عنوان

مقاله نظریه مسیر شغلی سوپر

تعداد صفحات:۳۲

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

انتخاب در واقع عملی جاری و مستمر است نه حادثه ای اتفاقی.  این اصطلاح باید به همه انتخابهایی دلالت کند که گاه با حذف برخی از عوامل و یا ابقاء پاره ای از آنها ادامه دارند، تا جایی که نتایج محدود به مواردی شوند که می‌توان آن را انتخاب شغل نامید.  سیر شغلی را می‌توان جنبه ای از رشد فرد دانست. رشد شغلی برای دلالت برمیزان پیشرفت، ‌بکار رفته است یعنی جایی که در سیر شغلی مداوم از اکتشاف تا انحطاط پیموده می‌شود.

دغدغه مسیر شغلی ، دغدغه فرد در خصوص آینده شغلی اش که اولین و مهم ترین بعد انطباق پذیری شغلی است. در نظریه‌هایی هم چون دیدگاه زمانی گینزبرگ[۱]،  نظریه نظام مند سوپر[۲]،  دیدگاه پیش بینی  تیدمن[۳]،  جهت گیری کرایتس[۴]،  آگاهی‌هارن[۵] مطرح شده است.  (ساویکاس،  سیلینگ و شوآرتز، ۱۹۸۴) [۶].  دغدغه مسیر شغلی به معنای ضرورت برای جهت دهی به آینده است. این حس برای  آینده مهم است. نگرش‌های نظام مند و خوش بین احساس نگرانی را افزایش می‌دهد چرا که افراد را وا می‌دارد که از وظایف شغلی و گذارهای حرفه ای آگاه شوند تا بتوانند مقابله کنند و دست به انتخاب بزنند و برای آینده دور و نزدیک آماده باشند.

سوپر و همکارانش چندین ابزار ارزیابی‌را برای‌اندازه گیری وظایف رشدی،  تهیه کردند. که یکی از این ابزار پرسشنامه دغدغه‌های شغلی بزرگسالان[۷] است  (ACCI) که توسط سوپر وهمکاران  (۱۹۸۸) [۸] ساخته شد.  این پرسشنامه دغدغه‌های شغلی مراجع را ارزیابی‌می‌کند.  و  برای ارزیابی‌مسایل مربوط به رشد مراحل و وظایف حرفه ای و دغدغه‌های شغلی در بزرگسالان در هر سنی و وضعیت اشتغالی ایجاد شده  و متمرکز بر عاملهای طرح ریزی و کاوش در مدل سوپر از بلوغ شغلی است (زونکر، ۲۰۰۶).

به عقیده سوپر، ‌خویشتن پنداری بر اثر تعامل بین انسان و عوامل محیطی رشد و نمو نموده و تکامل می‌یابد.  همچنین نظر دوستان و نحوه ارزشیابی‌و قضاوت دیگران موجب میگردد که فرد نقش خود را در قبال اطرافیان تعیین کند و به ایفای آن نقش بپردازد،  گرچه انسان ارزشهای دیگران را به طور کامل نمی‌پذیرد، ولی تمایل دارد بخاطر کسب مقبولیت اجتماعی بخشی از ارزشها را قبول کند.

سوپر شش بعد بلوغ حرفه ای را که تصور می‌کرد به نوجوانان مربوط می‌شود و برای آنان مناسب است را طرح ریزی کرد :

۱-جهت گیری انتخاب حرفه، ‌تعیین بعد نگرشی به این ترتیب که فرد برای انتخاب نهایی شغلش دغدغه داشته باشد.

۲-اطلاعات و طرح ریزی،  بعد قابلیتی مرتبط با اطلاعات تخصصی افرادی که قبلا دغدغه تصمیم گیری شغلی برای آینده را داشته و در گذشته طرح ریزی خود را محقق ساخته‌اند.

۳-ثبات ترجیحات شغلی به معنای تحکیم ترجیحات شغلی فرد است.

۴-تبلور ویژگی‌ها، ‌پیشرفت فرد به سمت شکل دهی خودپنداره.

۵-استقلال  حرفه ای، ‌مانند تجربه کاری مستقل.

۶-ترجیحات شغلی عاقلانه، ‌بعد مرتبط با توانایی فردی، ‌برای داشتن ترجیحات شغلی واقع بینانه که با وظایف فردی همخوان است (سوپر، ۱۹۷۴،  نقل از زونکر، ۲۰۰۶).

سوپر معتقد است که فرد در ذهن خود تصویری از مشاغل دارد و به طرف مشاغلی می‌رود که با خواسته‌های درونی او نزدیک تر باشد. او برای رشد شغلی معتقد به مراحلی است و برای هر یک از این مراحل تنوع پیشرفت شغلی قایل است. سوپر عقیده دارد که فرد در اوایل جوانی  (۱۴ تا۱۸ سالگی)  در مشاغلی که برایش اهمیت دارند به تشخیص و موشکافی می‌پردازد و در دوره جوانی  (۱۸ تا ۲۱ سالگی)  شغل دلخواه خود را انتخاب می‌کند و در اواخر جوانی  (۲۱ تا ۲۵ سالگی)  می‌کوشد انتخابش را تکمیل کند و برای همیشه به آن اشتغال ورزد.  سوپر عقیده دارد که بین دختر و پسر در مراحل رشد شغلی تفاوت وجود دارد و معتقد است که هر چه بلوغ شغلی وسیع تر باشد کاوش برای کسب اطلاعات بیشتر و در نتیجه انتخاب شغل صحیح تر انجام می‌گیرد  (حسینی،  ۱۳۷۱، ص۱۱۶).

بر اساس نظریه سوپر سه مشخصه اصلی در باره تفاوت‌های بین افراد و مشاغل آنها وجود دارد. افراد در توانایی‌ها، ‌ویژگی‌های شخصیتی و ارزشهایشان با هم متفاوت هستند.  همچنین افراد می‌توانند ویژگی‌های متناسب با مشاغل متنوع داشته باشند و شغل هیچ فردی نشان دهنده تنها گزینه مناسب او نیست بعبارت دیگر هر فردی فقط شایسته برای شغل خاصی نیست. سوپر پنج مرحله مشخص زندگی را که هریک وظایف رشدی مخصوص به خود دارند مطرح کرد او همچنین اعلام کرد که الگوهای حرفه ای با ویژگیهای شخصی و محیطی گوناگونی تعیین می‌شوند وی مفهوم بلوغ یا پختگی شغلی را مطرح کرد،که منظور از آن آمادگی فرد برای سازگاری با درخواست‌های محیط است.  سوپر معتقد است که افراد نقش‌های متفاوتی را در زندگیشان می‌گیرند که از نظر اهمیت در طول مراحل زندگی تغییر می‌کند.  درحقیقت افراد می‌توانند رضایت کمی‌در نقش کاری شان بیابند اما ممکن است در یک نقش دیگر زندگی کاملا راضی باشند.۵ مرحله زندگی از نظر سوپر عبارتند از:

۱- رشد^[۹]   (سنین ۱۳-۴ سالگی)  ۲- اکتشاف^[۱۰] (سنین۱۴- ۲۴سالگی) ۳- استقرار  و  ثبات^[۱۱] (سنین۴۴-۲۵ سالگی) ۴- ابقاء^[۱۲]  (سنین ۶۵-۴۵ سالگی)  و  ۵- افول یا رکود^[۱۳] (سنین بالای ۶۵).  سوپر این مراحل را بعنوان علیت خطی و قابل پیش بینی اما نه ثابت دسته بندی کرده است. بعبارت دیگر او یک سری از مراحل را که اشخاص معمولا آن را طی می‌کنند شرح داده است، اما معتقداست  که همه به یک صورت یا در سنین خاصی در این مرحله پیشرفت نمی‌کنند.  (سوانسون، ترجمه موسوی، ۱۳۸۱).

واژه های کلیدی:انتخاب شغل، دغدغه مسیر شغلی، اصول نظریه رشدی سوپر

 فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۷
دغدغه مسیر شغلی چیست؟ ۱۱
اصول نظریه رشدی سوپر ۱۲
خودپنداره ۱۳
مراحل رشد شغلی ۱۴
بلوغ مسیر شغلی ۱۶
انتخاب شغل و شخصیت ۱۷
آرزوهای شغلی ۱۹
نظریه گاتفردسون ۲۰
دغدغه‌های شغلی در نظریه سازه مندی مسیر شغلی ۲۲
اصول نظریه سازه مندی شغلی ۲۳
ابعاد انطباق پذیری شغلی ۲۵
فهرست منابع ۲۷

 منابع  

سوانسون، ج. فواد،ن(۱۳۸۱). نظریه‌های جدید مشاوره شغلی و کاربرد. ترجمه رقیه موسوی. تهران، انتشارات اصلح.

شفیع آبادی، ع. (۱۳۷۵). راهنمایی تحصیلی و شغلی. چاپ اول، ‌انتشارات دانشگاه پیام نور.

حسینی، م. (۱۳۷۱). مبانی راهنمایی و مشاوره شغلی.  تهران: انتشارات علمی‌دانشگاه آزاد اسلامی.

شفیع آبادی، عبدالله.(۱۳۸۵). راهنمایی و مشاوره شغلی و حرفه ای و نظریه‌های انتخاب شغل. تهران: انتشارات رشد.

شیخ ویسی، ز، ۱۳۸۵ ،بررسی میزان رضایت شغلی پرسنل بهداشتی درمانی در بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی زاهدان.{پایان نامه کارشناسی ارشد}،زاهدان،دانشگاه علوم پزشکی

روبرت، ه. (۱۳۴۹). اطلاعات شغلی در راهنمایی حرفه ای و امور استخدامی. ترجمه یوسف اردبیلی، جلد اول. تهران، انتشارات دانشسرای عالی.

چارلز هیلی، (۱۳۶۶). مشاوره حرفه ای برای معلمان و مشاوران. ترجمه طیبه زندی پور، چاپ اول،‌تهران، ‌انتشارات فردوس

علامه زاده ، م ، ۱۳۷۵ ،بررسی میزان آگاهی پرستاران شاغل در بخشها و بیمارستانهای روانی دولتی تهران از نقشهای حرفه ای خود . {پایان نامه کارشناسی ارشد}،تهران ، دانشگاه تهران .

هفت شایجانی، ب.( ۱۳۸۸). هنجاریابی،تعیین روایی و پایایی پرسشنامه دغدغه های شغلی سوپر بین معلمان شهر اصفهان، {پایان‌نامه} برای مقطع کارشناسی ارشد، رشته مشاوره، دانشکده علوم تربیتی دانشگاه اصفهان.

پاشا شریفی، ح. (۱۳۷۷). اصول روانسنجی و روان آزمایی. تهران: انتشارات رشد.

جلیلی، م، ۱۳۶۵ ،بررسی مشکلات حرفه پرستاری براساس نظر خواهی از پرستاران شهر تهران.  پایان‌نامه برای مقطع ارشد. رشته جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماع ،دانشگاه تهران .

مقدمه

انتخاب شغل تصمیمی‌است ‌که اگر با شناخت و آگاهی کامل انجام شود منجر به رضایت شغلی و آرامش انسان می‌شود و اگر با ناآگاهی صورت گیرد چه بسا نگرانی و دغدغه‌هایی برای انسان چه در بعد شغل و چه ابعاد دیگر زندگی ایجاد کند. انسانها با کامل شدن، تصمیم‌های کاملتری نیز می‌گیرند و تصمیم شعلی نیز از این قاعده مستثنی نیست.  چه بسا شغلی که تا دیروز رضایت فرد  را جلب کرده است امروز مایه نگرانی و دغدغه او شود و ناچار به تفکری راجع به نگرانی‌ها و یا حتی در صدد تغییرات شغلی برآید.  پس تصمیم خود را بهبود بخشیده و نسبت به رفع دلواپسی‌های خود اقدا می‌‌موثر انجام می‌دهد.

انتخاب شغل یکی از مراحل زندگی است که فرد در آن مفهو می‌‌را که از خویش دارد، نشان می‌دهد. اما بدان حد صریح و روشن نیست که قطعا بگوید: من چنین یا چنان شخصی هستم  به همین  طریق، ‌نگهداری و سازگاری شغلی برای یک فرد مبتدی عملی است تا دریابد اولا شغل به او اجازه می‌دهد که نقشی را که مایل است، ایفا کند. ثانیا نقشی که کار اجازه ایفای آن را می‌دهد آیا با مفهومی‌که او از خویشتن دارد مطابقت می‌نماید؟ آیا عناصر پیش بینی نشده در آن را می‌توان با خود هماهنگ کردو یا به نحوی اصلاح نمود که با وی متناسب شود؟ و بالاخره روش آزمایش خویش در قبال واقعیت‌ها است تا معلوم شود فرد می‌تواند عملا با تصویری که از خویش دارد زندگی کند یا نه ؟  (هاپاک،ترجمه اردبیلی،  ۱۳۴۹، ص۱۲۴)

ماهیت هر شغل تحت تاثیر سطح اقتصادی- اجتماعی فرد،توانایی ذهنی،  خصوصیات شخصیتی و فرصت‌های مناسب پیش آمده قرار دارند و اینها دست به دست هم محدودیت‌ها یا فرصت‌هایی در اختیار فرد قرار می‌دهند.  با این وجود،  به دست آوردن شغل برای هر کس فرایند توسعه و تحقق تصویر شخصی فرد از خود است.  بطوری که رضایت شغلی هر کس تا حدود زیادی بستگی دارد به اینکه تا چه میزان کار یا زندگی، خروجی‌های شخصیتی و ارزش‌های فرد را  فراهم می‌آورند.

افرادی که خصوصیات حرفه ای خویش را می‌شناسند بیشتر احتمال دارد که از زندگی حرفه ای خود کسب رضایت کنند، ‌ سوپر که نظریه رشد حرفه ای او بیش از نظریه‌های دیگر مورد قبول مشاوران است بر این فرض است که انتخاب شغل کاربرد مفهوم خویشتن  پنداری[۱] یا درک فردی خویش است. یعنی مردم مشاغلی را انتخاب می‌کنند که معتقدند به آ‌نها امکان می‌دهد تا آنچه که تصور می‌کنند هستند بشوند (سوپر،  ۱۹۵۷،  نقل از هیلی).  خویشتن پنداری در نتیجه تاثیر متقابل ارث و محیط توسعه می‌یابد. خویشتن پنداری فرد منعکس کننده استعدادهای درونی و صفات خلقی اوست که از طریق تجارب وی در نقشهای مختلف و همانندی با مدل‌های متفاوت گسترش یافته است. رشد و تکامل خویشتن پنداری جریانی مداوم است. هرکس از مراحل سیر شغلی که توام با وظایف مخصوصی می‌باشند می‌گذرد و تجارب او با این وظایف حرفه ای خویشتن پنداری حرفه ای او را شکل می‌دهد. از آنجا که تصمیم گیری و انتخاب در سراسر زندگی حرفه ای رخ می‌دهد کوشش مستمر فرد بر این است که این خویشتن پنداری حرفه ای گسترش یابنده را تکمیل نماید.  (هیلی،ترجمه زندی پور، ۱۳۶۶).

به عقیده پارسونز[۲] انتخاب شغل به عوامل بسیار وسیع و گسترده ای بستگی دارد که از بین آنها سه مرحله را می‌توان نام برد:

۱-شناسایی کامل توانایی[۳]‌ها، ‌استعداد[۴]ها، ‌رغبت[۵]‌ها و محدودیت[۶]‌های فرد

۲-شناسایی مشاغل متعدد و آگاهی از عواملی که به موفقیت، ‌رضایت شغلی منجر می‌شود.

۳-ایجاد سازشی منطقی بین خصوصیات شخصی و شرایط شغلی که به موفقیت و رضایت شغلی بینجامد.(شفیع آبادی، ۱۳۸۶،ص ۲۳)

دغدغه مسیر شغلی چیست؟

 دغدغه مسیر شغلی ، دغدغه فرد در خصوص آینده شغلی اش که اولین و مهم ترین بعد انطباق پذیری شغلی است. در نظریه‌هایی هم چون دیدگاه زمانی گینزبرگ[۱]،  نظریه نظام مند سوپر[۲]،  دیدگاه پیش بینی  تیدمن[۳]،  جهت گیری کرایتس[۴]،  آگاهی‌هارن[۵] مطرح شده است.  (ساویکاس،  سیلینگ و شوآرتز، ۱۹۸۴) [۶].  دغدغه مسیر شغلی به معنای ضرورت برای جهت دهی به آینده است. این حس برای  آینده مهم است. نگرش‌های نظام مند و خوش بین احساس نگرانی را افزایش می‌دهد چرا که افراد را وا می‌دارد که از وظایف شغلی و گذارهای حرفه ای آگاه شوند تا بتوانند مقابله کنند و دست به انتخاب بزنند و برای آینده دور و نزدیک آماده باشند.  این دغدغه،  از آینده احساس واقعی می‌سازد و به فرد کمک می‌کند تا گذشته شغلی را بخاطر داشته باشد،  به وضع فعلی شغلی توجه کند و آینده شغلی را پیش بینی نماید. تفکر درباره زندگی کاری در طول زمان ضرورت مسیر شغلی است. زیرا یک مسیر شغلی ذهنی یک رفتار نیست، بلکه یک عقیده است یعنی انعکاسی از خود است. اعتقاد به تداوم تجربه به افراد اجازه می‌دهد تا فعالیت‌های فعلی شان را به آرزوهای حرفه ای آینده شان وصل کنند و امکانات ممکن را دریابند.  این حس تداوم به فرد اجازه می‌دهد تا تجسم کند چگونه تلاش‌های امروز موفقیت فردا را می‌سازد.

فقدان دغدغه مسیر شغلی،  بی‌تفاوتی مسیر شغلی[۷] نامیده می‌شود و بی‌برنامگی و بدبینی درباره آینده را منعکس می‌کند. این بی‌علاقگی را می‌توان از طریق مداخلات مشاوره ای مسیر شغلی که به افراد کمک می‌کند تا تحصیلات حرفه ای شان را شکل دهند مثل بازی واقعی  (جارویس و ریکارد، ۲۰۰۱) [۸]،  برنامه مهارت‌های زندگی  (آدکینز، ۱۹۷۰) [۹]،  کارگاه‌های دیدگاه زمانی  (وان و ساویکاس، ۱۹۹۸) [۱۰] و نوشتن زندگی نامه آینده (ماو، ۱۹۸۲) [۱۱] قابل حل است.  (لنت و برون، ۲۰۰۵، ص۵۴)

سوپر و همکارانش چندین ابزار ارزیابی‌را برای‌اندازه گیری وظایف رشدی،  تهیه کردند. که یکی از این ابزار پرسشنامه دغدغه‌های شغلی بزرگسالان[۱۲] است  (ACCI) که توسط سوپر وهمکاران  (۱۹۸۸) [۱۳] ساخته شد.

[۱] – Ginzberg

[۲]–  Super

[۳] – Tiedeman

[۴] – Crites

[۵] – Harren

[۶] – Savickas, Silling, & Schwartz

[۷] – career indifference

[۸] – Jarvis & Richardt

[۹] – Adkins

[۱۰] – Whan & Savickas

[۱۱] – Maw

[۱۲]-Adult Career Concerns Inventory (ACCI(

[۱۳]– Super,Thompson&Lindeman

[۱].self-concept

[۲]– Frank Parsons

[۳] – ability

[۴] – aptitude

[۵] – interest

[۶] – limitation

[۱] – Ginzberg

[۲]–  Super

[۳] – Tiedeman

[۴] – Crites

[۵] – Harren

[۶] – Savickas, Silling, & Schwartz

[۷]-Adult Career Concerns Inventory (ACCI(

[۸]– Super,Thompson&Lindeman

[۹]-Growth

[۱۰]– Exploratory

[۱۱]– Establishment

[۱۲]-Maintaince

[۱۳]– decline

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .