عنوان

مقاله نظریه های شهرسازی برنامه ریزی مشارکتی

تعداد صفحات: ۴۱

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

مشارکت عمومی در شهرسازی ابزاری است که به وسیله آن اعضای جامعه قادر می شوند تا در تدوین سیاستها وطرحهایی شرکت کنند که بر روی محیط زندگی آنها موثر هستند (حسینی،۱۳۸۲: ۱۵). در جامعه شناسی شهری مشارکت وسیله تبدیل شهرنشینان بی تفاوت به شهروندان صاحب حقوق و مسئولیت های فردی و اجتماعی است (Faurks,2000:18 ). مشارکت، حقی است که منعکس کننده نقش فردی اعضای یک جامعه نسبت به یکدیگر است و با اجتماعی شدن انسان، مسئولیت او را افزایش داده و منجر به تعیین حد و حدود قانونی برای دست یابی به آن گردیده است (Macdonald,2000 : 34 ). به دیگر بیان، مشارکت فرآیندی است که توسط آن مردم بر ساختارها، سازمان ها و مسئولان تأثیر می گذارند تا خدمات شهری مناسب در اختیارشان نهاده شود. بنابر این، مشارکت باعث افزایش ظرفیت مردم در اداره امور محلی بوده و به نوعی با توانمندسازی مرده همراه است (Schubler, 1996 : 22 ).

در برنامه ریزی محله- مبنا که بر اساس« باهمستان ها»است، مشارکت مردمی در معنای واقعی آن هدف قرار گرفته و شعار «برنامه ­ریزی بوسیله مردم نه برای مردم» ، آرمان این نگرش در برنامه­ریزی شهری است. مقوله مشارکت مردم در نظام مدیریت و برنامه ریزی به طور عام از دهه ۱۸۵۰ به بعد و با تغییر در نقش دولت ها و میزان دخالت آنها در برنامه ریزی به طور دائمی در حال تحول و دگرگونی بوده به گونه­ای که در رویکردهای اخیر به مفهوم برنامه ریزی و مدیریت، دولت نقش هدایت، حمایت، مشورت و تشویق نهادهای محلی را بر عهده دارد و هیچ گونه تصمیم و سیاستی را از بالا دیکته نمی کند.چنانکه گابلر و  آزبرن در همین رابطه به نقش سنتی دولت مبنی بر فراهم آوردن امکانات و میانجی گری بین مردم اشاره کرده و معتقدند که نقش دولت باید تعریف کننده مشکلات مردم و فرآهم سازنده امکانات حل این مشکلات باشد. در تعریف آنها تاکید بیشتر برتصمیم گیری به جای دادن خدمات است، به عبارت دیگر دولت باید کمتر اجراء کند و بیشتر رهبری و هدایت کند (حاجی­پور، ۱۳۸۵ : ۴۱).

واژه های کلیدی: رویکرد مشارکتی، انواع مشارکت، طبقه بندی الگوهای مشارکت ،نظریه های شهرسازی برنامه ریزی مشارکتی، دیدگاههای مشارکت، مشارکت و برنامه ریزی محله- مبنا

فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه ۶
مفاهیم وتعاریف مشارکت ۷
انواع مشارکت ۸
۱- نقش مردم ۸
۲- موقعیت مردم (در قبال طرح ها وبرنامه ها) ۹
طبقه بندی الگوهای مشارکت ۱۰
۱- برحسب نوع مشارکت ۱۰
۲- برحسب زمینه مشارکت ۱۲
۳- برحسب نوع سازماندهی ۱۳
طیف مشارکت ها ۱۳
۱- مقیاس کلان (بخش دولتی) ۱۴
۲- مقیاس میانی( بخش خصوصی) ۱۴
۳- مقیاس خرد (نهادهای محلی) ۱۵
نظریه های شهرسازی برنامه ریزی مشارکتی ۱۶
۱- نظریه جیمز میجلی ۱۶
۲- نظریه شری ارنشتاین ۱۷
۳-نظریه اسکات دیوید سون ۲۰
۴-نظریه دیوید دریسکل ۲۱
۵-نظریه میانجی گری ۲۴
ارزیابی نظریه های شهرسازی مشارکتی در زمینه نوسازی بافتهای فرسوده ۲۵
۱- معیارهای ارزیابی نظریه ها ۲۶
۲- دسته بندی نظریه ها با توجه به شرایط ایران ۲۷
۳-بررسی نظریه های مشارکتی بافت فرسوده و تلفیق آنها با شرایط ایران ۲۸
دیدگاههای مشارکت ۳۰
۱- رهیافت ابزاری ۳۰
۲- رهیافت توسعه ای ۳۰
۳- مشارکت بعنوان حق مردم ۳۱
مشارکت و برنامه ریزی محله- مبنا ۳۲
۱- مشخصات نهاد مشارکت محله ای ۳۴
۲- الزامات تشکیل نهاد مشارکت محله ای ۳۵
۳- مزایای مشارکت مردم در برنامه ریزی محله ۳۶
جمع بندی ۳۸
منابع ۳۹

منابع

ﻣﻴﺮﻣﻮﺳﻮی، ﺳﻴﺪﻋﻠﻲ (۱۳۸۵). ” ﻣﺒﺎﻧﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺸﺎرﻛﺘﻲ” . مجله ﻧﻘـﺪ و ﻧﻈـﺮ، ﺳﺎل دوم، ﺷﻤﺎره ۳و۴٫

طوسی، محمد علی (۱۳۷۸). مشارکت مردم، تعاون. فصلنامه اجتماعی و فرهنگی وزارت تعاون ، شماره ۹۹٫

حسینی، سید جواد (۱۳۸۷). ” طرح مشارکت محله در  باز سازی و بهسازی بافتهای فرسوده شهری” . مشهد: اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده.

حسینی، علی (۱۳۸۲). ” ساز و کارهای مشارکت شهروندان در تهیه طرح های توسعه شهری و ارائه الگوی مناسب، نمونه موردی شهر رشت ” ، پایان نامه دکتری، تهران: دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.

فیروز بخت، علی (۱۳۸۶). ” مدیریت جامع شهری بر مبنای مشارکت مردمی”. ماهنامه شهرداریها ، شماره۸۸٫

سعیدی، محمدرضا (۱۳۸۲). درآمدی بر مشارکت مردمی و سازمانهای غیردولتی. تهران: انتشارات سمت.

بحرینی، سیدحسین (۱۳۸۹). فرآیند طراحی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

بحرینی، سیدحسین(۱۳۹۰). تجدد، فرا تجدد وپس از آن در شهرسازی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم.

علوی تبار، علیرضا (۱۳۷۹). “مشارکت در اداره امور شهرها، جلد اول بررسی الگوی مشارکت شهروندان در ادره امور شهرها ( تجارب جهانی وایران) “. تهران: انتشارات سازمان شهرداری های کشور .

علوی تبار، علیرضا (۱۳۷۸). ” الگوی مشارکت در جامعه مردم سالار”. ماهنامه شهرداریها، سال اول، شماره ۶٫

علوی‌تبار، علیرضا (۱۳۸۲). بررسی الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها . تهران: انتشارات سازمان شهرداری های کشور، دفتر برنامه‌ریزی شهری وزارت کشور. جلد اول.

مقدمه

امروزه در نظام های برنامه ­ریزی به ویژه­درکشور های دموکراتیک مشارکت به عنوان یکی از اصیل ترین و مقبولترین رویکردها جهت نیل به اهداف برنامه­ ریزی پذیرفته شده است چرا که تجربه اجرای تفکرات اقتدارگرایانه این نکته را به اثبات رسانده که طی کردن موفق مسیر فرآیند برنامه­ریزی بدون دخالت و در نظر گرفتن نقش همه بهره وران آن امکان­پذیر نخواهد بود (Lefevre,2000 :26).

مفهوم مشارکت اساساً برای تعریف نوع و سطح مداخله شرکتها در طرحها، پروژه ها و برنامه ریزی توسعه است. هدف از بکارگیری دیدگاه های مشارکتی، در مرکز قرار دادن افرادی است که از نظر اجتماعی و اقتصادی در حاشیه قرار گرفته اند و تشویق آنها جهت شرکت در سیاستها و طرحهایی است که برآنها تأثیر گذار است (Castree, 2009: 76 ).

 مفاهیم وتعاریف مشارکت

این واژه به معنای درگیری و تجمع برای منظوری خاص می­باشد. در مورد معنای اصطلاحی مشارکت بحث های فراوانی شده است، ولی در مجموع می­توان جوهره اصلی آن را درگیری ، فعالیت و تاثیرپذیری دانست (میرموسوی، ۱۳۸۵: ۸۷). با پذیرش این جوهر برخی از صاحب نظران مدیریت، تعریف زیر را برای مشارکت ارائه نموده اند: “مشارکت درگیری ذهنی وعاطفی اشخاص در موقعیت های گروهی است که آنان را برمی انگیزد تا برای دستیابی به هدفهای گروهی یکدیگر رایاری دهند و در مسئولیت کارشریک شوند”(طوسی، ۱۳۷۸: ۵۴).

در دایره المعارف برنامه ریزی شهری مشارکتی عمومی این گونه تعریف شده است :

مشارکت عمومی در شهرسازی ابزاری است که به وسیله آن اعضای جامعه قادر می شوند تا در تدوین سیاستها وطرحهایی شرکت کنند که بر روی محیط زندگی آنها موثر هستند (حسینی،۱۳۸۲: ۱۵). در جامعه شناسی شهری مشارکت وسیله تبدیل شهرنشینان بی تفاوت به شهروندان صاحب حقوق و مسئولیت های فردی و اجتماعی است (Faurks,2000:18 ). مشارکت، حقی است که منعکس کننده نقش فردی اعضای یک جامعه نسبت به یکدیگر است و با اجتماعی شدن انسان، مسئولیت او را افزایش داده و منجر به تعیین حد و حدود قانونی برای دست یابی به آن گردیده است (Macdonald,2000 : 34 ). به دیگر بیان، مشارکت فرآیندی است که توسط آن مردم بر ساختارها، سازمان ها و مسئولان تأثیر می گذارند تا خدمات شهری مناسب در اختیارشان نهاده شود. بنابر این، مشارکت باعث افزایش ظرفیت مردم در اداره امور محلی بوده و به نوعی با توانمندسازی مرده همراه است (Schubler, 1996 : 22 ).

آنچه که امروز از مشارکت تعریف می شود با معنای عام آن که از دیرباز با زندگی انسان پیوند داشته متفاوت است، چرا که مشارکت به معنای عام آن در قلمرو اقتصادی و صنعتی آغاز شد تا مردم را در مالکیت و پیشرفت سرزمین شان سهیم سازد و پایه های پایداری و تداوم صنعت و اقتصاد را مستحکم سازد . اما امروز مشارکت به معنی راه یافتن آن به تمام عرصه های زندگی، یعنی شرایطی است که همه مردم در تعیین سرنوشت خویش دخالت آگاهانه و واقعی پیدا می کنند، مانند : مشارکت مردم در عرصه های مختلف عمرانی و خدماتی با انتخاب نماینده خویش بعنوان شورا و یا مشارکت در امر آبادانی شهر یا شهرداری های محل سکونت خویش برای زندگی در محیطی سالم، پاکیزه و دلنشین است یا مشارکت مردم در امور خیریه به منظور دستگیری از قشر آسیب پذیر جامعه و ده ها نوع مشارکت مردم در قالب NGO ها.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .