عنوان

مقاله تئوری رهبری خدمتگزار

تعداد صفحات: ۴۱

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

طی دو دهه اخیر ، موضوع رهبری به یک حوزه جذاب و مهم در میان محققان مدیریت و رفتار سازمانی تبدیل شده است . با این وجود هنوز نه درک جامع و کاملی از این که رهبری چیست حاصل شده و نه توافقی میان نظریه های مختلف رهبری در مورد اینکه رهبری خوب و اثربخش چیست و چگونه باید باشد به دست آمده است. مطرح ترین نظریه های رهبری که در حال حاضر مورد بحث و بررسی قرار می گیرند عبارتند از : رهبری کاریزماتیک ، رهبری تعاملی (تبادلی)، رهبری تحول آفرین و رهبری خدمتگزار.

رهبری کاریزماتیک بر مبنای ویژگی های خارق العاده رهبر قرار دارد که پیروان را از طریق ایجاد تعهد در میان آنها برای تحقق چشم انداز و ارزش های مشترک، الهام بخشیده و هدایت می کند. رهبری تعاملی یک فرایند مبادله اجتماعی میان پیروان و رهبران است که دربرگیرنده شماری از مبادلات مبتنی بر پاداش است. رهبر تعاملی، انتظارات عملکرد اهداف و مسیر دستیابی به آنها در جهت رسیدن به پاداش را برای پیروان مشخص می کند. این گونه از رهبران همچنین عملکرد پیروان را نظارت کرده، هرجا که لازم است اقدامات اصلاحی را انجام می دهند. رهبری تحول آفرین مربوط به زمانی است که رهبر، یک چشم انداز مشترک را در میان پیروان الهام می بخشد، آنها را برای دستیابی به آن توانمند می سازد و منابع و امکانات لازم را برای توسعه بالقوه ی فردی فراهم می کند. رهبران تحول آفرین به ویژه متمرکز بر نیازهای رشد پیروان هستند.

اما رهبران خدمتگزار، به عنوان رهبر شناخته می شوند که به پیروانشان خدمت می کنند. در اینجا منافع پیروان مقدم بر منافع شخصی رهبر است و تأکید بر توسعه فردی و توانمندسازی پیروان است. رهبر خدمتگزار همچنین نقش یک عامل تسهیل کننده را برای دستیابی پیروان به یک چشم انداز مشترک دارد (Smith  et al, 2004) .

نظریه های رهبری کاریزماتیک، تحول آفرین و خدمتگزار شباهت های زیادی با یکدیگر دارند، به این دلیل که هر دو تئوری رهبری تحول آفرین و خدمتگزار برگرفته از رهبری کاریزماتیک هستند و رهبری خدمتگزار نیز به نوعی بسط و توسعه رهبری تحول آفرین به شمار می رود (Patterson, 2003) . اما این نظریه ها تفاوت های چشمگیری نیز با یکدیگر دارند که در جای خود مورد بررسی قرار گرفته اند.

در سال های اخیر تلاش های چشمگیری برای بسط و گسترش نظریه های رهبری انجام شده است، یکی از این نظریه ها که سخت مورد حمایت اندیشمندان قرار گرفته، رهبری خدمتگزار می باشد که توسط رابرت گرین لیف[۱] مطرح شده، به طوری که طی دو دهه گذشته صدها مقاله راجع به آن به چاپ رسیده و کتاب های زیادی برای درک و اجرای آن منتشر شده است. علاقه به فلسفه و عمل رهبری خدمتگزار اکنون بسیار زیاد است . اگرچه مخالفینی هم برای آن به لحاظ فقدان شواهد تحقیق تجربی وجود دارد؛ اما از آن جایی که هدف عمده این تئوری، تمایل به خدمتگزاری و خدمت رسانی است، یک مفهوم پرطرفدار بوده و در کنار سایر نظریه های رهبری جایگاه ممتاز و برجسته ای دارد.

واژه های کلیدی: تئوری رهبری خدمتگزار ، تئوری رهبری خدمتگزار پترسون، اهمیت رهبری خدمتگزار

 فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۶
ریشه های رهبری خدمتگزار ۸
تعریف رهبری خدمتگزار ۹
تئوری رهبری خدمتگزار ۱۲
تکامل رهبری خدمتگزار ۲۳
اهمیت رهبری خدمتگزار ۲۴
۱- فلسفه گرین لیف ۲۴
۲- گرین لیف و مک گریگور ۲۵
رهبری تحول آفرین ۲۶
ویژگی های رهبری تحول آفرین ۲۸
مدیریت بر مبنای استثناء ۲۹
رهبری بی تفاوت ۲۹
رهبری تبادلی ۳۰
تئوری رهبری خدمتگزار پترسون ۳۰
نتیجه گیری ۳۴
منابع ۳۷

منابع

۱- دلخوش کسمایی، ابوالقاسم. (۱۳۹۱). الگوی رهبری خدمتگزار در تعالی سازمانی دانشگاه علوم انتظامی. رساله دکتری مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی.

۲- رابینز، استیفن. رفتار سازمانی، جلد اول. (ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، ۱۳۷۸). تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.

۳- ضیائی، محمدصادق و همکاران.(۱۳۸۷). نقش رهبری معنوی در توانمندسازی کارکنان دانشگاه تهران، نشریه علمی- پژوهشی مدیریت دولتی، انتشارات دانشگاه تهران، شماره۱ .

۴- اسدی، احمد.(۱۳۹۰). بررسی تأثیر رهبری خدمتگزار بر عملکرد کارکنان با تأکید بر توانمندسازی کارکنان در وزارتخانه جهاد کشاورزی. پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین.

۵- الوانی، سیدمهدی و محمدی، حامد.(۱۳۹۱). مبانی مدیریت دولتی. بابل: انتشارات مبعث.

۶- حضرتی، محمود. (۱۳۸۷). بررسی تأثیر رهبری خدمتگزار بر اعتماد سازمانی و توانمندسازی کارکنان در سازمان های دولتی، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

۷– گریفین، مورهد. رفتار سازمانی. (ترجمه سید مهدی الوانی و غلامرضا معمارزاده، ۱۳۸۳). تهران: انتشارات مروارید.

۸-شوقی و همکاران، ۱۳۹۰، “بررسی ارتباط میان رهبری خدمتگزار و خلاقیت کارکنان(مطالعه موردی در شرکت آلومینیوم پارس ساوه)” ، نشریه ملی مهندسی و مدیریت نوآوری ایران ، دوره ۳، ص۴۵

 ۱-Farmer, Shaman Wiliam. (2009). Servant leadership attributes in senior military officers: A quantitative study examining demogradhic factors. Prescoot valley, Arizona (UMINO 339377).

 ۲-Winston, Bruce E. (2003). Extending Patterson’s servant leadership model: coming full circle. Regent University, School of Leadership Studies.

 ۳-Dennis, R. S. and Bocarnea, M. (2005). Development of the servant leadership assessment instrument. Leadership & Organization Development Journal, Vol. 26 No. 8, pp. 600-615.

۴-Patterson, K. (2003). Servant leadership: A theoretical model. A Dissertation presented in partial fulfillment of the requirement for the deree Doctor of Philosophy, Regent University.

مقدمه

تحقیق و پژوهش در زمینه رهبری، موضوعی جالب توجه برای تئوریسین ها و محققین در دوره های طولانی و نسل های گذشته بوده و همواره نیز سعی کرده اند ایده ها و نظریات خود را در این زمینه ارائه کنند. محققین اولیه درسال های ۱۹۰۰ تا ۱۹۵۰ همواره سعی داشته اند که بین ویژگی های رهبران و زیردستان تمایز قائل شوند. زمانی که دریافتند که یک ترکیب ثابت از ویژگی ها، که بتوان آن ها را به شکلی جامع مورد پذیرش قرار داد وجود ندارد، آن ها شروع به بررسی تأثیر شرایط بر رفتار و مهارت های مورد نیاز برای رهبران پرداختند. مطالعاتی که درسال های ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ انجام شد، سعی داشت که بین رهبران مؤثر و کارا تمایز قائل شود. آن ها بر ویژگی های شخصی رهبران که اثربخشی و موفقیت را برای سازمان هایشان به ارمغان می آورند متمرکزشدند. این گونه تلاش ها منجر به تئوری های پیشرفته در حوزه رهبری شد. بعضی از این تئوری ها و مدل های رهبری عبارتند از: رهبری موقعیتی، تئوری مسیرهدف[۱]، کاریزماتیک، تعاملی، تحول آفرین و رهبری خدمتگزار.

رهبری را میتوان به شکل یک رابطه دید. رهبری فرآیندی دو جانبه بین کسانی است که تمایل به هدایت و رهبری دارند و کسانی که بعنوان پیرو انتخاب شده اند. رهبران نیز در مقابل اعمال و اقدامات زیردستان، چگونگی مدیریت پیروان و همچنین در چگونگی دستیابی به اهداف سازمانی پاسخگو و مسئول هستند. مؤلفه های گوناگونی در تعریف این مفهوم دخالت دارند. ابتدا رهبری در ایده و مفاهیم اتفاق می افتد(تصور) و پس از آن در موقعیت ها و محیط اتفاق می افتد(مصداق) (آدامسون، ۲۰۰۹). به هر حال نظریه های جدید رهبری به عنوان یک تغییر در فرایند داخلی سازمان است اما چون رهبران و پیروان با یک هدف مشترک به هم پیوسته اند فعالیتهای مجددی برای ادامه نگرش مشترک انجام خواهند داد که در این صورت قالب جدیدی از تعریف شکل می گیرد(اندرسون، ۲۰۰۹).

جرج تری[۲] رهبری را عمل تأثیر گذاری بر افراد بطوری که از روی میل و علاقه برای هدف گروهی تلاش نمایند عنوان می دارد. رابرت تاننبوم[۳]، ایروینگ[۴]، وچلر[۵] و مازاریک[۶] بیان می کنند رهبری فرایند تأثیرگذاری بر افراد در شرایطی است که باید هدف های خاص محقق شوند. کونتز و اودانل[۷] رهبری را تأثیرگذاری بر افراد برای تحقق هدف مشترک می دانند (هرسی و بلانچارد،۱۹۸۳). دکوتلیس[۸] ، کوهن[۹] و اشمیت[۱۰] رهبری را فرایند نفوذ شروع ناشی از رفتار رهبری می دانند که موجب تغییر رفتار و حتی عقاید دیگران می شود(دکوتلیس و همکاران، ۱۹۷۹).

مورهد[۱۱] و گریفین[۱۲] رهبری را به عنوان یک فرایند به معنی استفاده از نفوذ بدون زور برای هدایت و هماهنگی فعالیت های اعضای یک گروه در جهت تحقق هدف و به عنوان یک صفت به معنی مجموعه ای از ویژگی ها می دانند(الوانی و معمارزاده، ۱۳۸۵). بنیس[۱۳] رهبری را توان تأثیرگذاری بر اعضای سازمان می داند(بنیس، ۱۹۸۵).

ریشه های رهبری خدمتگزار :

مبانی تاریخی تفکر رهبری خدمتگزار به سال های اول دهه ۶۰ قرن بیستم برمی گردد. زمانی که گرین لیف[۱] محقق صاحب نام مدیریت و مشاور ارزشمند چندین شرکت بین المللی ، داستان هرمان هسه [۲] را با نام سفری به شرق[۳] مطالعه کرد((Spears, 2005. این داستان توصیف افسانه وار و معنوی سفر گروهی از مردم به مشرق زمین می باشد. شخصیت اصلی داستان فردی است به نام لئو[۴] کسی که به عنوان خدمتگزار گروه را همراهی می کرد. همه کارها با وجود او خوب پیش می رفت که ناگهان او گم می شود. با رفتن لئو ، گروه دچار آشوب شده و سفر متوقف می گردد. این افراد بدون او قادر به ادامه راه نبودند، تا این که پس از چند وقت لئو پیدا شده و همان کسی می شود که سفر را هدایت می کرد.

در حقیقت می توان او را رهبر واقعی گروه دانست که در نقش خدمتگزار، هدایت گروه را به عهده داشته است (Sendjaya et al, 2002) . گرین لیف پس از خواندن این داستان و مطالعات بعدی با یک برداشت عالی از حقیقت بزرگی لئو عنوان می کند که رهبری واقعی از کسانی منشاء می گیرد که اولین انگیزه آنها میل عمیق برای کمک به دیگران باشد و رهبر بزرگ در درجه اول باید به دنبال خدمت به دیگران باشد.(Humphyeys , 2005)

گرین لیف در سال ۱۹۷۰ کتاب معروف خود با عنوان خدمتگزاری به نام رهبر (خدمتگزار در نقش رهبر)[۵] را به همراه چندین مقاله منتشر کرد که هدف همه آنها ترویج مبانی رهبری خدمتگزار یعنی خدمت کردن بود. از آن زمان تاکنون هزاران نسخه از مقالات و کتاب های او در سراسر جهان فروخته شده که نشان از تأثیر عمیق و طولانی مدت این تفکر بر علاقمندان و خوانندگان دارد (Spears , 2005). اگرچه گرین لیف بنیانگذار فکری و فلسفی رهبری خدمتگزار نیست، اما تلاش کم نظیر او مبنای مطالعات اواخر قرن بیستم و سال های اخیر می باشد. در سال های اخیر علاقه نسبت به رهبری خدمتگزار هم در مطبوعات عامه پسند و هم در ادبیات علمی و آکادمیک روز به روز در حال افزایش است . زمان آن فرا رسیده است که شایستگی های این تئوری را از طریق حمایت های تجربی مورد بررسی قرار دهیم. (Anderson , 2009) .رهبری خدمتگزار مدلی است که روحیه اخلاقی و کارآفرینی پیروان را از طریق اولویت دادن به اهداف و نیازهای آنان ورای اهداف و نیازهای سازمان افزایش می دهد (Spears , 2005) .

[۱] – Green Leaf

[۲] – Herman Hesse

[۳] – Jorney to the East

[۴] – Leo

[۵] – The servant as Leader

[۱] Goal-path theory

[۲] George R. Terry

[۳] Robert Tanenbaum

[۴] Irving R

[۵] Weschler

[۶] Massarik Fred

[۷] Koontz and O’Donnell

[۸] Decotlis

[۹] Koehan

[۱۰] Schmidt

[۱۱] Moorhed

[۱۲] Griffin

[۱۳] Bennis

[۱] – Robert Greenleaf

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .