عنوان

مقاله صبر در روانشناسی

تعداد صفحات:۴۰

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

صبر یکی از واژه هایی است که بطور مکرر در قرآن کریم به کار رفته و به علت نقش بسیار مهم و اساسی که در تکامل فردی و اجتماعی بشر به عهده دارد، خداوند تقریبا در نود و سه آیه آن را مطرح کرده است. صبر به معنای استقامت و پایداری در برابر تمامی علل و عواملی است که مانع رسیدن انسان به آن تعالی و کمالی است که هدف آفرینش و خلقت اوست و ادیان و شرایع الهی، بشر را به سوی آن هدایت می­کند(خوشحال دستجردی،۱۳۸۱).

صبر، واژه­ای است عربی که در لغت به معنای شکیبایی و خودداری است. این کلمه، بیان­کننده­ی حالتی است از پایداری و خودداری از هرگونه عمل نسنجیده­ای در مقابل سختی­ها، فشارها، مشکلات، مصیبت­ها و نوعی پایداری درونی است برای کنترل واکنش­های تند عصبی(تمری،۱۳۸۹).

پنج مؤلفه­ ی صبر عبارتند از: متعالی شدن، درنگ، شکیبایی، رضایت و استقامت. متعالی شدن عبارت است از تحمل سختی­ها و صبور بودن در مصایب و ناملایمات جهت دستیابی به هدف و رسیدن به قرب الهی و رشد معنوی. شکیبایی به معنای بردباری و تحمل مصایب و تاب­آوری در مقابل سختی­ها می­باشد. مؤلفه ­ی رضایت، به پذیرش وضع موجود و قبول آنچه که فرد در آن قرار دارد اطلاق می­گردد. مؤلفه­ی استقامت به معنای پایداری و ثبات در انجام امور و مداومت در کار و فعالیت می­باشد و مؤلفه­ی درنگ به ایجاد وقفه در مقابل خواسته­ها و کنترل­ پذیری امیال درونی اطلاق می­شود (خرمایی،۱۳۸۹).

واژه های کلیدی:صبر،انواع صبر،کارکردهای صبر، پیامدهای صبر، پایه­ های روانشناختی صبر

فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه ۶
مبانی نظری صبر ۷
مفهوم صبر ۷
انواع صبر ۱۰
رابطه صبر با مفاهیم مشابه ۱۲
صبر در عرفان اسلامی ۱۳
مفهوم صبر در قرآن ۱۵
زمینه های صبر در قرآن ۱۸
صبر وسایر مفاهیم در قرآن ۲۱
نشانگان صبر ۲۳
پیامدهای صبر ۲۶
کارکردهای صبر ۲۹
۱٫مقابله با فشار روانی (تنیدگی) ۲۹
۲٫موفقیت در تحصیل، شغل و امور اجتماعی ۳۰
۳٫مهار هیجان خشم و غریزه جنسی ۳۱
۴٫دینداری ۳۱
پایه های روانشناختی صبر ۳۲
۱٫مشخص بودن هدف (رضایت خداوند): ۳۲
۲٫ارزشمندی هدف (ارزشمندی زندگی اخروی): ۳۳
۳٫اشتیاق رسیدن به هدف (دستیابی به پاداشهای دنیوی و اخروی) ۳۴
۴٫ترس از شکست (ترس از عذاب جهنم) ۳۴
۵٫بیرغبتی به امور منافی هدف (زهد و رهایی از هوسها) ۳۵
۶٫ضرورت پیمودن این مسیر برای رسیدن به هدف ۳۵
۷٫احتمال رسیدن به هدف ۳۶
فهرست منابع ۳۸

 منابع

خوشحال دستجردی­، طاهره (۱۳۸۱). “نقش صبر در سیر و سلوک از دیدگاه مولانا در مثنوی”، مجله علمی ـ پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره ۲، شماره ۲۸ و ۲۹٫

تمری، کرم­الله ­(۱۳۸۹). “صبر در قرآن”، مجله بشارت، شماره ۷۹٫

خرمایی، فرهاد (۱۳۸۹). “بررسی رابطه ویژگی­های شخصیتی، صبر و ناامیدی در دانشجویان”، طرح تحقیقاتی.

نوری، نجیب­الله (۱۳۸۷). “بررسی پایه­ های روانشناختی و نشانگان صبر در قرآن“، مجله­ی روانشناسی و دین، سال ۱، شماره ۴٫

کلینی، ابی جعفربن­یعقوب (۱۳۸۲). اصول کافی. ترجمه و شرح جواد مصطفوی. چاپ سوم. تهران: انتشارات وفا.

دهخدا، علی­اکبر (۱۳۷۳). لغت­نامه دهخدا. چاپ اول از دوره­ی جدید. تهران: مؤسسه انتشارات  دانشگاه تهران.

شریف­رضی، محمدبن حسین (۱۳۸۷). آفرینش­های هنری در گفتار نبوی. چاپ دوم. تهران: انتشارات میراثبان.

صفورایی پاریزی، محمدمهدی (۱۳۸۹). “نقش فضیلت اخلاقی صبر در بهداشت روان”، مجله­ی راه تربیت، شماره ۱۱٫

نراقی، ملااحمد (۱۳۷۶). معراج­السعاده. چاپ دوم. تهران: مرکز مطبوعاتی حسینی.

حسین­ثابت، فریده (۱۳۸۷). “اثربخشی آموزش صبر بر اضطراب، افسردگی و شادکامی”، دو فصلنامه مطالعات اسلام و روانشناسی، سال ۱، شماره ۲٫

حسین­ثابت، فریده (۱۳۸۷). “مقیاس سنجش صبر برای نوجوانان”، روانشناسی و دین، سال ۱، شماره ۴٫

ایمانی، سیدمهدی (۱۳۸۸)، “صبر”، ماهنامه امید انقلاب، سال ۲۸، شماره ۴۰۵٫

غباری­بناب، باقر؛ خدایاری­فرد، محمد (۱۳۷۹). “رابطه­ی توکل به خدا، اضطراب با صبر در شرایط ناگوار”، مقاله­ی ارائه شده در اولین همایش بین­ المللی دین و سلامت روان، معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ایران.

مقدمه

از طرفی ما در جامعه ای زندگی می­کنیم که دین، نقش مهم و غیرقابل­انکاری در زندگی افراد آن ایفا می­نماید و مفاهیم دینی، پیوند گسترده و همه جانبه­ای با زندگی مردم دارد. یکی از مفاهیمی که در دین مطرح شده و مورد تأکید قرار گرفته، مفهوم صبر است. بشر امروز در دنیایی به سر می­برد که از رویدادهای استرس­زای گوناگون اجتماعی، محیطی، شغلی، خانوادگی و . . . رنج می­برد؛ این در حالی است که رفاه حاصل از پیشرفت فناوری، افزایش روحیه­ی راحت­طلبی و کاهش ظرفیت تحمل را در او موجب شده است. در چنین شرایطی، برخورداری از ویژگی صبر، توان درونی انسان را ارتقاء می­بخشد؛ زیرا خویشتن داری مستلزم مدیریت و مهار احساسات است و افراد خویشتن­دار از ثبات هیجانی بیشتری برخوردار خواهند بود. این امر، کارایی آنان را در حیطه­ های گوناگون زندگی افزایش می­دهد (نوری،۱۳۸۷). در دین، فرد صبور، فردی است اهل گذشت که در هنگام مصایب و مشکلات خداوند را به یاد می­آورد، در کارها مقاومت بیشتری دارد، هنگام بیماری خویشتن­داری خود را از دست نمی­دهد و در برابر نیازهای فیزیولوژیک، خودکنترلی بیشتری نشان می­دهد.

 مبانی نظری صبر

سنت الهی بر آزمایش انسان در عرصه­ی حیات زمینی قرار گرفته است و این آزمونها بطور مستمر و پی در پی به گونه­ هایی متفاوت در راه انسان قرار می­گیرد. در عرصه این آزمایش بر اساس منطق دین می­توان انسانهای شکیبا را پیروز دانست؛ چرا که توانسته­اند آستانه تحمل خویش را در برابر مشکلات بالا برند و یکی از مصادیق “فی المکاره صبوراً” نهج­البلاغه باشند. از سوی دیگر بیتابی در برابر اینگونه آزمونها موجب توقف آنها و رفع بلاها نخواهد شد؛ بلکه نمایانگر سستی باور فرد ناشکیبا نسبت به اصل زندگی و عاقبت آن است. بر همین مبنا امیرالمؤمنین(ع) می­فرماید “چنانچه در برابر مقدرات دشوار شکیبایی ورزی، پاداش خواهی یافت و چناچه بیتابی پیشه سازی همچنان در میانه گرداب مقدرات ناگوار درهم­پیچیده خواهی شد.”(کلینی،۱۳۶۳). همچنین می­فرماید:”کسی که شکیبایی او را نجات ندهد، بیتابی او را هلاکت می­کند”(شریف­رضی،۱۳۸۷).

بررسی مفهوم، زمینه­ ها، آثار و ارزش­های کاربردی صبر، بر اساس آنچه از قرآن و روایات بزرگان دین قابل دریافت است، دیدگاه روشنتری از این صفت ارزشمند که به واسطه آن می­توان به اهداف برگزیده و بلندمرتبه رسید به دست خواهد داد.

 مفهوم صبر

صبر در لغت به معنای شکیبایی و بردباری آمده است. در لغت نامه دهخدا برابر کلمه صبر چنین آمده است:”شکیبیدن، شکیبایی کردن، پاییدن، نقیض جزع؛ تصبر، خدا”(دهخدا،۱۳۳۰) وصبور نیز به معنای “صابر و شکیباست و آنکه جلدی نکند در انتقام”(همان منبع). لغت­نامه­های عربی، صبر را “حبس و نگه­داری”و”بازداشتن” نیز دانسته­اند.

صبر، واژه­ای است عربی که در لغت به معنای شکیبایی و خودداری است. این کلمه، بیان­کننده­ی حالتی است از پایداری و خودداری از هرگونه عمل نسنجیده­ای در مقابل سختی­ها، فشارها، مشکلات، مصیبت­ها و نوعی پایداری درونی است برای کنترل واکنش­های تند عصبی(تمری،۱۳۸۹).

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .