عنوان

مقاله پژوهشگری معلم

تعداد صفحات:۳۳

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

معلم به عنوان اساسی­ترین عنصر نظام آموزشی در فرایند یاددهی-یادگیری، نقش کلیدی در موفقیت هر نظام آموزشی دارد به طوری که تحقق اهداف هر نظام آموزشی تا حد زیادی به دانش، مهارت و شایستگی­های حرفه­ای معلمان آن بستگی دارد. یکی از ابعاد شایستگی حرفه­ای معلمان، دارا بودن شایستگی­ها و توانمندی­های پژوهشی است که بایستی در برنامه­های آموزشی معلمان مورد توجه قرار گیرد. معلمان باید کاربرد تحقیقات را در درون محیط آموزشی خود در زمینه های مختلف نگرشی و آموزشی کشف و درک کنند (حجازی، پرداختچی، شاه پسند، ۱۳۸۸). پژوهندگی معلم مستلزم اندیشه­ورزی و مجهز شدن معلمان به مهارت­های پژوهشی است، همچنین بایستی به معلمان امکانات و فرصت پژوهش داده شود تا کیفیت آموزش خود را بهبود بخشند و تصمیمات آموزشی و فعالیت­های تدریس خود را مورد ارزیابی قرار دهند، علاوه بر این، پژوهش موجب توسعه­ی حرفه­ای معلمان می­گردد (موتافیدو و همکاران ۲۰۱۲). بنابراین آموزش پژوهش به معلمان و ایجاد فرصت­های پژوهشی در جهت گسترش مهارت و تخصص پژوهشی آنان موجب ایجاد انگیزه در آن ها برای درگیر شدن در فعالیت­های پژوهشی و در نتیجه بهبود ظرفیت پژوهشی آن­ها می گردد. با توجه به تأکید سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و نقشه­ی جامع علمی کشور بر توسعه­ی پژوهش در بین معلمان ضروری است پژوهش­هایی به بررسی وضع موجود پژوهشگری در بین معلمان بپردازد.

واژه های کلیدی: پژوهشگری معلم، توسعه­ی ظرفیت پژوهشی معلمان، توسعه­ی ظرفیت پژوهشی از طریق آموزش پژوهش

 فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۵
تاریخچه ی توجه به پژوهشگری معلم ۸
اهمیّت و ضرورت توجه به پژوهشگری معلمان ۱۰
اهمیّت توسعه ی ظرفیت پژوهشی معلمان ۱۴
ظرفیّت پژوهشی و توسعه ی حرفه ای معلمان ۱۹
توسعه ی ظرفیت پژوهشی از طریق آموزش پژوهش ۲۱
نیازسنجی آموزش پژوهش به معلمان ۲۲
منابع ۲۵

 منابع

حجازی، یوسف؛ پرداختچی، محمدحسن؛ شاه پسند، محمدرضا (۱۳۸۸). رویکردهای توسعه حرفه ای معلمان . تهران: دانشگاه تهران.

امام جمعه، محمدرضا؛ مهرمحمدی، محمود (۱۳۸۴). نقد و بررسی رویکردهای تدریس فکورانه به منظور ارائه­ی برنامه­ی درسی تربیت معلم فکور. مطالعات برنامه درسی، ۶۶-۳۰٫

مهرمحمدی، محمود (۱۳۷۹). جستاری در پژوهش در آموزش و پرورش: سطوح و گستره­ی تحقیقات آموزشی. پژوهشکده تعلیم و تربیت.

مهر­محمدی، محمود (۱۳۷۶). نگاهی تازه به رابطه­ی میان پژوهش و عمل تربیتی. پژوهش در مسایل تعلیم و تربیت. تعلیم و تربیت، ۴۹، ۳۷-۱۸٫

حسن زاده، رمضان؛ نجفی، حبیب الله؛ آزادی، عبدالله (۱۳۸۵). عوامل بازدارنده­ی مشارکت معلمان در طرح معلّم پژوهنده: چالشی جدید در حوزۀ مدیریت پژوهش و اقدام پژوهشی. اندیشه­های تازه در علوم تربیتی، ۳(۱)،  ۴۶-۳۵٫

متین، نعمت الله (۱۳۷۹)؛ معلم پژوهنده راهی برای تقویت بینش علمی معلمان. پژوهش­نامه آموزشی، ۲۴، ۱۲-۹٫

متین، نعمت الله (۱۳۸۹). پژوهش و آموزش­های فنی و حرفه ای. پژوهش­نامه آموزشی. ۱۲۰٫ ۳۶-۳۲٫

استیگلر، جیمز؛ هیبرت، جیمز(۱۳۸۳). شکاف آموزشی. ترجمه دکتر محمدرضا سرکارآرانی و علی‌رضا مقدم. تهران: مدرسه.

قاسمی پویا، اقبال (۱۳۸۲). راهنمای معلمان پژوهنده. چاپ دوم. تهران: اشاره.

ساکی، رضا (۱۳۷۲). تحلیلی بر روند پژوهش در آموزش و پرورش، پژوهشنامه‌ی آموزشی، ۱۶،۱۹-۱۲٫

ساکی، رضا (۱۳۸۳). اقدام پژوهی: راهبردی برای بهبود آموزش و تدریس. تهران: انتشارات وزارت آموزش و پرورش.

ساکی، رضا (۱۳۸۹). درس پژوهی: راهبرد برتر معلمان برای تحول در مدرسه و کلاس­های درس. پژوهش نامه­ی آموزشی، ۱۲۰، ۳۸-۳۷٫

 مقدمه

بسیاری از پیچیدگی­های حرفه ­ی معلمی، صاحب نظران را به این باور رسانده است که الگوهای رایج در تربیت معلم نمی­تواند پاسخ­گوی نیاز معلمان برای مواجهه با پیچیدگی­های موقعیت­های واقعی تدریس باشد. بنابراین در دهه­ی گذشته هم زمان با رشد تحقیقات در مورد تفکّر معلّم و با ارج­گذاری فزاینده به نظریه­های عملی معلمان (کلارک[۱]، ۱۹۹۸)، کارگزار فکور به عنوان اندیشه­ای جدید در تربیت معلم مطرح شد. در سایه­ی این پدیده، واژه­هایی مانند «تحقیق حین عمل»، «تدریس فکورانه»، «تأمل بر عمل»، «معلم به عنوان محقق» و یا «رویکرد پژوهشی در تربیت معلمان» در بخش­های مختلف جامعه­ی تربیت معلم رایج شده است (­زایخنر[۲]و تاباچنیک[۳]، ۲۰۰۱، به نقل ازامام جمعه و مهرمحمدی، ۱۳۸۴). پیشینه­ی توجه به پژوهشگری معلم، به دانش بدست آمده از جنبش آموزشی بر­می­­­گردد که در آن کاربرد روش­های علمی در توسعه­ی برنامه­ی درسی مورد تأکید قرار گرفت. این موضوع مربوط به زمانی می­شود که باکینگهام در سال ۱۹۲۹، کتابی به عنوان «پژوهش برای معلمان» را تدوین نمود و در آن فصلی را به موضوع «معلم به عنوان پژوهشگر» اختصاص نمود. بعد از آن جان دیویی (۱۹۳۸ و ۱۹۲۹)، موضوع «معلم پژوهنده» را مطرح ساخت و بیان نمود برنامه­های درسی زمانی مؤثر خواهند بود که معلمان به طور فعال در پژوهش درگیر شوند (یون[۴]، پارک[۵]، سیونگ هونگ[۶]، ۱۹۹۹). معلم برای ایفای موفقیت­ آمیز رسالت­های حرفه­ای، مکلّف است خود دست به  پژوهش زده، در کسب دانش جدید و معتبر حرفه­ای نقش داشته باشد. با دستیابی به چنین موقعیتی که در آن معلّمان یا کارگزاران اصلی تعلیم و تربیت نیز از توانایی­ها و قابلیت­های پژوهشی برخوردار باشند و با اتکا به آن بتوانند امر یاددهی – یادگیری را سامان بخشند، نظام آموزشی و تربیتی به مرتبه­ای امیدوار­کننده ارتقاء می­یابد و نقطه­ی عطفی در سیر به سوی کمال و بالندگی پدید می­آید (مهرمحمدی، ۱۳۷۹). تحقیق عنصری اساسی در حرفه معلّمی به شمار می­آید، زمانی که معلّم خود به پژوهش اقدام می­کند به طور مستقیم و متفکّرانه وارد چرخه پژوهش شده و عمل آموزشی خود را شخصاً به یاری همکارانش مورد پژوهش قرار می­دهد و از این طریق بینش علمی در بدنه­ی آموزش و پرورش زنده می­شود؛ در همین راستا طرح معلم پژوهنده چند سالی است در نظام آموزشی­-­ پژوهشی کشور و حوزه­ی مدیریت پژوهش، به عنوان یک چالش و رویکرد نوین پژوهشی، پا به عرصه­ی ظهور گذاشته است (حسن زاده، نجفی و آزادی، ۱۳۸۵). معلم نه به عنوان استفاده­کننده­ی صرف از تحقیقات آموزشی و تربیتی، بلکه به واسطه­ی تجارب و دانشی که در جریان فعالیت تدریس و در محیط واقعی بدست می­آورد، می­تواند مولّد دانش ِآموزشی نیز باشد. یافته­های پژوهشی که توسط خود معلم بدست می­آید کاربردهای ملموس تری در­برخواهد داشت. بنابراین علاوه بر در نظرگرفتن نقش معمول و شناخته شده برای معلمان در زمینه­ی تدریس، ضروری است نقش پژوهشگری نیز برای آنان در نظر گرفته شود (مهرمحمدی، ۱۳۷۶). از آن جایی که رسالت آموزش و پرورش تربیت نیروی انسانی کارآمد و کارآفرین است که بتواند به صورت هدفمند و متناسب با نیاز جامعه مهارت­های لازم را کسب کند، ضرورت برنامه­ریزی در نظام آموزشی می بایست مبتنی بر پرورش روحیه و مهارت­های پژوهشی در معلمان و در نتیجه پرورش تفکر پژوهشی در دانش­آموزان صورت گیرد تا بتواند در زیرساخت توسعه­ی کشور مثمرثمر واقع گردد. اعتقاد به پژوهش به عنوان یک راه کارآمد برای رسیدن به راه حل مسایل و مشکلات باید در دانش آموزان درونی شده و جزیی از نظام ارزشی و اعتقادی آنان شود؛ این امر میسر نیست مگر با تربیت معلمانی پژوهشگر، چرا که معلمان مهم ترین رکن نظام آموزشی هستند که می­توانند با الگودهی مناسب شخصیت دانش آموزان را شکل بدهند (متین، ۱۳۸۹).

تاریخچه­ ی توجه به پژوهشگری معلم

پیشینه­ ی توجه به پژوهشگری معلم، به دانش بدست آمده از جنبش آموزشی بر می­گردد که در آن کاربرد روش­های علمی در توسعه­ی برنامه­ی درسی مورد تأکید قرار گرفت. این موضوع مربوط به زمانی می­شود که باکینگهام در سال ۱۹۲۹، کتابی به عنوان «پژوهش برای معلمان» را تدوین نمود و در آن فصلی را به موضوع «معلم به عنوان پژوهشگر» اختصاص نمود. سپس جان دیویی (۱۹۳۸ و ۱۹۲۹)، موضوع «معلم پژوهنده» را مطرح ساخت و بیان نمود برنامه­های درسی زمانی مؤثر خواهند بود که معلمان به طور فعال در پژوهش درگیر شوند (یون و همکاران ۱۹۹۹). بعد از آن همزمان با گسترش طرز فکر اقدام پژوهی، این شیوه­ی پژوهش در آموزش و پرورش نیز مطرح شد. «کرت لوین» به عنوان پدر اقدام پژوهی، یک محقق اجتماعی بود که اقدام پژوهی را به عنوان مبنایی که کارکنان به طور جدی در پژوهش درگیر شوند تا قادر به بهبود نتایج کار خود شوند توصیف کرد. طرز فکر اقدام پژوهی در آموزش و پرورش، در دهه ی ۱۹۵۰ در آمریکا رشد پیدا کرد، در دهه­ی ۱۹۷۰ جنبش تازه ای در آمریکا با فعالیت­های محققانی همچون جان الیوت[۱]، جک وایتهد[۲]، ویلف کار[۳] و استفن کمیس[۴] شکل گرفت که اقدام پژوهی را به عنوان شیوه ای مؤثر در جهت توسعه ی حرفه ای معلمان مطرح کردند. وایتهد بر این عقیده بود که معلمان با مطالعه­ی نظامدار فعالیت­های خود قادر به تولید نظریه در زمینه­ی کار خود می باشند. نظریه­ی آن ها شامل توصیف و تشریح پاسخ این سؤال است: من چگونه می­توانم فعالیت­های آموزشی خود را بهبود بخشم؟ (­وایتهد[۵]، ۱۹۸۹؛ به نقل از نصراللهی، کریش[۶]و موهدنور[۷]، ۲۰۱۲). در ایران نیز در اسفند ماه ۱۳۶۷ به منظور سیاست­گذاری در زمینه­ی پژوهش، شورای تحقیقات وزارت آموزش و پرورش تشکیل شد. در اواسط سال ۱۳۷۴، اساسنامه­ی پژوهشکده­ی تعلیم و تربیت به تصویب شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رسید و وظایف دبیرخانه­ی شورای تحقیقات آموزش و پرورش نیز به آنان واگذار گردید. با تأسیس پژوهشکده­ی تعلیم و تربیت، تحوّل ساختاری در حوزه تحقیقات آموزش و پرورش ایران وارد مرحله­ی جدیدتری گردید. در پی این تغییر، آیین‌نامه­ی شورای تحقیقات نیز اصلاح شد و هدف آن به امر سیاست گذاری در زمینه گسترش تحقیقات و هدایت فعالیت‌های مربوط در جهت بهبود کمی و کیفی نظام آموزشی کشور تغییر یافت (صافی۱۳۸۱).

  ۱-Elliott

۲-Whitehead

۳- Carr

۴-Kemmis

۵- Whitehead

۶-Krish

۷-Mohd Noor

۱- clarck

۲- Zeichner

۳- Tabachinck

۴- Yoon

۵- Park

۶- Seoung Yong

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .