عنوان

مقاله نظریه های بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری

تعداد صفحات: ۵۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

عبارت مرمت شهری نماینده حداقل سه روایت از اقدامات و مداخلات شهری در جهان در بازه زمانی حدود یک قرن است و بیان این اصطلاح، نوع کنش مرتبط با آن را تعریف نمی­کند. بخصوص که مرمت و حفاظت شهری معادل لاتینی ندارد و مورد پژوهشی آن باید در ارتباط با روایت ها و نسل های گوناگون آن یعنی بازسازی، نوسازی و بازآفرینی و نوزایی صورت پذیرد (لطفی، ۱۳۸۶ : ۱۹-۱۸) .

بررسی سه گانه بازسازی، نوسازی و بازآفرینی (معاصرسازی) بعنوان روایت­های اصلی مرمت شهری، نشان دهنده تغییر ابرازها و رویه­های مداخله در عین تحولات انگاره­ای مدیران و سیاست گزاران شهری است. شهر در هر دوره از حیات خود، میراثی از کالبد و محتوا دارد که در عین حضور، گذشته نامیده می­شود و حیات امروز شهر در قالب تقاضاها و خواسته­ها، اعمال و جریان­ها با بخش­هایی از شهر دچار تعارضی نسلی می­شوند. تخصص­های شهری در هر دوره سعی در ارائه نسخه­ای کارآمد برای بهبود شهر در پذیرش عملکردهای جدید و ایجاد شهر آرمانی زمانه خود نموده­اند. در مرمت شهری دو راه اصلی متفاوت و متضاد، متنافر و از بن بیگانه با یکدیگر قرار دارند و پیموده می­شوند: یک راه، موضوع مداخله در شهر را به مثابه مکانی که دچار عارضه گشته و باید از میان برداشته شود می­بیند و در پی آن است که نارسایی­ها را در موضعشان ببیند و از سر راه بردارد و دومی که جویای شناخت اسباب نارسایی است، پی جوی یافتن راهی برای آن است که از یک سوی گذشته­ها را نادیده نگیرد و از سوی دیگر ماندگاری زندگی شهر در آینده را تضمین کند ( فلامکی، ۱۳۸۶ : ۶۳).

این دو دیدگاه است که موجب تفاوت مداخلات در قالب رفع بحران­های شهری و ایجاد تغییر در پی افزایش کیفیت همه جانبه حیات شهری می­شود.

نقدهای وارد بر نگاه تک ساحتی بازسازی شهری و نسخه عمدتاً کالبدی و کمتر ریشه­ای نوسازی در دوره­های پیشین، به تولد روایت جامع نگر بازآفرینی شهری منجر شد. سیر تحول مرمت شهری در دهه­های اخیر، سرانجام این جریان را به سازماندهی و گردهم آوردن اقدامات خود در چارچوب بازآفرینی شهری رسانده است ( لطفی، ۱۳۹۰ : ۴۸). هم اکنون بر همگان روشن شده است که سیمای شهر در ذهن شهروندان و جذابیت شهری تنها مربوط به کالبد شهر نیست و مرمت شهری باید در پی ارتقای همه جانبه محیط و زندگی شهری باشد ( Couch, et al.,2003:208 ) و تجربه بازآفرینی شهری برای نیل به این یکپارچگی در بسیاری از کشورها هنوز در حال سنجش و اجراست ( Jones, et al., 2003 : 54). یکی از معضلات بازآفرینی شهری در بسیاری موارد، ضعف در مشکل­یابی و تعریف مساله است. اهمیت انتخاب سوال درست برای عمل آن است که در صورت تمرکز بر گشودن مشکلات نادرست، کوشش­ها – حتی با به کارگیری روند کار و شیوه­های کارآمد- صرف گزینه­های پست تر و یا نادرست خواهد شد که نه فقط زیان ناشی از کوشش­های نابجا را سیستم شهری باید تحمل نماید، بلکه وضعیت مشکل­­دار نیز پابرجا می­ماند ( دانشپور، ۱۳۸۷ : ۶).

واژه های کلیدی:مرمت شهری، نظریه های بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری،انواع بافت های فرسوده، تجدید نسل

 فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه ۷
مرمت شهری ۹
روایتهای سه گانه مرمت شهری ۱۰
زبان مرمت شهری و استعاره فرسودگی شهر ۱۲
نظریه های بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری ۱۷
۱- نظریه اعیان سازی ۱۷
۱-۱- شکاف اجاره املاک ۱۸
۱-۲- شکاف قیمت ۲۰
۲- نظریه محرومیت زدایی و راهبرد برنامه ریزی اجتماعی ۲۱
۳- الگوی جایگزینی ۲۲
۴- الگوی پالایش شهری ۲۲
۵- راهبرد خودکفایی و خود تنظیمی ۲۳
۶- طرح تجمیع ۲۳
۷- استفاده از سرمایه اجتماعی راه حلی پایدار در حل مسئله بافتهای فرسوده ۲۵
۸- دیدگاه توسعه پایدار در مرمت شهری ۲۷
انواع فرسودگی ۲۸
انواع بافت های فرسوده ۳۰
ویژگی بافت های فرسوده ۳۱
معیارها و شاخص های فرسودگی ۳۳
معیارهای تعیین بافت های فرسوده بر اساس مصوبه شورای عالی شهرسازی ۳۷
« تجدید نسل» به عنوان راهبردی برای مرمت و حفاظت شهری ۳۸
۱- تکوین نگرش تعاملی ۳۹
۲- فرهنگ محملی برای بازآفرینی ۳۹
۳- محیط زیست، قیدی برای بازآفرینی ۴۰
۴- صنعت زدایی، مجال و ضرورتی برای بازآفرینی ۴۱
۵- خدماتی شدن، «بازآفرینی شهری» و تجدید ساختار کالبدی- کارکردی ۴۱
۶- توسعه از درون، «بازآفرینی» و بازگشت به شهر ۴۲
مداخله در بافت های فرسوده ۴۳
۱- محتوای مداخله در بافت های فرسوده ۴۳
۲- اهداف مداخله در بافت های فرسوده ۴۵
۳- رویکردها و روشهای مداخله در بافتهای شهری ۴۵
جمع بندی ۵۱
منابع ۵۴

 منابع

جهان­شاهی، محمدحسین (۱۳۸۲). ” تحلیل بافت های فرسوده و مشکل ساز شهری و راهبردهای آن” . مجله جستارهای شهرسازی، شماره پنجم.

حناچی، پیروز و پورسراجیان، محمود (۱۳۹۱). احیای بافت شهری تاریخی با رویکرد مشارکت، تهران: انتشارات دانشگاه تهران،چاپ اول.

شماعی، علی و پوراحمد، احمد (۱۳۸۴). بهسازی ونوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.

شماعی، علی. (۱۳۸۰). ” توسعه فیزیکی شهر یزد بر بافت قدیم و راهکارهای ساماندهی و احیای آن” . رساله دکتری ، تهران: دانشگاه تهران.

شماعی،علی و پوراحمد، احمد (۱۳۸۳). ” تحلیلی بر سیاست ها و برنامه های بهسازی و نوسازی شهری در برنامه های توسعه کشور”، مجله پژوهش های جغرافیایی ، شماره ۴۹ .

لطفی، سهند (۱۳۸۶). ” پژوهشی درباره دگردیسی و پایایی در مرمت شهری” ، تهران: نشریه هنرهای زیبا، شماره ۳۱٫

لطفی، سهند (۱۳۹۰). ” بازافرینی شهری فرهنگ مبنا؛ تاملی بر بن­مایه­های فرهنگی و کنش بازآفرینی” ، تهران: نشریه هنرهای زیبا، شماره ۴۵٫

لطفی، سهند (۱۳۹۰). تبارشناسی بازآفرینی شهری از بازسازی تا نوزایی . تهران: انتشارات آذرخش.

لطفی، سهند و زرگری مرندی، ابراهیم (۱۳۹۱). ” بازآفرینی شهری و بازتعریف معیارهای فرسودگی: آغازی بر مرمت شهری پایدار” . تهران: نشریه شهرنگار، سال دوازدهم، شماره ۵۸٫

حبیبی، سید محسن و مقصودی، ملیحه (۱۳۸۸). مرمت شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

حبیبی، سید محسن (۱۳۸۸). سرانه کاربری های شهری. تهران: دفتر مطالعات زمین و مسکن.

زرآبادی،زهراسادات و خزاعی، فاطمه (۱۳۸۶). ” از پایداری محله تا محله پایدار” ، ماهنامه ساختمان و کامپیوتر ، سال سوم، شماره ۱۸٫

 مقدمه

شهرنشینی شتابان و بی رویه، رشد و گسترش ناموزون شهری، رکود و فرسودگی بافت های قدیمی شهرهای ایران در چند دهه اخیر، چنان ابعداد گسترده ای به خود گرفته که هویت و حیات مدنی فضاهای شهری را بعنوان مکانی برای رشد و توسعه انسان زیر سوال برده و اگر از هم اکنون سیاست ها و برنامه های مناسب برای حل این مشکلات اندیشیده نشود، بی شک آنچه امروزه آنرا مشکل می خوانیم، فردا یک فاجعه خواهد شد (شماعی و پوراحمد، ۱۸۱:۱۳۸۳). بافت فرسوده شهری در فرآیند زمانی طولانی شکل گرفته و تکوین یافته و امروزه در محاصره تکنولوژی عصر حاضر و توسعه شهری جدید گرفتار شده است (جهان شاهی، ۱۳۸۲: ۲۲). اگرچه این بافت در گذشته به مقتضای زمان دارای عملکردهای منطقی و سلسله مراتبی بوده ولی امروزه از لحاظ ساختاری و عملکردی دچار کمبوهایی شده و آن گونه که باید وشاید نمی تواند جوابگوی نیاز ساکنین خود باشد. زندگی در چنین مکانهایی با افسردگی، اغتشاش، هرج و مرج و فقدان مشارکت اجتماعی همراه است و در یک کلام زندگی سالم شهری جریان ندارد. بنابراین اساس یکی از ضرورتهای مهم شهر و شهرنشینی عصر حاضر بهسازی و نوسازی این بافت های شهری است (حناچی، ۱۳۹۱: ۵۱).

واژه Regeneration  در لغت به معنای « بازتولید یا ترمیم طبیعی بخشی از یک تمامیت زنده که در معرض نابودی قرار گرفته است»، می­باشد ( Robert,2000). درباره پدیده­های مرتبط با امور انسانی و اجتماعی، این تجدید نسل ممکن است با تغییرات دفعی و ناگهانی همراه شود و یا بطیء و آرام باشد. در مورد « مرمت و حفاظت شهری» آن گونه که از ویژگی­های عصر تجدید نسل استنباط می­شود، شهری می­باید شکل بگیرد که در درجه اول پاسخگوی شرایط تازه شهرها در مناسبات نوین و بین المللی، و در وهله بعد، برآورده کننده خواسته ها و نیازهای افراد نسل جدید باشد. در حوزه مرمت و حفاظت شهری واژه «تجدید نسل» را می­توان با « بازآفرینی شهری» جایگزین کرد. بازآفرینی شهری را می­باید اصلی ترین رویکرد مرمت و حفاظت شهری دوران معاصر تلقی نمود.

مرمت شهری

عبارت مرمت شهری نماینده حداقل سه روایت از اقدامات و مداخلات شهری در جهان در بازه زمانی حدود یک قرن است و بیان این اصطلاح، نوع کنش مرتبط با آن را تعریف نمی­کند. بخصوص که مرمت و حفاظت شهری معادل لاتینی ندارد و مورد پژوهشی آن باید در ارتباط با روایت ها و نسل های گوناگون آن یعنی بازسازی[۱]، نوسازی[۲] و بازآفرینی[۳] و نوزایی[۴] صورت پذیرد (لطفی، ۱۳۸۶ : ۱۹-۱۸) .

مرمت شهری به دخالت آگاهانه در شهر برای جلوگیری از فرسایش که به خلق فضای شهری جدید با حفظ ویژگی­های اصلی فضایی (کالبدی و فعالیتی) منجر شود، اطلاق می­گردد ( حبیبی و مقصودی، ۱۳۸۸ : ۱۸). در این تعریف چند مفهوم کلیدی ” مداخله آگاهانه” ، “فرسودگی” ، “نوشدن” ، “کالبد” ، و “فعالیت” به چشم می­خورند. در حقیقت مرمت شهری نوعی واکنش یا پاسخ است و مواجهه کننده با آن چیزی که “شهر مساله” تلقی می­شود ( لطفی، ۱۳۸۶ : ۲۴) و این مداخلات شهری آگاهانه در مقابله با مفهومی که “فرسودگی” خطاب می­شود صورت می­پذیرد و نسل­های متفاوت مداخله در پی معکوس نمودن فرسودگی اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی در نواحی شهری بوده­اند ( Cowan,2005:425) .

در این میان کنش مرمت شهری در طول عمر خود نه با تغییرات بنیادی که با تکمیل شدن بسته های شناختی و تکامل ابزاری- اندیشه­ای در بستر زمان دچار دگرگونی شده و نوعی دگردیسی شناختی- ابزاری در عین پایایی هدف ارتقای شهر به عنوان محیط سکونت انسان شهرنشین در آن مشاهده می­شود (لطفی، ۱۳۸۶) . این دگرگونی در طی زمان حاصل تغییر نگاه به محتوای زندگی شهری و تصویر شهر مطلوب و در کنار آن، تحول شیوه­ها و ابزارهای مداخله است.

[۱] Urban Reconstruction

[۲] Urban Renewal

[۳] Urban Regeneration

[۴] Urban Renaissance

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .