عنوان

مقاله درمان افسردگی با رویکرد پردازش اطلاعات

تعداد صفحات:۷۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

یکی از مهمترین برنامه های جوامع امروزی ارتقای عاطفه مثبت و سلامت روان به همراه کاهش عواطف منفی و افسردگی است که کشف ارتباط بین شناخت و عاطفه مبتنی بر درک ارتباط بین منطق و هیجان در انسان است (فورگاس^[۱]،۲۰۰۵، راجزی، ۱۳۸۷). بقراط اولین بار نظریه علت شناختی افسردگی را با عنوان عارضه سودا مطرح کرد و فرضیههای متعددی درباره مبنای افسردگی مطرح شد و کوششهای فراوانی برای درمان این بیماری آغاز شد. مالیخولیا در زبان یونانی به معنی افسردگی بکار گرفته میشود و تاکنون نیز در فرهنگ ما و در خلال قرون با این مفهوم باقی مانده است. در قرن نوزدهم آغاز دستهبندی اختلالها و طبقه بندی افسردگی در دسته هذیانها بود که بعدها از اختلالات هذیانی مجزا شده و در سطح اختلالات خلقی دستهبندی شد (دادستان، ۱۳۸۲). افسردگی احساس مشخص غمگینی، تنهایی و بدبینی است که با کاهش انرژی و علاقه، احساس گناه، اشکال در تمرکز، بی اشتهایی و افکار مرگ و خودکشی همراه است.

در معنای محدود پزشکی افسردگی به منزله یک بیماری خلق و خو یا کنش خلق و خو است. در سطح معمول بالینی افسردگی نشانگانی است که تحت سلطه خلق افسرده است و بر اساس بیان لفظی و غیرلفظی به صورت عواطف غمگین، اضطرابی و یا حالتهای برانگیختگی نشان داده میشود. در معنای دیگر افت گذرا یا دوامدار تنود عصبی- روانی که به صورت یک مولفه بدنی (سردردها، خستگیپذیری، بیاشتهایی، بیخوابی، یبوست، کاهش فشار خون و جز آن) و یک مولفه روانی (احساس به پایان رسیدن نیرو، کهتری، ناتوانمندی، غمگینی و جز آن) نمایان میشود. حالت روانی ناخوش که با دل‌زدگی، یاس و خستگیپذیری مشخص میشود و در بیشتر مواقع با اضطرابی کم و بیش شدید همراه است. در یک جمعبندی کلی مفهوم افسردگی در سه گونه متفاوت معنا یافته است: به منظور مشخص کردن احساسهای بهنجار غمگینی، یاس، ناامیدی و جز آن و بروز آن‌ها به عنوان نشانه یک اختلال. به منظور توصیف اختصاری یک نشانگان که شامل نشانههای عاطفی، شناختی، حرکتی، فیزیولوژیکی و غدد مترشحه است. برای مشخص کردن اختلالهای افسرده وار در چهارچوب اختلالهای روانی که دارای پارهای از علل و گونهای از تحول هستند و به پارهای از درمانگرها پاسخ میدهند (دادستان،۱۳۸۲؛ ص:۲۷۱).

چه تعداد و چه نوع افرادی دچار بیماری افسردگی میگردند این خود سئوال مهمی است اما به نظر میرسد از آن مهمتر عواملی باشند که سبب ایجاد این بیماری و پیامدهای آن میشوند. تاکنون درمانهای بیشماری جهت بهبود و جلوگیری از عود بیماری افسردگی پدید آمده است اما معمولا پس از هر نوع درمان تعدادی از مراجعان علیرغم بهبودی نسبی هنوز علایمی از خلق پایین را نشان میدهند و به طور کامل بهبودی حاصل نمیشود و معمولا شاهد عود مجدد افسردگی هستیم. مطالعات فراوانی در خصوص انواع درمانها و تاثیرات آن‌ها بر روی بیماران افسرده صورت گرفته که در این‌جا نیاز به طرح آن‌ها نیست اما در مجموع پایه و اساس تمام این مطالعات و پژوهشها نظریههای متعدد اجتماعی و روان‌شناسی بوده است که ابعاد مختلف شخصیت فردی و اجتماعی انسان را مد نظر قرار می‌دهند.

در رویکردهای نوین همچون شناختی و طرحواره درمانی روان‌شناسان معتقدند که نوع تفسیر بیمار افسرده از رویدادها سبب بروز خلق منفی و حالت غمگینی در آن‌ها میشود. در رویکرد درمانی پردازش اطلاعات درمانگران معتقدند که نحوه پردازش اطلاعات در بازیابی و شناخت تاثیر بسزایی دارد. سازمان شناختی و توانایی جهت پردازش موازی به فرد اجازه میدهد تا نظام ارزیابی چند لایهای به وجود آید و محرکهای ارائه شده در سطوح مختلف ارزشیابی و تعبیر و تفسیر شوند (ایورت^[۲] و فلگویس^[۳]، ۲۰۰۲).

اطلاعات از دنیای برون به صورت محرکهای شیمیایی یا فیزیکی از طریق حواس به حافظه منتقل میشود. اولین مرحله پردازش اطلاعات تغییر دادههای به حس درآمده به گونهای است که بتوانیم در حافظه جای دهیم یعنی آن‌ها را رمزگذاری نماییم. معمولا اطلاعاتی که مورد توجه قرار گرفتند وارد سیستم پردازش و ذخیرهسازی میشوند. اطلاعات مدت اندکی در حافظه کوتاهمدت باقی خواهد ماند و در صورت لزوم توسط راهبردهای حافظه مورد توجه قرار گرفته و از طریق مجری مرکزی بخشی که اطلاعات در آن‌جا مورد توجه قرار میگیرد به حافظه بلندمدت منتقل میشود. راهبردهای حافظه فعالیتهای ذهنی عمدی هستند که احتمال یادآوری ما را افزایش میدهند. پردازش خودکار جهت افزایش ظرفیت محدود حافظه کوتاهمدت به ما این امکان را میدهد تا به طور همزمان قادر به تمرکز روی اطلاعات دیگر در اطراف خود باشیم و اطلاعات ذخیره شده کمتر با تحریفهای شناختی همراه گردد. زمانی که اطلاعات را رمزگذاری میکنیم آن‌ها را به چارچوبهای روانی میفرستیم تا قادر به بازیابی آن‌ها به صورت ذهنی باشیم (ابوالمعالی و همکاران، ۱۳۸۹).

اطلاعات ثبتشده در حافظه بلندمدت، همان طرحوارهها از نظر یانگ هستندکه فرد بر اساس آن شناختهای خود از وقایع برون را شکل میدهد (بیابانگرد، ۱۳۸۹) و همان‌گونه که الیس مطرح میکند تفسیر ما از وقایع، هیجانات  و رفتار ما را شکل میدهد(شفیعآبادی و همکاران، ۱۳۸۸).

در این مقاله بر اساس رویکرد مبتنی بر پردازش اطلاعات[۴] با تمرکز بر حافظه[۵] و بازسازی مجدد خاطرات به درمان موثرتر افسردگی و کاهش علایم در بیماران مبتلا به افسردگی خواهیم پرداخت.

رویکرد پردازش اطلاعات رویکردی است که ذهن انسان را بهصورت یک سیستم دستکاریکننده نماد درنظر میگیرد که اطلاعات از طریق آن جریان مییابد، معمولا برای نشاندادن مراحلی که افراد برای حلکردن مسایل و کامل کردن تکالیف طی میکنند از نمودارهای گردشی استفاده میکنند و رشد شناختی را فرایندی پیوسته میداند (برک،۲۰۰۷؛ سیدمحمدی، ۱۳۸۷ ص:۴۸۸).

حافظه با تاکید بر مجری مرکزی  کلیه اطلاعات از دنیای بیرون و محیط توسط گیرنده های حسی ما دریافت میشود و در بخشی از ذهن ما به عنوان حافظه پس از ورود رمزگذاری،ذخیره و بازیابی میشود. بخشی از حافظه مجری مرکزی است که مانند توجه عمل کرده و اطلاعات را به گونه خاص دریافت و پردازش میکند(ابوالمعالی، زیرچاپ).

واژه های کلیدی:افسردگی، نظریههای شناختی و راهبردهای درمانی، رویکرد پردازش اطلاعات، مدل های حافظه،فراحافظه و فراشناخت

 فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۷
نظریه های شناختی و راهبردهای درمانی ۱۳
الف) آلبرت الیس و نظریه درمانی عقلانی- عاطفی ۱۳
ب) آرون بکو نظریه شناخت درمانی ۱۵
ج) یانگ و طرحواره درمانی ۱۸
د) باور و مدل راه اندازی عاطفی ۲۳
ه) لسلی گرینبرگ و درمان هیجان محور ۲۴
رویکرد پردازش اطلاعات ۲۵
الف) حافظه و بخشهای مرتبط ۳۲
ب) مدلهای حافظه ۳۴
فراشناخت و فراحافظه ۴۴
میزان شیوع ۵۷
تحقیقات انجام شده ۵۸
منابع ۶۶

منابع

راتوس، اسپنسر.(۲۰۰۷). ترجمه ابوالمعالی،خدیجه. (۱۳۸۹).روان‌شناسی عمومی. تهران. ساوالان.

مورین، آلی ین.(۲۰۰۳). حمیدپور، حسن. (۱۳۸۶).گفتار درونی و تجربه آگاهانه. بازتاب دانش. سال دوم. شماره ۶٫ ص۴۲-۴۵٫

نجاتی صفا، علی اکبر. (۱۳۸۸). افسردگی در ایران چه باید کرد. بازتاب دانش. سال سوم. شماره ۱۱- ص۲۵-۲۷٫

راستی، علی. تقوی، محمدرضا. (۱۳۸۵). سوگیری حافظه ضمنی نسبت به پردازش اطلاعات هیجانی منفی در بیماران  مبتلا به اضطراب منتشر، افسردگی اساسی و افراد بهنجار. تازههای علوم شناختی. سال ۸٫ شماره ۳٫ ص۲۵-۳۲٫

روزر ماتیو. و گازانیکا مایکل. س. (۲۰۰۴). گلدیان، ژاکلین. (۱۳۸۵). مغزهای خودکار – ذهن های تفسیرگر. بازتاب دانش. سال اول. شماره ۱- ص۹-۱۴٫

باچر، جیمز. مینکا، سوزان. هولی، جیل. (۲۰۰۷). ترجمه سید محمدی، یحیی. (۱۳۸۸). آسیب شناسی روانی. تهران. ارسباران.

کسایی اصفهانی، عبدالرحیم. بهرامی، فاطمه. (۱۳۸۶).  بررسی تاثیر مشاوره شغلی گروهی به شیوه پردازش اطلاعات  شناختی بر کاهش افکار ناکارآمد حرفهای دانشجویان دانشگاه اصفهان. تازهها و پژوهشهای مشاوره. جلد ۵٫ شماره ۱۷٫ص ۳۹-۵۴٫

کلارک دیوید آ.(۱۹۹۳). حمیدپور، حسن. (۱۳۸۸). مسئله دیرپای شناخت منفی در افسردگی و اضطراب: چشم اندازهای جدید و مناقشه‌های قدیم. بازتاب دانش. سال سوم. شماره ۱۱- ص۲۸-۳۴٫

گروشن، برنادت. (۲۰۰۵). دیباییان، شهرزاد. (۱۳۸۵). از سیناپس تا روان درمانی تکامل حیرت انگیز علم عصب پایه بازتاب دانش. سال اول. شماره ۱- ص۲۴-۳۵٫

بشارت، محمدعلی. (۱۳۸۶). بررسی پایایی و اعتبار مقیاس مشکلات بین شخصی (IIP-127). فصلنامه مطالعات تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی، شماره۱٫ ص ۱۳۰-۱۴۴ .

نینان، مایکل. درایدن، ویندی.(۱۹۵۳). ترجمه دهقانی، محسن. گنجوی آناهیتا.(۱۳۸۷). فنون و نکات اصلی درمان شناختی. رشد. تهران.

هیترتون تاد ف. ، مکرا سی. نیل ، کلی ویلیام ام . (۲۰۰۴). ترجمه دیباییان، شهرزاد. (۱۳۸۵). مغز پژوهی اجتماعی درباره  خویشتن چه می‌گوید. بازتاب دانش. سال اول.  شماره ۲ – ص ۲۶-۳۱٫

یانگ، جفری.کلوسکو، ژانت. ویشار، مارجوری.(۱۹۵۰). ترجمه حمیدپور، حسن. اندوز، زهرا. (۱۳۸۶). طرحواره درمانی.    تهران. ارجمند.

یوسفی اصل، ثوره. مرادی، علیرضا. دهقانی، محسن. (۱۳۸۶). پردازش اطلاعات و توجه انتخابی در دختران نوجوان دارای  علایم  اختلالات خوردن. تازههای علوم شناختی. سال ۹٫ شماره ۳٫ ص ۳۶-۴۴٫

پیکهارت، کارل. (؟). ترجمه هومان، مسعود. (۱۳۸۰). کلیدهای پیشگیری و مقابله با اعتیاد. تهران. صابرین.

مقدمه

افسردگی یکی از بیماری‌های شایع روانی است که معمولا با احساس‌های غم و اندوهگینی فوق‌العاده بروز می‌کند. این بیماری دارای انواع متفاوتی است و با توجه به علایم آن قابل تشخیص است. در  DSM-VI-TRملاک‌های تشخیصی افسردگی اساسی[۱] حاکی از آن است که فرد بخش عمده‌ای از روز و تقریبا هر روز حداقل به مدت دو هفته به طور مشخص علاقه خود را به فعالیت‌های لذت‌بخش از دست داده و احساس غم و اندوه فراوان کند و ممکن است کاهش قابل ملاحظهای در وزن (بدون آن‌که رژیم غذایی گرفته باشد) و یا افزایش وزن، بی‌خوابی یا خواب‌زدگی، بی‌قراری یا کندی روانی –حرکتی، خستگی یا نداشتن انرژی، احساس بی‌ارزشی یا گناه بیش از حد یا نامناسب، کاهش توانایی در فکر یا تمرکزکردن یا دودلی، افکار مرگ یا خودکشی و یا اندیشه‌پردازی بدون برنامه با خودکشی و یا اقدام به آن را  تقریبا هر روز تجربه کند (باچر[۲]، ۲۰۰۷؛ سیدمحمدی،۱۳۸۸).

مطالعات گوناگونی پیرامون افسردگی و شیوع آن در کشور ما صورت گرفته است. حق دوست و همکاران ۲۰۰۸ طی پژوهشهایی که در زمینه شیوع افسردگی انجام دادند دریافتند که در ایران به دلیل استفاده از ابزارهای سنجشی متفاوت و نیز گروه جمعیتی مورد بررسی بسیار ناهمگن هستند. طبق همین بررسیها شیوع افسردگی گزارش شده حدود یک درصد (مربوط به یک مطالعه در سطح جامعه و با ابزار مصاحبه بر مبنای DSM) و حداکثر شیوع حدود ۹۱ درصد (مربوط به یک مطالعه در گروهی از دانشجویان و با استفاده از GHQ-28) بوده است. شیوع افسردگی در مطالعات مختلف در زنان و سالمندان بالاتر گزارش شده است (نجاتی، ۱۳۸۸).

در سال ۲۰۰۴ نوربالا و همکاران بزرگترین مطالعات همه گیرشناسی سلامت روان را در ایران انجام دادند و روی یک نمونه۳۵۰۱۴ نفری در سراسر کشور انجام دادند. در این مطالعه از پرسشنامه GHQ-28 به عنوان ابزار ارزیابی استفاده شد. یافته ها حاکی از آن بود که شیوع تخمینی مشکلات سلامت روان در مناطق روستایی کشور ۳/۲۱ درصد و در مناطق شهری ۲۹/۰ درصد است. ۲۱ درصد از افراد مورد مطالعه دارای علایم افسردگی و ۸/۲۰ درصد دارای علایم اضطرابی، ۹/۱۷ درصد دارای علایم جسمی و ۲/۱۴ درصد دارای علایم اختلال کارکرد اجتماعی بودند. جالب توجه بود که در این پژوهش یافتهها رابطه مستقیم میان سلامتروان را با افزایش سن نشان دادند و در افراد متاهل، بیوه، طلاق گرفته و بازنشسته شیوع بالاتری مشاهده گردید. شایعترین علامت افسردگی نیز علاوه بر خلق افسرده علایم جسمی بود (نجاتی ۱۳۸۸).

در مطالعات همه گیرشناسی دیگر به وسیله محمدی و همکاران در سال ۲۰۰۵، ۲۵۱۸۰ نفر در گروه نمونه از سراسر کشور قرار گرفتند و مورد ارزیابی و تشخیص ابتلا به اختلالهای روانی از طریق مصاحبه بالینی بر اساس DSM قرار گرفتند. شیوع اختلالها ۸۱/۱۰ درصد گزارش شد. مشکلات سلامت روان در زنان شایعتر از مردان گزارش شد(۳۴/۱۴ درصد در برابر ۳۴/۷ درصد) و شیوع اختلالهای اضطرابی و خلقی به ترتیب ۳۵/۸ درصد و ۲۹/۴ درصد بود (نجاتی ۱۳۸۸).

شیوع بالای افسردگی در مطالعات مذکور بیانگر اهمیت برنامهریزی جهت شناسایی و درمان افسردگی است. بر اساس اطلس سلامت روان (سازمان جهانی بهداست ۲۰۰۵) حدود ۳ درصد بودجه کشور به مساله سلامت روان اختصاص دارد با اینهمه میزان شیوع تا آن اندازه که بدان پرداخته شد بالا است. تا اواسط دهه ۱۹۷۰ نظریهها و درمانهای روانکاوی و رفتاری از لحاظ الویت بخشیدن به دیدگاههای روان‌شناختی درباره منشا و درمان اختلالهای اضطرابی و افسردگی با هم به رقابت میپرداختند. پژوهشها و نوشتههای نظریهپردازان اولیه رفتاری- شناختی نظیر آلبرت الیس[۳]، آرون بک[۴]، مایکل ماهونی[۵] و دانلد مایکنبام[۶] سبب شد که از لحاظ تاکید بر مفهومسازی شناختی در اختلالهای روانی تغییر موثر و عمیقی رخ دهد و امروزه به عنوان رویکرد مسلط در آسیبشناسی روانی و درمان حالتهای هیجانی درآید.

از رویکردهای اولیه شناختی در درمان افسردگی نظریه شناختی بک است. این رویکرد به پارادایمهای شناختی افراد نسبت به خود، محیط و آینده اشاره میکند.هدف این پارادایمها بررسی سوگیریهایی است که افراد در مراحل مختلف پردازش اطلاعات نظیر توجه،رمزگردانی، یاداوری و تفسیر نشان میدهند. بر اساس رویکرد پردازش اطلاعات پژوهشگران پس از مطالعات تجربی و آزمایشگاهی به این نتیجه رسیدند که ساختارها و فرایندهای شناختی سویمندانه در حالتهای افسردگی مسلط میشوند و تاکید بر فرایندهای شناختی و نقش آن‌ها در تداوم حالتهای هیجانی منفی منفی بوده است (کلارک[۷]؛حمیدپور، ۱۳۸۸).

اخیرا نظریه پردازش اطلاعات به عنوان تبیینی برای افسردگی و ترس مطرح شده است. مطابق با این نظریه اطلاعات و دادههای شناختی و هیجانی در باره خود و جهان پیرامون دریافت، سازماندهی و پردازش میشوند. طی دهه ۱۹۷۰-۱۹۸۰ در حوزه روانشناختی رویکرد جدید پردازش اطلاعات بر روی شکلگیری تفکر متمرکز شد. روانشناسان دریافتند امکان دارد ذهن انسان را نیز به صورت سیستم دستکاریکننده نماد درنظر گرفت که اطلاعات از طریق آن جریان مییابند. دادهها از زمانی که از طریق حواس به شکل درون‌داد دریافت میشوند تا زمانی که در برونداد به شکل رفتار نمایش یابند، به طور فعال رمزگردانی شده و تغییر مییابند و سازماندهی میشوند. در این رویکرد افراد به صورت موجودات فعال و معقول درنظرگرفته میشوند و فرایندهای تفکر همچون ادراک، توجه، حافظه، راهبردهای برنامهریزی، طبقهبندی اطلاعات و درککردن قطعات کتبی و شفاهی مورد بررسی قرار میگیرد. این رویکرد درباره نحوه حل مسایل شناختی کودکان تا بزرگسالی توجیهات دقیقی ارائه میکند (برک[۸]، ۲۰۰۷؛ سیدمحمدی، ۱۳۸۷).

نظریه های شناختی و راهبردهای درمانی

از آن جا که بررسی ابعاد حافظه و شیوه رمزگذاری و پردازش اطلاعات در ذهن افراد مورد نظر است و در صورت تایید فرضیه‌های پژوهشی به درمان بیماران مبتلا به افسردگی اساسی کمک خواهد شد لذا به بررسی نظریه‌های مرتبط با افسردگی و رویکردهای درمانی، همچنین حافظه و پردازش اطلاعات خواهیم پرداخت.

تاکنون تعریف دقیق و روشنی از هیجان و عاطفه ارائه نشده است و بین شناخت و عاطفه و رابطه میان آن‌ها بحثهای فراوانی مطرح شده است. بعضی از روان‌شناسان شناخت را بر عاطفه مقدم میدانند و به ارزیابی آن قبل از عاطفه میپردازند و گروه دیگری پیامد عاطفی شناخت را مورد بررسی قرار میدهند. هیجانهای مثبت و منفی به ترتیب منجر بهشکلگیری راهبردهای شناختی جذب (درونسازی) و انطباق (برونسازی) میشوند (فورگاس^[۱]،۲۰۰۵؛ راجزی^[۲]، ۱۳۸۷) که به طور کاملتر در جای مناسب به آن‌ها خواهیم پرداخت. حالتهای عاطفی که در گذشته تجربه کردیم در ارزیابی ما تداخل ایجاد میکند. ساختار ارزیابی هیجانی یا قواعد هیجانی اغلب شکل منطقی در قالب اگر- بنابراین دارند و میتوان با کنار هم گذاشتن این ارزیابیها به فهرست پاسخهای هیجانی در موقعیتها دست یافت (فورگاس، ۲۰۰۵؛ راجزی، ۱۳۸۷).

نظریه پردازان متعددی به بررسی ذهن و روان انسان پرداختند و درمانهای برگرفته از این نظریهها به شیوه های گوناگون در درمان بیماریهای روانی اثرگذار بوده است که در ذیل به نظریههای مرتبط با درمان افسردگی پرداخته خواهد شد. از جمله نظریه پردازان شناختی آلبرت الیس است که با طرح نظریه خود توجه خاصی بر روی نوع شناخت و برداشت افراد از وقایع را مدنظر قرار داد و درمان خود را بر تغییر تعابیر افراد از وقایع متمرکز ساخت. در این مقاله از بخشهایی از نظریه و راهبردهای درمانی وی استفاده خواهد شد که بدان به طور مفصل پردخته میشود.

الف) آلبرت الیس^[۳] و نظریه درمانی عقلانی- عاطفی^[۴]

الیس از دیدگاه فیزیولوژیک، اجتماعی و روانشناختی به شخصیت انسان مینگرد. وی از نظر فیزیولوژیکی انسان را موجودی میداند که ذاتا آمادگی شدید برای تفکر غیرمنطقی و غیرعقلانی دارد و از نظر اجتماعی انسان را موجودی اجتماعی میداند. او معتقد است انسان به عشق و محبت، توجه و مراقبت تمایل دارد و از مورد تنفر قرار گرفتن، بیتوجهی و ناکامی دوری میجوید. بنابراین وقتی واقعهای فعالکننده برای وی اتفاق میافتد، بر اساس تمایلات ذاتی خود ممکن است برداشت متفاوتی از موضوع داشته باشد.گاهی برداشتهای وی حاوی افکار، عقاید و باورهای عقلانی و گاهی حاوی افکار، عقاید و باورهای غیرعقلانی است(شفیعآبادی و همکاران،۱۳۸۸).

الیس مطرح میکند که اگر فرد تابع افکار و عقاید منطقی و عقلانی خود باشد، با عواقب منطقی روبرو خواهد شد و شخصیت سالمی خواهد داشت، درحالی که اگر فرد تابع افکار غیرمنطقی و غیرعقلانی خود شود با عواقب غیرمنطقی مواجه میشود و فردی مضطرب و غیرعادی خواهد شد که شخصیت ناسالمی دارد. در واقع زمانی که برای فرد واقعه ناراحتکنندهای اتفاق میافتد احساس اضطراب و تشویش می‌کند و با کمک نظام باورهای خود به از بین بردن این اضطراب روی میآورد و نوع انتخاب نگاه وی به موضوع میتواند هیجان وی را بسازد. وی اضطراب و ناآرامی را نتیجه طرز تفکر غیرمنطقی و غیرعقلانی فرد میداند(شفیعآبادی و همکاران،۱۳۸۸).

[۱] Forgass

[۲] Rajzi

[۳]A. Ellis

[۴]Rational- Emotive therapy

[۱] Major Depressive

[۲]Butcher

[۳]Albert Ellis

[۴] Aaron Beck

[۵] Michael Mahony

[۶] Donald Meichebbaum

[۷]Clark

[۸]Berk

 [۱]Forgas

[۲]Jesus A. Salas- Auvert

[۳]Stephanie H. Felgoise

[۴] Information Processing

[۵] Memory

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .