس گناه و مکانیسم های دفاعی معتادین به مواد افیونی با افراد عادی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی تنکابن.

قائدی، مریم و قائدی، شیدا. (۱۳۹۲). مقایسه صفات شخصیتی و اختلالات روانی معتادان وایسته به مواد افیونی با معتادان وابسته به مواد روانگردان. پایان نامه کارشناسی. دانسگاه آزاد اسلامی اهواز.

ستوده، هدایت اله. (۱۳۸۹). آسیب شناسی اجتماعی. چاپ بیست و یکم. تهران: انتشارات آوای نو.

قاسمی، فروغ. (۱۳۹۱). مقایسه جایگاه مهار معتادان مراجعه کننده به گروه گمنام با معتادان مراجعه کننده به کلینیک ها. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی رودهن.

باوی، ساسان. (۱۳۸۸). اعتیاد، انواع مواد، سبب شناسی، پیشگیری، درمان. جلد اول، اهواز: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی اهواز.

کاپلان، هارولد؛ سادوک، ویرجینیا و سادوک، بنیامین (۲۰۰۳). خلاصه روانپزشکی علوم رفتاری و روانپزشکی بالینی. جلد اول، ترجمه حسن رفیعی و فرزین رضائی (۱۳۸۲). چاپ نهم، تهران: انتشارات ارجمند.

مرادی، نادر؛ احمدی، علی؛ ناصریان، مهران و رضایی منش، فرهاد. (۱۳۹۲). تاثیر گروه درمانی مراحل تغییر انگیزش بر میزان استرس، اضطراب و احساس گناه افراد وابسته به مواد. مجله روانشناسی روز. دوره هشتم، شماره ۲۱: ۱۲-۱۸٫

مرادی، محمد؛ حیدری نیا، علیرضا؛ بابایی، غلامرضا و جهانگیری، مهدی. (۱۳۸۸). بررسی تاثیرآموزش مبتنی بر مدل مراحل تغییر در پیشگیری از مصرف مواد مخدر در کارگران پتروشیمی. مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، دوه ۱۹، شماره ۴: ۲۴۶-۲۵۵٫

مقدمه

بسیاری از برنامه‌های درمان سومصرف مواد توجه خاصی به گروه‌درمانی دارد و در برنامه‌های درمانی به یک روش مرسوم تبدیل شده است. بعضی معتقدند گروه‌درمانی بهترین روش برای درمان معتادان می‌باشد. زیرا امکان صحبت در مورد مشکلات، شناخت دامنه اثر مواد بر زندگی فرد، درک و فهم بهتر احساسات و رفتارهای خود و دیگران، بررسی و بحث و تبادل نظر در مورد مشکلات مربوط به فرایند درمان و بررسی تعهدات رفتاری ویژه‌ای که از عود بیماری جلوگیری می‌کند را فراهم می آورد (وزیریان، ۱۳۹۱).

گروه درمانی القا و ابقای امید در تمام روش های روان‌درمانی را دارد و تقش تعیین‌کننده‌ای دارد. داشتن امید نه تنها باعث‌ ماندن فرد در گروه (ادامه درمان‌) می‌شود تا سایر عوامل درمانی بتوانند تأثیر خود را داشته باشند، بلکه ‌اعتقاد به روش درمان‌، خود می‌تواند در نتیجه درمان مؤثر باشد. دیدن اینکه دیگران در گروه بهبود پیدا کرده‌اند فرد را امیدوار می‌کند و این خود عامل محرکی جهت ادامه درمان می‌شود. البته باور درمانگر به ‌روش درمانی و خودباوری وی از اهمیت زیادی برخوردار است (هافتن، کرک، سالکووسکیس و کلارک،۲۰۰۷، ترجمه قاسم زاده،۱۳۹۲).

اما در ارتباط با سومصرف مواد مخدر باید گفت که این ابتلا یک بیماری مزمنی است که توام با اختلالات انگیزیشی شدید و از دست دادن تسلط رفتاری است و منجر به ویرانی شخصیت می شود. میلیون ها انسان از این اختلال رنج می برند که اغلب با دیگر بیماری های روانی بروز و ظهور یافته و هزینه های اقتصادی و اجتماعی گوناگونی را بر جامعه تحمیل می کند (دالاس[۱]،۲۰۱۳).

عوامل متعددی در اعتیاد افراد دخالت دارند مانند عوامل فردی، خانوادگی، زیستی و اجتماعی که شناسایی آنها برای نجات معتاد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کنترل اعتیاد مستلزم برنامه ریزی صحیح و صرف بودجه های هنگفت می باشد که در دو بخش کاهش عرضه و کاهش تقاضا صورت می گیرد (قائدی و قائدی،۱۳۹۲).

در بحث کاهش تقاضا، پیشگیری یک مقوله فوق العاده مهم است که به دلیل کارایی، اثربخشی و مقرون به صرفه بودن از جایگاه ویژه ای در کنترل اعتیاد برخوردار است.  نگاه کلی و خط مشی اصلی در برنامه های پیشگیرانه بر روی ویژگی های افراد معتاد، متمرکز بوده و مداخلات و اقدامات پیشگیرانه برای زندگی افراد سالم نیز بر همین مبنا طراحی و برنامه ریزی شده اند (قاسمی،۱۳۹۱).

اصل اتکای روانی مقدم بر تاثیر اعتیاد بر جسم است، زیرا شخص معتاد پیش از آنکه تعادل جسمانی خود را از دست بدهد تعادل روانی خود را تا رسیدن به دارو از دست می دهد. غالب معتادان به ویژه مصرف کنندگان مواد افیونی به بیماری های روانی دچار می شوند. فرد معتاد نسبت به اعضای خانواده خود احساس مسئولیت نمی کند (شکوه، ۱۳۹۳).

موقعیت اجتماعی او متزلزل است و به دیگران اعتماد ندارد. برآوردن نیازهای خود را مقدم بر دیگران می داند. روابط اجتماعی معتاد بسیار سطحی و تصنعی بوده، به ندرت می تواند پیوندهای مستحکم عاطفی و وفاداری و تعهد داشته باشد. چنین فردی فقط برای کسی که بتواند برای او مواد مخدر تهیه کند اهمیت قایل است. ارتکاب جرایم معتادان به علت ضعف روابط انسانی هر روز بیشتر می شود و به همین دلیل اعتماد عمومی و اهمیت اجتماعی به خطر می افتد. زیرا اکثر معتادان ناگریز برای تامین مواد مخدر به راههای نادرست نظیر دزدی، تجاوز به دیگران و آدمکشی روی می آورند (ستوده، ۱۳۸۹).

اعتیاد به مواد افیونی از شایعترین اعتیاد هاست. مواد افیونی به چندین زیر مجموعه تقسیم می شوند، از جمله شیره، هروئین، متادون، مرفین و … که ایجاد وابستگی های جسمی و روانی می کنند. عوارض و آثار مصرف مواد افیونی تقریبا شبیه به هم هستند که می توان به مواری از جمله یبوست دائم، کاهش میل و توانایی جنسی در مردان و … اشاره نمود (باوی، ۱۳۸۸).

وابستگی به مواد افیونی به مجموعه ای از نشانه های فیزیولوژیکی، رفتاری و شناختی اطلاق می شود که روی هم رفته نشان دهنده تداوم مصرف داروهای افیونی با وجود مشکلات شدید ناشی از مصرف آنهاست (کاپلان، سادوک و سادوک، ۲۰۰۳، ترجمه رفیعی و رضاعی، ۱۳۸۲).

اما برای کاهش مشکلات افراد وابسته به مواد پرتکل های درمانی متعددی وجود دارد. انواع مختلفی از روش های گروه درمانی در کار با مراجعین سوء مصرف کننده مواد وجود دارد.

سوءمصرف مواد

تجربیات سال های گذشته در ایران و جهان در رابطه با تولید و عرضه مواد مخدر و همچنین، درمان معتادان نشانگر این است که این نوع مبارزه همه جانبه بوده و نتایج حاصل از آن اثر بخشی لازم را ندارد. لذا برخورد با معضل اعتیاد باید فراگیر باشد به نحوی که این تلاشها علاوه بر مبارزه با تولید و عرضه بر پیشگیری متمرکز گردد. به طور کلی مفهوم اقدام های مداخله ای به منظور پیشگیری در نتیجه پیشرفت علم پزشکی گسترش یافت و کشف عوامل بیماری زا، واکسیناسیون و آموزش، همگی نمونه هایی از موفقیت علم پزشکی در پیشگیری از بیماری ها می باشند. در رابطه با سوء استفاده از داروها و مواد یا موضوع اعتیاد، هدف از پیشگیری این است که جمعیت هدف به هیچ وجه از داروهای اعتیادآور استفاده نکند و خود را در معرض خطررات ناشی از اعتیاد و آسیب های ناشی از آن قرار نداده و مانع از بروز آسیب های اجتماعی پیامد آن گردد. به علاوه هدف دیگر پیشگیری می تواند کنترل عوارض وحشتناک مربوط به اعتیاد باشد (سعیدی، ۱۳۹۱).

 تعریف اعتیاد به صورت جامع

بنابر تعریف علمی پذیرفته شده، اعتیاد عبارت است از وابستگی جسمی و روانی فرد به یک ماده دارویی مخدر یا محرک. امروزه در محافل دانشگاهی نیز به جای کلمه در اعتیاد «واژه وابستگی» را به کار می‌برند و «معتاد» را هم شخص «وابسته» می‌نامند (باوی، ۱۳۸۸).

از نظر پزشکی، اعتیاد یا وابستگی، نوعی سندروم[۱] یا نشانگان بالینی است که در پی مصرف  مواد مخدر، در حالات رفتاری، شناختی و فیزیولوژیکی فرد مصرف کننده پدید می‌آید. میزان وابستگی کمی است و شدت و ضعف دارد، اما در هر حال اعتیاد رفتاری مرضی یا بیمار گونه است. پس، شخص معتاد یا وابسته در واقع بیمار است و رفتار جامعه با فرد معتاد می‌باید بر اساس این واقعیت علمی سامان یابد که معتادان را باید مداوا و معالجه کرد (سلمانی، ۱۳۹۲).

به تعریف دیگر، حالت مسمومیت متناوب و تدریجی است که مبتلایان آن ناچار هستند که هر چیز وقت مقداری بر مصرف روزانه خود بیافزایند تا اندازه‌ای که بدان معتاد یا با مواد مخدر خو گیرد. نیاز روانی و جسمانی مبرم به استعمال الکل یا داروی مخدر دیگر که اختیار مصرف و ترک آن از نیروی اراده شخص خارج شده باشد. شخص به ماده مخدر وابستگی روانی و بدنی و فیزیولوژیک پیدا نموده و کوشش در افزایش اندازه ماده مخدر دارد (بختیار، ۱۳۹۳).

[۱]– Dallas

[۱]– Syndrome.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .