عنوان

مقاله نظریات اجتماعی مرتبط با بدن

تعداد صفحات:۳۸

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

بدن یک هستی زیست شناختی و روان شناختی صرف نیست، بلکه پدیده ای است که به صورت اجتماعی ساخته و پرداخته می شود ( کرگان،۲۰۰۶: ۳، کریگر و اسمیت،۲۰۰۴: ۹۴۱ به نقل از کوهی،۱۳۹۰: ۵۹). توجه به بدن، همزمان با توجه به مفهوم خود در جامعه شناسی بوده است چرا که بدن بخشی از خود یا قرارگاه و حامل خود است (آزاد ارمکی وچاوشیان،۱۳۳:۱۳۸۱). در سالهای اخیر نظریه پردازی در این خصوص روند شتابانی گرفته است.

یاری و یول (۲۰۱۰). ترنر (۱۹۹۶) بنیانگذار جامعه شناسی بدن در کتاب “جامعه و بدن”  توجه به زیبایی و جوانی در رسانه‌های جمعی، افزایش علاقه به جوانی و تلاش برای حفظ و تداوم آن در سالهای غیر جوانی، مدیریت بدن نظیر رژیم های غذایی، جراحی های زیبایی، ورزش بدنسازی و آیروبیک را عوامل گسترش توجه دانشمندان در پژوهش ها حوزه ی بدن به مثابه امر اجتماعی و نه زیستی و روانی معطوف کرده است از آنجا که مفهوم بدن و معنای آن به طور کلی مفاهیم زیبایی و به تبع آن آرایش و در نهایت جراحی را در برمی گیرد بنابر این در این مقاله به برخی از نظریه های مرتبط با آن می‌پردازیم.

واژه های کلیدی: مدیریت بدن،تصور از بدن، نظریات مرتبط با بدن

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۵
تعریف مدیریت بدن ۷
مقبولیت اجتماعی بدن ۷
تصور از بدن ۸
بررسی نظریات مرتبط با بدن ۹
۱- اروینگ گافمن ۱۰
۲- برایان ترنر ۱۲
۳- آنتونی گیدنز ۱۵
۴- ژان بودریار ۱۸
۵- پی یر بوردیو ۲۰
۶- رویکردهای فمنیستی: جنسیت و بدن ۲۲
۷- میشل فوکو ۲۸
۸- سینوت ۳۱
منابع ۳۲

منابع

کوهی، کمال، حسنی، محمدرضا (۱۳۹۱). «رابطه استفاده از رسانه های نوین با ابعاد هویتی در نوجوانان و جوانان، ۱۴-۲۹ ساله شهر تبریز». فصلنامه پژوهش های ارتباطی/ سال نوزدهم/ شماره ۴ (پیاپی ۷۲)/ ۱۰۹-۱۳۰٫

آزاد ارمکی، تقی (۱۳۸۱). نظریه های جامعه شناسی. انتشارات سروش.

آزاد ارمکی، تقی و چاوشیان، حسن (۱۳۸۱). «بدن به مثابه رسانه هویت». مجله جامعه شناسی ایران. دور چهارم . شماره ۴ .

شهابی، محمود و مجتبی جهانگردی (۱۳۸۹). «خاستگاه اجتماعی الگوهای استفاده از تلویزیون‌های ماهواره‌ای فارسی زبان در میان مخاطبان تهرانی». فصلنامه تحقیقات فرهنگی، ۱(۲)،، صص ۲۳-۵۵٫

محسنی، منوچهر (۱۳۸۲). جامعه شناسی پزشکی. تهران: طهوری.

پرستش، شهرام، عباس بهنویی گدنه، و کریم محمودی (۱۳۸۸). «بررسی جامعه شناختی مدیریت ظاهر و هویت فردی، در بین جوانان (مطالعه موردی شهر بابلسر)». مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد سال پنجم/ صص ۱۹-۴۹٫

شکربیگی، عالیه و امیر امیری (۱۳۹۰). «مدیریت بدن و مقبولیت اجتماعی(مطالعه دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی و پیام نور شهر زنجان)». فصلنامه جامعه شناسی مطالعات جوانان/ سال دوم/شماره سوم/ صفحات ۸۵-۱۰۸٫

لوپز، خوزه و اسکات، جان (۱۳۸۵). ساخت اجتماعی. ترجمه ی حسین قاضیان، تهران: نشر نی.

خواجه نوری، بیژن و علی اصغر مقدس (۱۳۸۸). «رابطه بین تصور از بدن و فرآیند جهانی شدن؛ مطالعه موردی: زنان شهرهای تهران، شیراز و استهبان»، جامعه شناسی کاربردی، سال بیستم/ شماره پیاپی(۳۳)/شماره ۱/ صص ۱-۲۴٫

خواجه نوری، بیژن، علی روحانی و سمیه هاشمی (۱۳۹۰). «سبک زندگی و مدیریت بدن». فصلنامه جامعه شناسی زنان، سال دوم، شماره چهارم، زمستان.

ذکایی، سعید (۱۳۸۶). جامعه شناسی جوانان ایران. تهران :انتشارات آگه.

ذکایی، محمد سعید (۱۳۸۶). «جوانان، بدن و فرهنگ تناسب اندام». فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره ۱، ص ۱۱۷-۱۴۱٫

ریاحی، اسماعیل (۱۳۹۰). «بررسی تفاوت های جنسیتی در میزان رضایت مندی از تصویر بدن». زن در توسعه و سیاست، دوره ۹، شماره ۳، پاییز ، ۳۳-۵٫

مقدمه

مفهوم بدن و زیبایی در حوزه‎ی علوم اجتماعی و انسانی، از دهه‎های پایانی قرن بیستم، توجه ویژه‌ی‎ بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است؛ از جمله جامعه‎شناسان، انسان‎شناسان، پژوهشگران مطالعات فرهنگی، ارتباطات، اقتصاد و بازاریابی از زوایای گوناگون به مطالعه، کنکاش و بررسی پرداخته‎اند. «بخشی از این توجه دانشگاهی، ناشی از وقوع تحولات اساسی در جوامع غربی، در اواخر قرن بیستم (یعنی شکل‎گیری سرمایه‎داری مصرفی و اشاعه آن به دیگر جوامع) است. در عصر مدرنیته متاخر و به‎ویژه پسامدرن، شاهد تغییری اساسی در رابطه‎ی افراد و نگرش آن‎ها به بدن هستیم. مدرنیته از جمله به معنای مادی‎ انگاشتن بدن و مدیریت علمی آن تعریف شد. پیشرفت در علوم بیوشیمی، ژنتیک، تغذیه و رژیم غذایی این تصور را در اذهان عمومی ایجاد کرد که بدن به لحاظ علمی قابل کنترل است. اما عامل مهم دیگری که باعث توجه به بدن شد، قرار گرفتن اوقات فراغت افراد در معرض فشارهای جامعه‎ی مصرفی بود. تملک کالاهای مصرفی تحت تأثیر تبلیغات بازرگانی، افراد را مقهور قوانین مصرفی جامعه صنعتی کرد.» (شهابی ۱۳۸۹: ۱۳).

عمدتا رشد جامعه شناسی بدن، یعنی حوزه ای از جامعه شناسی که بدن انسان را همانند یک پدیده اجتماعی و فرهنگی و ماده ای نمادین و یک شی ء مجسم و مظهر حیات اجتماعی در نظر می آورد، را به زمان انتشار کتاب معروف برایان ترنر با عنوان “ بدن و جامعه“(۱۹۸۴) نسبت می دهند (محسنی، ۱۳۸۲ : ۲۳ ).

ترنر در کتاب “بدن و جامعه “، مباحث گوناگونی نظیر رابطه جامعه شناسی و بدن، بدن و مذهب، نظم مبتنی بر بدن، انضباط، حکومت بر بدن، بیماری و اختلال و همینطور جنسیت و بدن، مصرف و بدن، کم اشتهایی و چند مبحث دیگر را مورد بحث قرار داده است. به اعتقاد ترنر جامعه شناسی بدن که یکی از بنیادهای اصلی جامعه شناسی پزشکی است، مورد غفلت قرار گرفته و صرفا در سالهای اخیر و در فرهنگ و جوامع مدرن، بدان توجه شده است و این از پیامدهای اساسی تغییرات جوامع صنعتی غرب به شمار می رود. او در این کتاب با رویکردی تاریخی نشان می دهد که در تمدن غرب، مشکلات شخصی و سیاسی، هر دو در بدن مشکل یابی[۱] شده و از طریق آن نشان داده شده است (Turner,1996,1-2).

او توجه تجاری و مصرفی به بدن را به عنوان نشانه ای از زندگی خوب و شاخصی از سرمایه فیزیکی در جوامع مدرن و پسا صنعتی در نظر می گیرد که این خود به توجه به زیبایی بدن، انکار بدن سالخورده، طرد مرگ، اهمیت ورزش و ارزش متناسب بودن بدن در جوامع جدید منجر شده است. این توجه به بدن یا به عبارت دیگر ایده ی “خلق بدن” با یاری تکنولوژی پزشکی، از طریق جراحی های پلاستیک و زیبایی،  دندانپزشکی و… به وجود آمده است (Turner,1996 :18). به عبارت دیگر، تغییراتی چون صنعتی شدن، فردگرایی و مدرنیته سبب توجه به بدن شده و بدن در این دوران با هویت و مفهوم “خود” ارتباط یافته است؛ و البته ظهور خود مدرن کاملا با توسعه مصرف و مصرف گرایی مرتبط است (Turner,1996 :18)

 تعریف مدیریت بدن

بدن انسان ماهیتی زیستی دارد که حاصل تولیدِ مثل انسانی و تکثیر سلولی است و همراه با نظام روانی و ذهنی عمل می کند. بدن از بدو تولد تا مرگ در بستر زمانی، فضائی و زیست محیطی رشد می کند. از این رو تن آدمی به همان اندازه که ماهیتی زیستی دارد، بنیان اجتماعی و فرهنگی نیز دارد. مختصات و ویژگی های بدن در تعیین موقعیت اجتماعی افراد نقش دارد و در تولید، مصرف و بازتولید اجتماعی دخیل است (Kriegger & Smith,2004,94 به نقل از شکربیگی و امیری،۱۳۹۰: ۶).

مدیریت بدن به معنای نظارت و تغییر مستمر ویژگی های ظاهری و مرئی بدن براساس تصوری که افراد از ظاهر و بدن خود دارند؛ اطلاق می شود. همچنین مدیریت بدن نه‌تنها شامل شیوه تفکر ما از اینکه چگونه به نظر می‌رسیم بلکه تمامی فعالیت‌هایی را که به نظر رسیدن ما را تحت تاثیر قرار می دهد را هم دربر می گیرد (کاسیر،۱۹۹۷ به نقل از پرستش و بهنویی گدنه،۱۳۸۷: ۱۶) این مفهوم به کمک معرف‌های کنترل وزن، جراحی پزشکی، میزان اهمیت دادن به مراقبت های آرایشی و بهداشتی سنجیده شده است (آزاد و چاوشیان ۱۳۸۱ : ۶۸ ).

  مقبولیت اجتماعی بدن

منظور از مقبولیت (پذیرش) اجتماعی بدن، اشکال و تظاهرات خاص تن از حیث وضعیت ظاهری، آرایشی و پوششی می باشد که در نظام اجتماعی مورد پذیرش واقع می گردد (Cf.Gottfried،۲۰۰۳).

در این راستا می توان به نقش برخی نظریه پردازان اشاره کرد. برای مثال، شاید برای اولین بار، اروینگ گافمن به نقش بدن در معرفی هویت و برقراری کنش توجه کرد. از نظر او کنشکران موجودات مادی و ملموسی هستند که در فضای معین و اغلب محصور فیزیکی به کنش متقابل می پردازند. وی توضیح نمایش دادن خود در پشت صحنه و روی صحنه و فضای خصوصی و عمومی متناظر با آن ها را در جسمانیت جست و جو کرد. از نظر وی عاملان بدنی با توسل به روش های علامت دهی اجتماعی سعی دارند نظر دیگران را به خود جلب کنند. مقبولیت اجتماعی اجرای نقش ها تا حدی به طرز کردار و سلوک بدنی اجراکننده آن ها بستگی دارد. از نظر گافمن، موقعیت های اجتماعی، تئاتری طبیعی است که نمایش های بدنی در آن اجرا و تفسیر می شوند (لوپز و اسکات،۱۳۸۵: ۱۵۴- ۱۵۵).

  تصور از بدن[۲]

تصور بدن پدیده پیچیده ای است که شامل مؤلفه‌های فیزیولوژیک، روانشناختی و جامعه شناختی می‌شود. در سالهای اخیر رشد فزاینده‌ای در پژوهش‌هایی ‌در مورد تصور از بدن انجام شده است این مفهوم در دهه‌های اخیر بسیار مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. هنگام صحبت از این مفهوم بیشتر به ناخشنودی افراد از وضعیت جسمانی‌شان توجه می‌شود. بنابراین کمتر به توصیف افرادی پرداخته می شود که از وضعیت جسمانی خود رضایت دارند. همچنین بیشتر بر جوانان و زنانی تمرکز می‌شود که از وضعیت جسمانی خود ناراضی و سعی در تغییر در تمام یا برخی از قسمتهای اندام خود دارند. البته در جوامع کنونی تعداد فزایندهای از مردان را نیز می توان دید که با ایده فرهنگی جذابیت جسمانی، روبرو هستند. مسائل مربوط به تصور بدن بطور سنتی از دلمشغولی‌های زنان بوده است (خواجه نوری و مقدس،۱۳۸۸: ۲).

[۱] problematize

[۲] Body image

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .