عنوان
مقاله نیاز سنجی
تعداد صفحات: ۴۲
نوع فایل : ورد و قابل ویرایش
چکیده
نیازسنجی یکی از بحث انگیزترین مفاهیم مطرح در حوزه خدمات اجتماعی، تعلیم و تربیت و برنامه ریزی است (فتحی واجارگاه،۱۳۸۴). جرقه اصلی آموزش نیروی انسانی از زمان موج پیشرفت های عظیم قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم شکل گرفت، اگر چه ریشه ی آن در دهه ها و قرن ها قبل یافت می شود. این تحولات نه تنها شرایط لازم برای ورود به مشاغل مختلف را دگرگون ساخت، بلکه موجب شد بخش های مختلف اقتصادی و اجتماعی مدارک تحصیلی بالاتری را شرط ورود به مشاغل قرار دهد (فتحی واجارگاه، ۱۳۸۷).
برادشاو[۱] (۱۹۷۲) نیازها را به چهار دسته به شرح زیر تقسیم کرده است:
۱) نیازهای هنجاری: فاصله میان وضع موجود و استانداردهای تعیین شده، نیاز هنجاری تلقی می شود.
۲) نیازهای احساس شده: مترادف با مفهوم خواستن و نیازی است که در طی زمان و در حین کار توسط فرد یا گروه احساس شده است.
۳) نیازهای بیان شده (مورد تقاضا): نیازهایی است که فرد آن را تقاضا نماید.
۴) نیازهای مقایسه ای: نیازی است که در مقایسه با نمونه مشابه معنا می دهد.
فتحی واجارگاه (۱۳۸۵) به این طبقه بندی، نیازهای پیش بینی شده یا مورد انتظار را به معنای فاصله بین آن چه که در حال حاضر در دسترس است و آنچه که در آینده مورد تقاضای یک پروژه می باشد اضافه نموده است.
عباس زادگان و ترک زاده (۱۳۸۶) دسته دیگری از نیازها به نام نیازهای هنجاری را به طبقه بندی برادشاو (۱۹۷۲) و فتحی واجارگاه (۱۳۸۵) افزوده اند و آن را به صورت نیازهایی که بیانگر وضع مطلوب اند و رسیدن سازمان به وضعیت مطلوب و یا انجام احسن شغل یا وظیفه مستلزم و منوط به تحقق آن ها است تعریف می کنند.
فورتنر[۲] (۲۰۰۵) نیازها را از لحاظ توانایی تشخیص به دو گروه:
نیازهای آشکار: سنجش و برآورد کردن ها با سهولت بیشتری امکان پذیر است و
نیازهای پنهان: سنجش و شناسایی آن ها بسیار مشکل و عمدتاً برآورد آن ها مستلزم بررسی های همه جانبه و دقیق است.
سالازار[۳](۲۰۰۷)، نیازها را از نظر ضرورت و اهمیت به دو گروه:
نیازهای فوری: این نیازها از اولویت خاص برخوردار می باشد.
نیازهای عادی: دارای اهمیت هستند اما از اولویت اضطراری برخوردار نیستند.
ابطحی (۱۳۸۳)، نیازها از لحاظ نحوه برآوردن و دفع آن ها به دو گروه: تقسیم بندی کرده است.
نیازهایی که خود مؤسسه یا نظام بتوانند آن ها را بر طرف سازد.
نیازهایی که خود سازمان قادر به رفع آن ها نبوده و باید از سازمان های دیگر کمک بگیرد.
و از لحاظ فردی یا گروهی بودن نیز به دو گروه:
نیازهای فردی که مختص فرد خاصی یا گروهی خاص در شغل ویژه ای هستند.
احساس وجود یا مشاهده شکاف دانش، مهارت یا نگرش در سازمان یا در بین گروهی خاص از کارکنان تقسیم بندی نموده است (رحمانی، ۱۳۸۹).
واژه های کلیدی: نیازسنجی، آموزش، نیاز سنجی آموزشی ،اصول نیازسنجی، الگوهای نیازسنجی، روش ها و فنون نیازسنجی
فهرست مطالب
چکیده ۴
مقدمه ۶
مفهوم نیاز ۷
طبقه بندی نیازها ۱۰
مفهوم نیازسنجی ۱۲
نیاز آموزشی ۱۲
ضرورت تعیین نیاز آموزشی ۱۴
منابع نیاز آموزشی ۱۵
طبقه بندی نیازهای آموزشی ۱۵
نیازسنجی ۱۷
ضرورت نیازسنجی ۱۸
اهداف نیازسنجی ۱۸
اهمیت و ضرورت نیازسنجی آموزشی ۱۹
متغییرهای لازم در نیازسنجی ۲۰
کاربرد نظام اطلاعاتی و رایانه ها در منابع انسانی و اداره ی امور کارکنان ۲۰
رویکردهای نیازسنجی ۲۱
قلمرو نیازسنجی ۲۱
تکنیک های نیازسنجی ۲۳
موانع نیازسنجی ۲۴
اصول نیازسنجی ۲۴
انواع نیازسنجی ۲۵
الگوهای نیازسنجی ۲۶
روش ها و فنون نیازسنجی ۳۰
نتیجه گیری ۳۸
منابع ۳۹
منابع
– فتحی واجارگاه، کوروش، (۱۳۸۴). نیازسنجی آموزشی الگوها و فنون، تهران: انتشارات آییژ.
– فتحی واجارگاه، کوروش، (۱۳۸۷). برنامه ریزی آموزش ضمن خدمت کارکنان، تهران: انتشارات سرآمدی کاوش.
– فتحی واجارگاه، کوروش، (۱۳۹۰). برنامه ریزی آموزش ضمن خدمت، تهران : سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
– رحمانی، محمدنور، (۱۳۸۸). برنامه ریزی درسی، بندرعباس: نشر دانشگاه آزاد اسلامی.
– رحمانی، هادی، (۱۳۸۹). نیازسنجی آموزشی مهارت های تدریس اعضای هیأت علمی دانشگاه هرمزگان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
– عباس زادگان، سیدمحمد و ترک زاده، جعفر، (۱۳۸۶). نیازسنجی آموزشی در سازمان ها، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.
– ابطحی، سیدحسن، (۱۳۸۳). آموزش وبهسازی سرمایه های انسانی، چاپ اول، تهران: انتشارات پویند.
– ژیان پور، حمید و زینلی پور، حسین و احمدی کهنعلی، رضا، (۱۳۹۱). کاربرد در تبدیل خواسته های مشتریان آموزش ضمن خدمت به الزامات آموزشی(مورد مطالعه: سازمان کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی)، پژوهش های مدیریت عمومی، سال پنجم، شماره پانزدهم، ص ۱۱۲-۸۵ .
– آموزگار، حسین. (۱۳۸۰). بررسی وضعیت آموزشی کارشناسان آموزش ضمن خدمت بخش دولتی و طراحی الگوی مناسب، مقاله دکتری، شماره ۴۱، ۴۲٫
– فرجاد، شهروز، (۱۳۸۸). نیازسنجی آموزشی در سازمانها مفاهیم، تکنیکها و چارچوب عملی، تهران : انتشارات بال.
– هاشمی، سید احمد، (۱۳۹۱). برنامه ریزی درسی، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد.
– کاظمی اسفه، زهره، (۱۳۸۶). بررسی نیازهای آموزشی معلمان زن مقطع ابتدایی در دوره های آموزش
ضمن خدمت شهر اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
– اسماعیلی، بابک، (۱۳۸۵). نیازسنجی، مجله تدبیر، تهران: شماره۱۱۷٫
مقدمه
اولین و اساسی ترین گام در تدوین و اجرای برنامه آموزشی، اجرای صحیح و مبتنی بر واقعیت فرایند نیازسنجی است. در حقیقت هر چه سنگ زیرین بنیانی تر و مستحکم تر باشد، بنای روی آن محکم تر و آسیب ناپذیرتر خواهد بود. در قلمرو آموزش، نیازسنجی به عنوان یکی از مؤلفه های اساسی و ضروری فرایند برنامه ریزی در نظر گرفته می شود (رحمانی، ۱۳۸۹).
امروزه آموزش و بهسازی و توسعه منابع انسانی به عنوان یکی از استراتژی های دست یابی به سرمایه انسانی و سازگاری مثبت با شرایط متغییر قلمداد می شود و از این رو جایگاه و اهمیت راهبردی آن در بقاء و توسعه سازمانی نمایان شده است. بدیهی است این فعالیت نیز مانند هر فعالیت سازمانی دیگر مستلزم برنامه ریزی صحیح و اصولی می باشد. نیازسنجی جزء جدایی ناپذیر برنامه ریزی آموزشی و نظام بهسازی وتوسعه منابع انسانی محسوب می شود. طی فرایند نیازسنجی، نیازهای مشخص شده و برحسب اولویت برای ارضا و تحقق آن ها اقدام می شود. نیازها برای انتخاب اقدامات درست، قبل از انجام هر اقدامی مشخص می شوند (فرامرزی،۱۳۸۳).
در قلمرو آموزش، نیازسنجی به عنوان یکی از مؤلفه های اساسی و ضروری فرآیند برنامه ریزی در نظر گرفته می شود. نیازسنجی در واقع فرآیند جمع آوری و تحلیل اطلاعات است که بر اساس آن نیازهای افراد، گروه ها، سازمان ها و جوامع مورد شناسایی قرار می گیرد. شناخت و تحلیل اثربخش نیازهای آموزشی، پیش نیاز یک سیستم آموزشی موفق است. در دهه های اخیر برای رفع شکاف و پیچیدگی ها در اطراف مفهوم نیازها، کوشش هایی جهت متشکل ساختن و هماهنگ کردن نیازها با تکالیف رشد جسمانی-اجتماعی-روانی به عمل آمده است که تکالیف رشد زندگی نامیده می شود (رحمانی، ۱۳۸۸).
مفهوم نیاز
نیاز یک مفهوم عمومی است که در زمینه های مختلف کاربرد نسبتاً وسعیی دارد و تعاریف متعددی ار آن ارائه می شود همگی یک نوع مفهوم یا احساس مشترکی این تعاریف گر چه را انتقال می دهند با این وجود از مناظر و ابعاد مختلف و بعضاً متفاوتی به آن می نگرند. روانشناسان نیازها را به دو دسته نیاز های اولیه و نیازهای یاد گرفته شده تقسیم می کنند؛ فیزیولوژیست ها به جنبه بیولوژیکی نیازها توجه دارند. اقتصاددانان تعریف دیگری از نیاز دارند. برای تعریف نیاز به جای این ها به تعاریف مختلف ارائه شده از این واژه، نسبت به طبقه بندی آن ها اقدام می کنیم، این رویکرد به ما کمک می کند تا شناختی کلی تر و در عین حال وسیع تر از مفهوم نیاز به دست آوریم. به طور کلی اغلب تعاریف ارائه شده از مفهوم نیاز را می توان در یکی از طبقات زیر قرار داد (کاظمی ،۱۳۸۷).
۱- نیاز به معنای خواست یا ترجیحات افراد
۲- نیاز به معنای فقدان یا ضروری چیزی
۳- نیاز به عنوان نقص یا مشکل
۴- نیاز به معنای فاصله یا شکاف
بابک اسماعیلی(۱۳۸۶)، آورده است که در تکنیک دلفای، نیاز عبارت است از قضاوت ها، نظرات و نگرش های افراد، در مورد اهداف، مقاصد و نیازهای سازمان.
علاقه بند(۱۳۸۴)، می گوید برای یک مدرسه یا منطقه آموزشی، نیاز عبارت است از شکاف یا تفاوت میان وضع مطلوب آینده و وضعیت موجود آن.
از نظر فتحی واجارگاه (۱۳۸۵)، دیدگاه های مختلف، تعاریف متفاوتی از نیاز ارائه نموده اند.از نقطه نظر کاربردی در آموزش و بهسازی می توان آن ها را به چهار دسته تقسیم نمود:
۱-نیاز به عنوان فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب
یکی از متداول ترین و مقبول ترین تعاریف از نیاز است. نیاز به موقعیتی دلالت دارد که در آن وضعیت موجود یا حاضر با وضعیت مطلوب فاصله دارد. وضعیت مطلوب یا مورد نظر در برگیرنده ایده آل ها، هنجارها، ترجیحات، انتظارات و ادراکات مختلف درباره آن چه که باید باشد، است.
۲- نیاز به عنوان خواست یا ترجیح
این برداشت از نیاز، عموماً داراد کاربرد گسترده ای است. آن چه هسته اصلی این نظریه را تشکیل می دهد آن است که نظرات و عقاید افراد و گروها در خصوص نیاز، کانون اصلی نیازسنجی است.
[۱] – Bradshaw
[۳] – Salazar
جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .
ارسال نظر