عنوان

مقاله کارکردهای اجرایی و مدل های آن

تعداد صفحات: ۳۶

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

کارکردهای اجرایی مهارت هایی هستند که به ما کمک می کنند تصمیم بگیریم چه نوع فعالیت ها یا اهدافی باید مورد توجه قرار گیرند، کدام یک انتخاب گردند و چگونه فعالیت ها سازماندهی و برنامه ریزی گردند.به طور کلی کارکردهای اجرایی دو نقش برجسته دارند:

اولین نقش شامل استفاده از مهارت های فکری خاص برای انتخاب و دستیابی به اهداف خاص می باشد و نقش دیگر کمک به پیشرفت در حل مسائل است.این کارکردها کمک می کنند تا یک تصور از هدف، مسیر حرکت به سمت هدف و منابع مورد نیاز در طول رسیدن به هدف شناسایی گردند(داوسون، گوایر ، به نقل از میر مهدی، ۱۳۸۶).

کارکردهایی اجرایی نظریه ایی است که بیش از بیست سال از رشد و توسعه آن می گذرد.نکته جالب و قابل توجه این نظریه در این است که این نظریه درمیان متخصصانی که به درمان اختلالات  نقص در توجه /تکانشگری و وسواس /اجباری می پردازند با روند صعودی مورد توجه و استفاده قرار گرفته است(بروکین، ۲۰۰۷).اکثر مطالعات فقط بر نقش یکی از کارکرد ها مانند حافظه کاری تاکید کردهاند .در حالی که در ارتباط با سایر موارد ،پژوهش های چندانی صورت نگرفته است(میرمهدی،۱۳۸۶).

در طول دهه ی اخیر توجه فزاینده ایی به نقش آموزش کارکردهایی اجرایی در دوره کودکی شده است.(بلایر،۲۰۰۲).مجموعه نیروهای کارکرد های اجرایی برروی هر کدام از ما چه پیر و چه جوان موثر است، این کارکردها روی عملکرد ما در مدرسه، سر کار، پاسخ های هیجانی، روابط فردی و مهارت های اجتماعی تاثیر گذار است.با این همه کارکردهایی اجرایی در هر کدام از ما به گونه ایی متفاوت بروز می کند؛ هر فردی در برخی از حوزه های کنترل شناختی، از نیرو و شایستگی های منحصر به فردی بهره مند است و در حوزه های دیگر آن ضعف هایی دارد. مولفه هایی از کارکردهایی اجرایی که در پژوهش مد نظر خواهد بود عبارتند از :

برنامه ریزی: شامل توانایی تدوین نقشه ی راه برای رسیدن به هدف یا تکمیل تکلیف(داوسون و گوایر[۱]،۲۰۰۴).

سازمان دهی:توانایی تنظیم یا قرار دادن اشیاء بر اساس سیستم(کریک[۲]،۲۰۰۲؛به نقل از میرمهدی).

استدلال : نوعی راهبرد مسئله گشایی در مرحله عملیات صوری است که طی آن کودک با یک نظریه کلی شامل همه ی عوامل احتمالی آغاز می کند که می تواند بر نتیجه یک مسئله تاثیر بگذارد و فرضیه خاصی را به بار آورد که آن را به طور منظم آزمایش کند(برک[۳]،ترجمه سید محمدی،۱۳۸۵).

حافظه کاری: توانایی نگهداری اطلاعات در ذهن حین تکالیف پیچیده.توانایی استفاده از تجارب قبلی برای موقعیت های فعلی و استفاده از راهبرد های حل مسئله برای آینده نیز با حافظه کاری در ارتباط است(داوسون و گوایر،۲۰۰۴).

به طور کلی مطالعه کارکردهای اجرایی کارمشکلی است یکی از مسایل اساسی در مطالعه کارکرد های اجرایی ناخالص بودن این کارکردهاست (دنکل،۱۹۹۴؛ رابیت، ۱۹۹۷؛به نقل از اسلاس،۲۰۰۶).برای اینکه کارکردهایی اجرایی خود را نشان دهند ما مجبوریم که توانایی هایی مانند توانایی کلامی، سخن گفتن یا توانایی  های دیداری فضایی دیگر را مورد توجه قرار دهیم همچنین کارکردهایی اجرایی پیچیده هستند و نیازمند شناخت چندگانه هستند(ناخالص اند)(دیموند به نقل از اسلاس[۴]،۲۰۰۶).عملکرد افراد در کارکردهایی اجرایی نمی تواند تنها به وجود و عدم وجود کارکردهایی اجرایی نسبت داده شود.زمانیکه بین عملکرد  در کارکردهای اجرایی و عملکرد در سایر تواناییهای شناختی رابطه ایی مشاهده می شود، این که  مسئله روشن نیست که آیا این رابطه مربوط به کارکردهای اجرایی یاست یا نه؟

از آنجا که کارکردهای اجرایی حوزه وسیعی از عملیات شناختی  فراشناختی فرد را مورد بررسی قرار می دهد  و این حوزه ها به طور گسترده در توانایی های مختلف فرد مانند فرایندهایی روانشناختی مسئول کنترل هشیاری ، عملکرد در مدرسه و و فرایندهای تفکر در ارتباط هستند.و نقص در هر یک از این کارکردها مانع از آن می شود فرد عملکرد مناسبی داشته باشد.

واژه های کلیدی: کارکردهای اجرایی، مؤلفه های کارکردهای اجرایی، مدل های کارکردهای اجرایی

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۶
کارکردهای اجرایی ۸
مؤلفه های کارکردهای اجرایی ۹
۱-استدلال ۱۰
۲- سازماندهی – برنامه ریزی ۱۱
۳- حافظه کاری ۱۲
مؤلفه های تکمیلی کارکردهای اجرایی ۱۴
مدل های کارکردهای اجرایی ۱۵
۱- مدل براون ۱۵
۲- مدل نورمن و شالیس ۱۶
۳- مدل سه لایه سارا وارد ۱۷
۴- مدل CEO مغزی یارهبر ارکستر( مک کلوسکی) ۱۸
۵- مدل سلسله مراتبی ۱۹
کارکردهای اجرایی وتنظیم هیجانات ۲۳
کارکردهای اجرایی و یادگیری ۲۸
منابع ۳۰

منابع :

– میرمهدی،سیدرضا(۱۳۸۶).تاثیر آموزش کارکردهای اجرایی و روش های آموزش بیان نوشتاری P.O.W.E.R. بر بهبود عملکرد ریاضیات، خواندن، و بیان نوشتاری دانش آموزان پایه چهارم با اختلالات یادگیری .پایان نامه دکتری.

– علیزاده، حمید(۱۳۸۳). کارکردهای اجرایی عصب شناختی با اختلال های رشدی.تازه های علوم شناختی. سال هشتم، شماره ۴، صص ۵۷- ۷۰٫

– علیزاده، حمید و زاهدی پور، مهدی۱۳۸۴ کارکردهایاجرایی در کودکان با و بدون اختلال هماهنگی رشدی. تازه های علوم شناختی، سال ۶، شماره ۳و۴٫

–  برک، لورا .(۱۳۸۵) روان شناسی رشد. ترجمه یحیی سید محمدی. چاپ دهم، تهران: انتشارات ارسباران.(سال انتشار اثر به زبان اصلی ۲۰۰۱).

– محمدی ازندریانی،محبوبه. مقایسه کارکردهای اجرایی(سازماندهی- برنامه ریزی، استدلال وحافظه ی کاری) در دانش آموزان با عملکرد تحصیلی ضعیف و قوی شهر تهران.پایان نامه کارشناسی ارشد. تهران ایران. دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی .

– سلطانی کوه بنانی، سکینه. (۱۳۸۴) مقایسه ی کارکردهای اجرایی هماهنگ ساز در دانش آموزان دارای اختلال ریاضی با دانش آموزان عادی پسر مقطع ابتدایی.پایان نامه کارشناسی ارشد. تهران. ایران. دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی .

– قدیری، فاطمه جزایری،علیرضا،عشایری، حسن، قاضی طباطبایی، محمود(۱۳۸۵). نقش توانبخشی شناختی در کاهش نقایص کارکردهای اجرایی و نشانه های وسواس اجباری بیماران اسکیزو- وسواس. نشریه توانبخشی. شماره،۱۶٫

– کجباف.م؛ صاحبان، ف؛ عابدی، ا.(۱۳۸۹). بررسی اثر کوتاه مدت آموزش کارکردهای اجرایی،بر کاهش نشانه های کمبود توجه و بیش فعالی در دانش آموزان پسر دوره ابتدایی شهر اصفهان.تازه های علوم شناختی،(۱۲) ۱ ، ۵۸-۵۲٫

– بهرامی، هادی(۱۳۸۱).آزمون های روانی(مبانی نظری و فنون کاربردی)تهران:انتشارات دانش گاه علامه طباطبایی.

مقدمه :

در طول دهه اخیر توجه فزاینده ایی به حوزه کارکردهای اجرایی[۱] در کودکان شده است. از دیدگاه عصب – شناختی این  اصطلاح مرتبط با شبکه گسترده ایی از کارکردهای قشر پیشانی و شامل تعداد زیادی از فرایندهای شناختی و فراشناختی، هم چون خودتنظیمی رفتار و رشد مهارت های شناختی و اجتماعی است که در طول تحول کودک شکل می گیرند(زلازو؛ مولر؛ مارکوویچ و ساترلند،۲۰۰۲). کارکردهای اجرایی اصطلاحی است کلی که کل فرایندهای شناختی پیچیده را که در انجام تکالیف هدف- مدار دشوار و یا جدید ضروری هستند، در خود جای می دهد(هیوز[۲] و گراهام به نقل از علیزاده، ۱۳۸۴).

داواسون، گویرا [۳](۲۰۰۴) مهم ترین این کارکردها را به شکل برنامه ریزی، سازمان دهی، حافظه فعال، مدیریت زمان، بازداری پاسخ، آغازگری تکلیف و مقاومت مبتنی بر هدف دسته بندی می کنند. همچنین کارکردهایی اجرایی جز مهارت هایی عصب شناختی محسوب می گردد که ارتباط مستقیم با رشد قسمت های مشخصی از مغز دارند این کارکردها از جمله توانایی های مورد نیاز کودکان در زمینه یادگیری دروس مدرسه است(کرک و همکاران، ۲۰۰۶). همچنین نقص در کارکردهایی اجرایی در کودکان می تواند در سنین بالاتر پایدار بماند و آنان را در امور شخصی با مشکل جدی روبرو کند. بنابراین، ضروری است برای بهبود آن برنامه مداخله زود هنگام تدارک دیده شود تا مهارت های لازم برای موفقیت در یادگیری تحصیلی آینده را فرا بگیرد. می توان گفت یکی از مسائل مهم در نظام های آموزشی ایجاد شرایط لازم برای موفقیت تحصیلی است. در نگاه کلی، عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی به دو دسته عوامل بیرونی و درونی قابل تقسیم است از میان عوامل بیرونی می توان به موقعیت یادگیری، مشارکت فراگیران در امر یادگیری، کتب درسی، وسایل کمک آموزشی، روش تدریس و غیره اشاره کرد. همچنین عواملی مانند آمادگی فراگیر، هوش عمومی، استعداد، انگیزه، نیاز به پیشرفت، را می توان به عنوان عوامل درونی مطرح کرد.یکی از عوامل درونی که مسیر رسیدن به پیشرفت را هموار می کند،خودتنظیمی است؛ اینکه فراگیران از طریق محرک هایی که خودشان به وجود می آورند رفتار خود را کنترل می کنندو یادگیری را تسهیل می نمایند.(طالب زاده و همکاران،۱۳۹۰).

اگرچه تعاریف بسیاری از کارکردهای اجرایی در بین صاحب نظران وجود دارد و شامل همه فعالیت های اجرایی است، با این همه تعاریف یکسانی از کارکردهای اجرایی که همگان آن را به طور کامل قبول داشته باشند موجود نیست.در تمام تعاریف موجود هر کس با توجه به یافته های خود جنبه خاصی از کارکردهای اجرایی را مورد تاکید قرار داده است.به عنوان مثال هیوز[۴] و انزوا[۵] (۲۰۱۰) معتقدند که کارکردهای اجرایی یک اصطلاح پوششی است که شامل مجموعه ایی از فرایندهای سطح بالای مربوط به قشر پیش پیشانی است. در واقع این کارکردها کنترل کننده فعالیت های هدف گرا، پاسخ های سازشی در در موقعیت های جدید پیچیده و مبهم است. همچنین این کارکردها فرایندهای هدف مدار عصب شناختی هستند که وظیفه ی اصلی آنها کنترل و هماهنگی رفتار است و به افراد در زمینه های مختلفی از قبیل برنامه ریزی اهداف، نظارت بر رفتار خود، بازداری پاسخ نابجا، انعطاف پذیری و جهت گیری رفتار آینده کمک می کند(گارنر[۶]،۲۰۰۹). هم چنین استاس[۷](۱۹۹۲) کارکردهای اجرایی را مهارت های مکملی می داند که مارا قادر می سازند تا اهدافمان را منظم و مشخص کنیم و سپس این اهداف را در حافظه خود فعال نگه داریم و به صورت کنترل شده عمل کنیم. علاوه بر این کارکردهای اجرایی از آشفتگی و گسیختگی که مانع رسیدن مابه اهدافمان می شوند، جلوگیری می کنند(به نقل از سورل[۸]،۲۰۰۷).

 کارکردهای اجرایی:

کارکردهای اجرایی مهارت هایی هستند که به ما کمک می کنند تصمیم بگیریم چه نوع فعالیت ها یا اهدافی باید مورد توجه قرار گیرند، کدام یک انتخاب گردند و چگونه فعالیت ها سازماندهی و برنامه ریزی گردند.به طور کلی کارکردهای اجرایی دو نقش برجسته دارند:

اولین نقش شامل استفاده از مهارت های فکری خاص برای انتخاب و دستیابی به اهداف خاص می باشد و نقش دیگر کمک به پیشرفت در حل مسائل است.این کارکردها کمک می کنند تا یک تصور از هدف، مسیر حرکت به سمت هدف و منابع مورد نیاز در طول رسیدن به هدف شناسایی گردند(داوسون، گوایر ، به نقل از میر مهدی، ۱۳۸۶).

نخستین موضع یابی کارکردهای اجرایی بر اساس کارهای لوریا (۱۹۶۶)از نقص در بیمارانی که آسیب در لوب پیشانی شان مشهود بود، بر می گردد. محققان از این تصویر سازی برای اثبات عمل کورتکس پیش پیشانی در طی فعالیت ها بهره بردند.و از آنها به عنوان کارکردهای اجرایی یاد نمودند.با این همه در مورد مفهوم کارکردهای اجرایی نباید مستقل از موضع یابی کالبد شناسانه ان در لوب پیشانی بحث نمود(ساوتون، ۲۰۰۷).

هرقطعه پیشانی به سه قسمت تقسیم می گردد:

۱-قشر حرکتی

۲-قشر جلوتر از قشر حرکتی که شامل منطقه ی حرکتی ثانویه،  قشر پیش حرکتی جانبی، میدان چشمی پیشانی، ناحیه بروکا و بخش عقب تر قشر سینگولا می باشد.

۳- قشر پیش پیشانی

ویژگی شاخص هر سه ناحیه این است که شبکه ی عظیم نواحی حرکتی، ادراکی و لیمبیک مغز را به یکدیگر پیوند می دهند.

این قشر نقش هماهنگ کننده و شاخه اجرایی مغز را بر عهده دارد.فعالیت های قطعه پیشانی شامل فعالیت هایی همچون پیش بینی، استدلال، هدف گذاری، طرح ریزی، سازماندهی زمانی و مکانی رفتار و بازبینی بازخورد می باشد، که غالباً تحت عنوان کارکردهای اجرایی شناخته می شوند همچنین اختلال و بی نظمی در فعالیت های قطعه پیشانی به خصوص با توجه به ارتباط هایش با دستگاه لیمبیک می تواند مستقیماً شخصیت را متاثر کند(گازانیگا و مانگون،۱۹۹۸؛ به نقل از قدیری و همکاران،۱۳۸۵).

تحول کارکردهای اجرایی تابع تحول قشر پیشانی مغز است(استاس و لوین[۹]،۲۰۰۲).بنابراین زمانی که رشد کارکردهای اجرایی بررسی می شود باید از خط سیر رسش لوب های پیشانی آگاهی وجود داشته باشد(ساوتون،۲۰۰۷).

[۱] -Executive functions

[۲] -Hughes

[۳] -Dawson & Guare

[۴] .Hguhes

[۵] .Ensor

[۶] .Garner

۴-Stuss

۵-Sorel

 [۹] .Stuss & levine

[۱] -Dawson & Guare

[۲] -kerick

[۳] -Berk

[۴] -Sluis

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .