عنوان

مقاله طرح های توسعه روستایی

تعداد صفحات: ۲۲

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

کوششی که در جهت انتخاب بهترین برنامه برای رسیدن به هدفهای مشخص صورت می گیرد ، برنامه ریزی گویند (شیعه ،۱۳۶۹  : ۸۵ ) .

برنامه ریزی عبارت است از ایجاد هماهنگی در یک حرکت جهت دار به منظور بهره گیری از تمامی امکانات موجود برای دستیابی به سطوح بالاتر توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی با در نظر گرفتن تعادل اکولوژیکی . بنابراین هدایت به منظور افزایش بازدهی و کاهش خسارت در فضای زیستی از اهداف اصلی برنامه ریزی می باشد ( جهانی ، ۱۳۷۵ : ۴۷ ) .

یک برنامه ریزی روستایی عملی است ثابت که به گونه ای آرمانی تنظیم شده است و جنبه های گوناگونی خواهد داشت و به نحوی مطلوب دارای توازن خواهد بود ( دیوید  ا.ام.لی ، استاد جغرافیا) .

برنامه ریزی روستایی تعیین یک طرح مشخص و یک الگوی صریح جهت توسعه و شکوفایی زندگی روستایی با پیش بینی و آینده نگری مسائل خاص اجتماعی و اقتصادی جهت توسعه است که نمی تواند بدون توجه به امکانات مادی و انسانی موجود در روستا صورت گیرد ( مولائی ، ۱۳۷۹ : ۴۴) .

در نگرش های نوین توسعه که بر توانمند سازی جامعه روستایی و مقوله مشارکت و توسعه منابع انسانی تاکید می شود ، توسعه روستایی را می توان فرآیندی همه جانبه از تحولات رو به تکامل ساختارهای شکل دهنده زندگی روستایی نامید که منجر به ارتقاء سطح زندگی مادی و معنوی روستائیان با عنایت به مقوله پایداری می گردد ( پژوهشکده مدیریت شهری و روستایی ، ۱۳۹۰ : ۱۱ ).

از چند سده اخیر و با رشد پر شتاب صنعت و فناوری در جهان ، عقب ماندگی مناطق روستایی بیش تر عیان گردیده است . از آن جایی که عموما روستائیان نسبت به شهرنشینان دارای درامد کمتری هستند و از خدمات اجتماعی ناچیزی برخوردارند . اقشار روستایی ، فقیرتر و آسیب پذیرتر محسوب می شوند و از همین رو بعضا این عامل منجر به مهاجرت آنان به سمت شهرها نیز می شود. علت این امر نیز پراکندگی روستاها ، نبود صرفه اقتصادی برای ارائه خدمات اجتماعی و حرفه ای و تخصصی ، نبودن کار کشاورزی  ( کم بودن بهره وری ) و محدودیت منابع ارضی ( در مقابل رشد جمعیت ) و عدم مدیریت صحیح مسئولان بوده است . به همین جهت ، برای رفع فقر بهره وری آنان ، تمهید توسعه روستایی مطرح گردید .

در گذشته برخی مدیران و سیاست گزاران امر توسعه ، صرفا بر توسعه کشاورزی متمرکز می شدند که امروزه نتایج نشان داده است توسعه روستایی صرفا از این طریق محقق نمی شود. روستا جامعه ای است که دارای ابعاد اجتماعی مختلف است و نیازمند توسعه همه جانبه ( یعنی توسعه روستایی ) است ، نه صرفا توسعه کسب و کار و نظامی به نام کشاورزی .

هر چند باید گفت که از طریق توسعه کشاورزی موفق نیز الزاما توسعه روستایی محقق نمی شود. چون اولا فواید توسعه کشاورزی عاید همه روستاییان نمی شود ( بیش تر عاید زمین داران ، به خصوص مالکان بزرگ می شود ) ، ثانیا افزایش بهره وری کشاورزی باعث کاهش نیاز به نیروی انسانی می شود ( حداقل در دراز مدت ) و این خود باعث کاهش اشتغال روستائیان و فقر روز افزون آنان و مهاجرت بیش تر به سمت شهرها می شود ( امینی ، ۱۳۸۴ : ۱۳ ).

برنامه ریزی توسعه روستایی استراتژی است که برای بهبود زندگی اقتصادی و اجتماعی گروه مشخصی از مردم که همان روستاییان فقیرند ، طراحی می شود( بانک جهانی ) .

برنامه ریزی توسعه روستایی جزئی از برنامه های توسعه هر کشور به شمار می رود که برای دگرگون سازی ساخت اجتماعی–اقتصادی جامعه روستایی به کار می رود. این برنامه ها توسط دولت و کارگزاران آنها در مناطق روستایی اجرا می شود. این امر در میان کشورهای در حال توسعه ، که دولت نقش اساسی در تلاش برای تجدید ساختمان جامعه به منظور هماهنگی با اهداف سیاسی و اقتصادی خاص به عهده دارد ، اهمیت بیشتری پیدا می کند ( پاپلی یزدی و ابراهیمی ، ۱۳۸۵ : ۵۳ ).

واژه های کلیدی: برنامه ریزی ، برنامه ریزی روستایی، توسعه ،  توسعه روستایی ، برنامه ریزی توسعه روستایی

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۶
برنامه ریزی و توسعه منطقه ای ۷
۱- برنامه ریزی روستایی ۸
۲- برنامه ریزی توسعه روستایی ۸
۳ – نظریات توسعه منطقه ای ۸
رویکردها و راهبردهای برنامه ریزی توسعه روستایی ۹
۱ – رویکردهای فضایی – کالبدی ۹
۲- راهبرد مراکز رشد روستایی ۹
۳- نظریه قطب رشد ۱۰
۴- نظریه مرکز پیرامون ۱۱
۵- نظریه توسعه روستا– شهر ۱۲
طرح های توسعه روستایی در ایران ۱۳
۱- طرح سازماندهی فضاها و سکونتگاه های روستایی ۱۳
۲- طرح بهسازی ۱۳
۳- طرح ساماندهی نظام خدمات روستایی دهستان ۱۴
۴- طرح هادی روستایی ۱۴
۴-۱ -اهداف تهیه و اجرای طرح هادی روستایی ۱۵
۴-۲- ضرورت های تهیه و اجرای طرح هادی روستایی ۱۶
۴-۳- فرآیند تهیه و اجرای طرح هادی ۱۷
۴-۴- ارزیابی طرح هادی ۱۸
منابع و ماخذ ۱۹

منابع و ماخذ

سعیدی ، عباس ، ۱۳۸۳ ، مسایل و چشم انداز عمران و توسعه روستایی در ایران ، فصلنامه مسکن و محیط روستا ، شماره ۱۰۸

سعیدی ، عباس ؛ حسینی حاصل ، صدیقه ، ۱۳۸۸ ، شالوده مکان یابی و استقرار روستاهای جدید ، تهران ، انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی

عاشقی ، اردشیر ، ۱۳۸۸ ، بررسی اثرات اجرای طرح هادی روستایی در شهرستان میاندواب ، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ، استاد راهنما ، دکتر نورالدین عظیمی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

آسایش ، حسین ، ۱۳۷۳ ، کارگاه برنامه ریزی روستایی ، انتشارات پیام نور

رضوانی ، محمدرضا و همکاران ، ۱۳۹۰ ، ارتقای روستاها به شهر و نقش آن در بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی ، پژوهش های روستایی ، شماره یک

رضوانی ، محمدرضا ، ۱۳۷۹ ، ارزیابی اهداف سیاستها و برنامه های عمران روستایی در برنامه پنج ساله دوم توسعه کشور با تاکید بر ساماندهی فضاها و مراکز روستایی ، پژوهش های جغرافیایی ، شماره ۳۸ .

بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ، ۱۳۸۴ ، ارزیابی طرح هادی روستایی ، دفتر تحقیقات و برنامه ریزی روستایی

بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ، ۱۳۸۵ ، ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی روستایی ، معاونت عمرانی روستایی

بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ، ۱۳۸۹ ، نشریه مسکن و محیط ، شماره ۱۱۲ .

بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ، ۱۳۶۱ ، مجموعه قوانین و مقررات اختصاصی حوزه عمران روستایی

مولائی هشتجین ، نصرالله ، ۱۳۸۱ ، مقاله تحلیلی پیرامون اهداف ، ضروریات و فرآیند تهیه ، تصویب و اجرای طرح هادی روستایی با تاکید بر استان گیلان ، فضای جغرافیایی ، سال دوم ، شماره ۶

مقدمه

با توجه به سابقه برنامه ریزی در ایران که به سال ۱۳۲۷ برمیگردد ، از جمله طرح هایی که در آن به روستاها به عنوان یک سکونت گاه روستایی توجه شد، طرح هادی روستایی است که از سال ۱۳۶۶ تهیه ، تصویب و اجرای آن آغاز گردید . مهمترین هدف طرح های هادی روستایی تجدید حیات روستا به لحاظ ابعاد فیزیکی ، اقتصادی و اجتماعی روستاها است و ساماندهی و اصلاح بافت موجود ، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکردهای مختلف در روستا سه محور اصلی در طرح هادی روستا بشمار می روند(مولائی هشتجین ، ۱۳۸۶ : ۱۰۲ ). طرح های هادی محلی ترین و موردی ترین طرح هاست که مستقیماً با روستاها و اجتماع روستایی ارتباط دارد. از این نظر طرح های هادی منحصر به فردند و این طرح ها به نوبه خود ، خون جدیدی در کالبد جامعه سنتی و کهن روستاها بوجود می آورد و در فرآیند توسعه و عمران روستاها حرکتی مثبت تلقی می شود . اما علی رغم اقدام های انجام شده هنوز هم در فرآیند تهیه و اجرای این طرح ها نارسایی هایی وجود دارد که این نارسایی ها ، موفقیت و آثار اقتصادی و اجتماعی حاصل از اجرای این طرح ها را در روند توسعه نواحی روستایی محدود ساخته است ( رضوانی ، ۱۳۸۷ : ۱۷۱ ) .

  برنامه ریزی و توسعه منطقه ای

برنامه ریزی عبارت است از یک جریان آگاهانه که به منظور دستیابی به اهداف معین و مشخص ، انجام سلسله اقدامات و فعالیت های مرتبط با یکدیگر در آینده را پیش بینی می کند . برنامه ریزی توسعه منطقه ای فرآیندی است در جهت تنظیم و هماهنگ کردن برنامه های مختلف اقتصادی و اجتماعی با نیازها و امکانات محلی و منطقه ای . در این برنامه ریزی چون مشارکت مردم نیز مطرح می شود می توان آن را برنامه ریزی از پایین به بالا در جهت انطباق برنامه های کلان با ویژگیهای ناحیه ای دانست . در برنامه ریزی و توسعه منطقه ای برنامه ریزان بیشتر به فکر استفاده بهینه از منابع و قابلیت های منطقه و همچنین برطرف کردن عدم تعادل های منطقه ای هستند . در این برنامه ریزی ، برنامه ریزان باید به مشخصاتی توجه کنند که یک منطقه در آینده می تواند داشته باشد زیرا قابلیت منطقه در آینده حکایت از وجود منابع برای توسعه آن مناطق را دارد . در این صورت برنامه ریزان لازم است تا برنامه های خود را متناسب با قابلیت ها و توانایی های منطقه طراحی نمایند. در تعیین محدوده هر منطقه از معیارهای متفاوت و گوناگونی مانند منطقه جغرافیایی ، توسعه اقتصادی ، اداری ، نژادی ، اقلیتی ، مذهبی ، فرهنگی ، مرزهای سیاسی و … استفاده می شود.در برنامه ریزی منطقه ای می توان از اجزای کوچکتری مانند برنامه ریزی محلی که مربوط به یک محل خاصی از یک منطقه یا ناحیه می باشد نیز استفاده کرد که در این صورت برنامه ریزی دقیق تر خواهد شد . البته در این برنامه ریزی احتیاج به مشارکت مردمی وجود دارد ( آسایش ، ۱۳۸۱ : ۲۳ ).

رسالت و هدف برنامه ریزی منطقه ای برای عمران و توسعه مناطق تحول و دگرگونی کامل و اساسی در کلیه شئون زندگی اقتصادی ، اجتماعی هر منطقه در جهت رشد ، پیشرفت آبادانی آن منطقه در سطوح شهری و روستایی می باشد ( معصومی اشکوری ، ۱۳۶۷ : ۴۸ ).

لازم به ذکر است برنامه ریزی منطقه ای شامل برنامه ریزی شهری و برنامه ریزی روستایی می باشد . از آنجایی که جهت برنامه ریزی منطقه ای نیاز به برنامه ریزی در سطح ناحیه داریم ، زیرا هر منطقه شامل چند ناحیه می باشد و جهت برنامه ریزی ناحیه ای نیاز به برنامه ریزی در سطح پایین تر یعنی برنامه ریزی روستایی خواهیم داشت ، در این مرحله به برنامه ریزی روستایی می پردازیم ( عاشقی ، ۱۳۸۸ : ۲۱).

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .