عنوان

مقاله مسئولیت تضامنی در حقوق تجارت

تعداد صفحات: ۵۳

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

یکی از موارد مسئولیت در حقوق ایران، مسئولیت تضامنی می باشد. مسئولیت تضامنی یعنی اینکه برای انجام یک تعهد، حداقل دو نفر مسئولیت داشته باشد، بطوریکه اگر آن تعهد انجام نشود متعهد له اختیار داشته باشد که از هر یک از آنان به طور مستقل، انجام آن تعهد را به صورت کامل بخواهد.

مقاله حاضر به بررسی موارد مسئولیت تضامنی در حقوق تجارت پرداخته خواهد شد. در مبحث اول، به بحث ضمان در حقوق تجارت و اقسام و آثار ضمان پرداخته خواهد شد و در مبحث دوم، به مسئولیت تضامنی در اسناد تجاری از جمله در برات و سفته و چک و اینکه مسئولیت صادرکنندگان و ظهرنویسان و ضامنین در صورت اعمال تکالیف و عدم اعمال تکالیف از سوی دارنده چگونه خواهد بودبررسی خواهدشد. در سه مبحث مانده به آخر به بررسی موارد مسئولیت تضامنی در شرکت های تضامنی و با مسئولیت محدود و سهامی پرداخته خواهد شد.

کلید واژه : مسئولیت تضامنی، حقوق تجارت، اسناد تجاری، شرکت

فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه ۶
مبحث اول : ضمان در حقوق تجارت ۸
گفتار اول : تضامن طولی و عرضی ۸
گفتار دوم : موارد بری شدن ضامن از مسئولیت ۹
بند اول : وفای به عهد ۹
بند دوم : اقاله ۹
بند سوم : ابراء ۱۰
بند چهارم : تبدیل تعهد ۱۱
بند پنجم : تهاتر ۱۱
بند ششم : مالکیت ما فی الذمه ۱۲
گفتار سوم : عدم الزام ضامن به تادیه دین ،با حال شدن قروض موجل تاجر ورشکسته ۱۲
مبحث دوم : مسئولیت تضامنی در اسناد تجاری ۱۳
گفتار اول : مسئولیت تضامنی در برات ۱۴
بند اول : تکالیف دارنده برات جهت استفاده از مزایای مسئولیت تضامنی ۱۴
بند دوم : آثار عدم اعمال تکالیف قانونی توسط دارنده ۱۷
گفتار دوم : مسئولیت تضامنی در سفته ۲۰
بند اول : مسئولیت صادرکنندگان متعدد سفته ۲۱
بند دوم : استثناء وارده بر اصل تساوی صادرکنندگان متعدد سفته ۲۲
گفتار سوم : ضمانت در اسناد تجاری ۲۳
بند اول : تعهدات اطراف ضمان در مقابل یکدیگر ۲۵
الف) تعهد ضامن در مقابل دارنده ۲۵
ب) تعهد مضمون عنه نسبت به پرداخت وجه ۲۶
پ) تعهد مضمون عنه در مقابل ضامن ۲۷
ت) تعهد مسؤلان دیگر برات در مقابل ضامن ۲۸
بند دوم : ضمانت از ضامن ۲۸
گفتارچهارم: مسئولیت تضامنی در چک ۲۹
بند اول : مسئولیت تضامنی صادرکننده چک و ظهرنویسها ۲۹
بند دوم : شکایت کیفری چک ۳۱
بند سوم : مسئولیت تضامنی نماینده و صاحب حساب ۳۱
بند چهارم : مسئولیت صادرکنندگان چک از حساب مشترک ۳۳
مبحث سوم : بررسی مسئولیت تضامنی در شرکت تضامنی ۳۴
گفتاراول:اسم شرکت ۳۴
گفتار دوم : میزان مسئولیت شرکا ۳۵
مبحث چهارم : بررسی موارد مسئولیت تضامنی در شرکت با مسئوولیت محدود ۳۷
گفتار اول : اسم شرکت ۳۷
گفتار دوم : ضمانت اجرا عدم رعایت شرایط تشکیل شرکت با مسئولیت محدود ۳۸
بند اول : بطلان شرکت ۳۸
بند دوم : نتایج بطلان شرکت ۴۰
بند سوم : مسئولیت مدنی ناشی از بطلان شرکت ۴۱
مبحث پنجم : بررسی موارد مسئولیت تضامنی در شرکت های سهامی ( ل.ا.ق.ت) ۴۲
گفتار اول : مسئولیت مؤسسان شرکت ۴۳
گفتار دوم : بطلان شرکت ۴۴
گفتار سوم : قراردادهای مدیران با شرکت ۴۵
گفتار چهارم : شخص حقوقی سهامدار به عنوان مدیر شرکت ۴۶
گفتار پنجم : مسئولیتهای مدنی مدیران و مدیرعامل ۴۷
بند اول :مسئولیت عادی ۴۷
بند دوم : مسئولیت تضامنی ۴۸
نتیجه گیری: ۵۰
منابع ۵۲

منابع

جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ۱۳۸۲، مجموعه محشی قانون مدنی، چاپ دوم، انتشارات گنج دانش، تهران

جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ۱۳۶۳، ترمینولوژی حقوق، انتشارات گنج دانش، تهران

جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ۱۳۸۶، ضمان عقدی در حقوق مدنی، چاپ اول، انتشارات کتابخانه گنج دانش، تهران

جعفری لنگرودی، محمدجعفر، بی تا، دائره المعارف حقوق مدنی و تجارت، حقوق تعهدات و عقود و ایقاعات، جلد اول، چاپ اول، انتشارات کتابخانه مشعل آزادی

ستوده، علیرضا، ۱۳۸۲، ضمانت در حقوق ایران با دیباچه دکتر ربیعا اسکینی، چاپ اول، انتشارات بهنامی

بروجردی عبده ،محمد،بکوشش محمد رضاحسینی،۱۳۸۰ ،حقوق مدنی، بامقدمه مهدی شهیدی ،انتشارات مجد، تهران

شهیدی، مهدی، ۱۳۸۶، سقوط تعهدات، چاپ هشتم، انتشارات مجد، تهران

دمرچیلی، محمد و حاتمی، علی و قرائی، محسن، ۱۳۸۱، قانون تجارت در نظم حقوق کنونی، چاپ دوم، انتشارات خلیج فارس

اسکینی، ربیعا، ۱۳۸۵، حقوق تجارت، برات، سفته، قبض انبار، اسناد در وجه حامل و چک، چاپ دهم، انتشارات وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی، تهران

اسکینی، ربیعا، ۱۳۸۵، حقوق تجارت، شرکتهای تجاری، جلد اول، چاپ دهم، انتشارات مهر (قم) ،تهران

اسکینی، ربیعا، ۱۳۸۵، حقوق تجارت، شرکتهای تجاری، جلد دوم، چاپ نهم، انتشارات مهر (قم) ،تهران

حسنی، حسن، ۱۳۷۸، حقوق تجارت، چاپ اول، انتشارات دادگستر، تهران

ستوده تهرانی، حسن، ۱۳۷۴، حقوق تجارت، جلد سوم، انتشارات دادگستر، تهران

مقدمه

یکی از موارد مسئولیت در حقوق ایران، مسئولیت تضامنی می باشد. در مفهوم تضامن  بسته به اینکه تضامن میان بدهکاران یا طلبکاران باشد، آثار و احکام ویژه ای دارد .

تضامن طلب، اجتماع دو یا چند حق مطالبه از بدهکار است و یا استیفاء طلب واحد از جانب دو یا چند طلبکارمی باشد.[۱]

تضامن طلبکاران در واقع به هر یک از طلبکاران دین، اختیار می دهد که برای گرفتن تمام آن به بدهکار رجوع کند، در عین حال که تنها طلبکار بخشی از آن است منتها در هیچ حال بدهکار دین، در برابر طلبکاران بیش از یک بار وفای به عهد نمی کند و پرداخت به هر یک از آنان، سبب برائت او می شود.[۲]

تضامن دین، ضم ذمه است به ذمه در رابطه با اداء دین واحد، خواه آن دین ناشی از عقد باشد خواه نباشد. [۳]

برخلاف تضامن میان طلبکاران، تضامن میان بدهکاران یا مسئولیت تضامنی در حقوق ایران نامی آشنا است.

مسئولیت تضامنی بر دو پایه اصلی، استوار است :

۱- هر یک از بدهکاران مشترک، مسئول پرداخت تمام دین است و طلبکار می تواند به یک یا چند بدهکار رجوع نماید و تمام یا قسمتی از دین را از هر کدام مطالبه کند. لیکن بدهکاری که تمام طلب را پرداخته است در زائد برحصه بدهی خود، می تواند به سایر بدهکاران، مراجعه کند. بنابراین تضامن، در این مورد قاعده حقوقی معروف که می گوید:« هیچ بدهکاری نمی پردازد مگر بدهی خود را» نقض می کند.[۴]

۲- پرداخت دین از سوی هر بدهکار، دیگران را بری می کند و طلبکار حق ندارد از مجموع بدهکاران، بیش از طلب خود بگیرد. در واقع مسئولیت تضامنی وسیله تأمین وصول طلب و وثیقه شخصی به سود طلبکار است و نباید آن را وسیله ناروا برای وصول مکرر طلب شمرد، التزامهای متعدد برای وصول یک طلب ایجاد می شود و هر التزام بدل دیگران است، تضامن به مقدار بدهی هر یک از بدهکاران تضامنی چیزی نمی افزاید و چیزی کم نمی کند.[۵]

در تضامن دین، هر اقدامی که یک بدهکار در مقابل طلبکار کند سایر بدهکاران هم از آن استفاده می کنند. مثلاً اگر چند نفر کالائی را در یک بیع به شخصی بفروشند، خریدار از نظر مطالبه مبیع خویش، متعهدله است اگر او به تعهد خود، از حیث تسلم مبیع اقدام نکند، فروشندگان حق دارند او را دعوت به قبض مبیع کنند. اگر او امتناع کند تلف مبیع قبل از قبض، به عهده مشتری خواهد بود نه فروشندگان.[۶]

در حقوق پاره ای از کشورها، مسئولیت تضامنی چیزی بیش از تعلق یک دین بر چند ذمه است و تضامن را به ناقص و کامل تقسیم کرده اند و مسئولیت تضامنی را مصداق تام و مرکب اشتغال چند ذمه به تمام یک دین شمرده اند. ولی در حقوق ما، تضامن مفهومی بسیط وبیگانه است و عوارض و قیود ناشی از قرارداد یا احکام استثنایی قانون ،در جوهر و اساس مسئولیت تضامنی تغییری نمی دهد وانگهی، رویه قضایی هیچ گاه نکوشیده تا مفهوم تضامن را گسترش دهد و اصطلاح دیگری بیفزاید.[۷]در واقع تضامن در حقوق ما، بیشتر از نوع تضامن بدهکاران می باشد که طبق آن ،طلبکار این حق راداشته که جهت رسیدن به طلب خود چندین ذمه را در اختیار داشته به طوری که به هر کدام از آن ها که بخواهد منفردا یا مجتمعا  رجوع نماید.

مسئولیت تضامنی یعنی اینکه برای انجام یک تعهد، حداقل دو نفر مسئولیت داشته باشد، بطوریکه اگر آن تعهد انجام نشود متعهد له اختیار داشته باشد که از هر یک از آنان به طور مستقل، انجام آن تعهد را به صورت کامل بخواهد. در حقوق ایران، مسئولیت تضامنی بیشتر در حقوق تجارت وجود دارد و در خارج از امور تجارت، خلاف اصل است و تنها در صورتی پذیرفته می شود که در عقد تصریح شود. به عبارت دیگر، گفته می شود که در حقوق تجارت ایران اصل بر مسئولیت تضامنی است ولی در حقوق مدنی ایران مسئولیت تضامنی، جنبه استثنایی دارد.

مبحث اول : ضمان در حقوق تجارت  

عقد ضمان به عنوان یکی از وثایق شخصی ازقدیم الایام نقش  بسزایی در روند معاملات و روابط اجتماعی داشته وامروزه نیز باتوجه به روند رشد معاملات داخلی و بین المللی نقش مهم خودراحفظ کرده است. امااینکه چه نوع ضمانی  بهتر خواهد توانست  برای تحقق این اهدف کارساز باشد بسیار مهم است، چراکه بر حسب اینکه ضمان مبنی بر نقل ذمه به ذمه باشد یاضم ذمه به ذمه، روابط فی مابین طرفین عقد متفاوت خواهد بود. بیگمان، هر گاه عقد ضمان به طور مطلق منعقد گردد وهیچ قیدی نباشددر حقوق ما اطلاق مفید نقل ذمه به ذمه است امااین انتقال دین ،مقتضای ذات عقد ضمان نیست وطرفین می توانند در ضمن قرارداد خصوصی شرط کنند که مضمون له جهت وصول دین خود بدواً به مدیون اصلی مراجعه کند و چنانچه طلب او لاوصول ماند به ضامن رجوع کندیااینکه شرط کنند ضامن ومضمون عنه در کنار هم متضامناً مسئول پرداخت به مضمون له گردند به گونه ای که مضمون له بتواند برای تمام یابخشی از طلب به هر کدام که بخواهد رجوع کند وچنین قراردادهایی باتوجه به مواد۴۰۲و۴۰۳  ق.ت نافذ ودارای آثارحقوقی است .در این گفتار به  اقسام تضامن وآثار تضامن وهمچنین  به حالات مختلف از بری شدن ضامن به جهت سقوط تعهد ایشان پرداخته می شود.

[۱] جعفری لنگرودی، محمد جعفر،۱۳۸۲، مجموعه محشی قانون مدنی،چاپ دوم، کتابخانه گنج دانش، ص۸۱۵

[۲] -کاتوزیان، ناصر،۱۳۷۴،نظریه عمومی تعهدات،چاپ اول ،موسسه نشر یلدا، ص ۱۹۶

[۳] – جعفری لنگرودی،  منبع پیشین، ص ۸۱۵

[۴] – جعفری لنگرودی، محمدجعفر،بی تا، دائره المعارف حقوق مدنی و تجاری ( حقوق تعهدات و عقود و ایقاعات) ، جلد اول، چاپ اول،کتابخانه مشعل آزادی، ص ۸۴۸

[۵] – کاتوزیان، ناصر، نظریه عمومی تعهدات، ص ۱۴۰

[۶] – جعفری لنگرودی، منبع پیشین، ص ۸۴۸

[۷] – کاتوزیان، منبع پیشین، ص ۱۴۰

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .