عنوان

مقاله ذهن آگاهی

تعداد صفحات:۵۳

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

یکی از مفاهیمی که اخیرا توجه زیادی را به خود جلب کرده ، ذهن­ آگاهی[۱] است. ذهن­ آگاهی به زبان ساده به معنای آگاه بودن از افکار، اعمال، هیجانات و احساسات است و شکل خاصی از توجه محسوب می­شود؛ به عبارت دیگر، ذهن­ آگاهی به معنای توجه کردن به شیوه­ای خاص است؛ یعنی توجه و تمرکزی که دارای این ویژگی­ها باشد: بودن درحال حاضر، هدفمند و بدون قضاوت. این نوع توجه موجب افزایش آگاهی، شفافیت و وضوح و پذیرش واقعیت حال حاضر می شود. ذهن­ آگاهی بدان معناست که شخص، آگاهی خود را از گذشته و آینده به حال حاضر معطوف کند. زمانی که فرد در حال حاضر حضور داشته باشد، واقعیت را با تمام جنبه­ های درونی و بیرونی­اش می­بیند و درمی­یابد که ذهن به دلیل قضاوت و تعبیر و تفسیرهایی که انجام می­دهد دائما درحال نشخوار و گفتگوی درونی است.

کابات ـ زین[۲](۱۹۹۰) ذهن­ آگاهی را به عنوان آگاهی غیرقضاوتی لحظه به لحظه تعریف می­کند. او در سال ۱۹۹۴، توجه کردن به اهداف در حال حاضر به شیوه خاص و بصورت غیرقضاوتی را ذهن­ آگاهی می­داند و در سال ۲۰۰۳ تعریف خود را کامل­تر نموده و ذهن­آگاهی را نوعی از آگاهی می­داند که از طریق توجه به اهداف در زمان حاضر و بدون قضاوت راجع به تجربیات آشکار لحظه به لحظه پدیدار می­گردد پنج مؤلفه ­ی ذهن­آگاهی عبارتند از: مشاهده (داشتن توجه دقیق به پدیده­ها و محرکهای درونی و بیرونی)، توصیف (توصیف کردن پدیده­هایی که در حیطه­ی آگاهی قرار می­گیرند)، عمل توأم با آگاهی (عطف کامل توجه به فعالیت در حال انجام به جای عمل به شکل خودکار)، عدم قضاوت (قضاوت نکردن درباره­ی تجارب جاری) و عدم واکنش ­پذیری (واکنش نشان ندادن به احساسات در حال وقوع) (مور و مالینوسکی[۳]،۲۰۰۸).

واژه های کلیدی:ذهن آگاهی، ذهن­آگاهی در روانشناسی بالینی، شیوه­های پردازشگری ذهنی، اشکال هشیاری رفلکسی

 فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۶
ریشه های تاریخی ذهن آگاهی ۷
انتقال ذهن آگاهی به روانشناسی ۹
ذهن آگاهی در روانشناسی بالینی ۱۲
«موج سوم» رفتاردرمانی ۱۲
۱-موج اول رفتاردرمانی: کاربردهای بالینی تحلیل تجربی رفتار ۱۳
۲-«موج دوم» رفتاردرمانی: تأکید گسترده بر شناخت ۱۴
۳- «موج سوم» رفتاردرمانی: درمان های مبتنی بر ذهن آگاهی ۱۵
۳-۱-مداخلات مبتنی بر آموزش ذهن آگاهی ۱۶
۳-۲- مداخلاتی که ذهن آگاهی مؤلفه کلیدی در آنها محسوب می شود ۱۸
تعاریف ذهن آگاهی ۲۱
مفهوم سازی ذهن آگاهی در روانشناسی بالینی ۲۴
رابطه ذهن آگاهی با مراقبه ۲۹
سازه های مرتبط با ذهن آگاهی ۳۱
۱- شیوه های پردازشگری ذهنی ۳۱
۲- اشکال هشیاری رفلکسی ۳۳
رابطه بین ذهن آگاهی، شناخت ضمنی و آشکار ۳۷
تحقیقات انجام شده در مورد ذهن آگاهی ۳۸
فهرست منابع ۴۲

 منابع

کاویانی، حسن؛ حاتمی، ندا؛ جواهری، فروزان (۱۳۸۷). “اثر کاهنده­ی شناخت­درمانی مبتنی بر ذهن­آگاهی بر افکار خودآیند و نگرش­های ناکارآمد”، فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهش در سلامت روان، دوره ۲، شماره ۲٫

آذرگون، حسن؛ کجباف، محمدباقر؛ عابدی، محمدرضا (۱۳۸۶). “اثربخشی آموزش ذهن­آگاهی بر کاهش نشخوار فکری و افسردگی در دانشجویان دانشگاه اصفهان”، مجله­ی دانشور رفتار، سال ۱۶، شماره ۲۴٫

Kabat-Zinn, J. (1982). “An outpatient in behavioral medicine for choronic pain patient based on the practice of mindfulness meditation”. General Hospital Psychiatry., 4, 33-44.

Kabat-zinn, J. (1990). Full catastroph living: Using the wisdom of your body and mind to face stress, pain and illness. NewYork: Dell Publishing.

Kabat-Zinn, J., Lipsorth, L., & Burney, R. (1985). “The clinical use of mindfulness meditation fot the self-regulation of choronic pain”. Journal of Behavioral Medicine., 8(2), 163-190.

Kabat-Zinn, J., Massion, A., Kristeller, J., & Paterson, L. (1992). “Effectiveness of meditation based stress reduction program in the treatment of anxiety disorders”. American Journal of  Psychiatry, 140, 936-943.

Kabat-Zinn, J., Wheeler, E., Light, T., Skillings, Z., Scharf, M. J., Cropley, T. G., Hosmer, D., & Bernhard, J. D. (1998). “Influnece of a mindfulness meditation based stress reduction intervention on rates on skin clearing in patients”. Psychosomatic Medicine., 60, 625-6320.

Baer, R. A. (2003). “Mindfulness training as a clinical intervention: A conceptual and empirical review”. Clinical Psychology: Science and Practice., 10, 125-143.

Baer, R. A., Smith, G. T., Hopkins, J., Kreitemeyer, J., & Toney, L. (2006). “Using self report assessment methods to explore facets of mindfulness”. Journal of Assessment., 13, 27-45.

Segal, Z. V., Teadale, J. D., & Williams, J. M. (2002). Mindfulness based cognitive therapy for depression. NewYork: The Guilford Press.

Moor, A.,& Malinowsky, p. (2008). “Meditation, mindfulness and cognitive flexibility”. Journal of Conciousness and Cognition., 18, 176-180.

Kumar, S. M. (2002). “An introduction to Buddhism for the cognitive-behavioral therapists”. Cognitive and Behavioral Practice., 9, 40-43.

Cardacitto, L. A. (2005). Assessing mindfulness: The development of a bi-dimensional measure ao awareness and acceptance. Doctoral dissertation. University of Drexel, USA.

Herrigle, E. (1953). Zen in the art of archery. NewYork: McGrow-Hill.

 مقدمه

یکی از مفاهیمی که امروزه، پژوهش­های زیادی درباره­ی آن صورت می­پذیرد، مفهوم ذهن­ آگاهی است. ذهن­ آگاهی به معنای توجه کردن به شیوه­ای خاص، هدفمند و خالی از قضاوت است (کابات زین[۱]،۱۹۹۰). ذهن­آگاهی یعنی بودن در لحظه با هر آنچه اکنون هست، بدون قضاوت و بدون اظهارنظر درباره­ی آنچه اتفاق می­افتد؛ یعنی تجربه­ی واقعیت محض بدون توضیح (سگال، تیزدیل و ویلیامز[۲]،۲۰۰۲). اساس ذهن­ آگاهی از تمرین­های مراقبه­ی شرقی گرفته شده است که ظرفیت توجه و آگاهی پیگیر و هوشمندانه را (که فراتر از فکر است) افزایش می­دهد. ذهن­ آگاهی را می­توان به عنوان یک شیوه « بودن» یا یک شیوه «فهمیدن» توصیف کرد که مستلزم درک احساسات شخصی است (بائر[۳]،۲۰۰۳؛ به نقل از کاویانی،۱۳۸۷).

در سال ۱۹۹۰، کابات زین مسأله­ ی ذهن­ آگاهی را مورد توجه قرار داد و درمانی را بر اساس آن ابداع نمود. بعدها دانشمندان بسیار دیگری این درمان را برای اختلالات روانی مختلف به کار برده و اثربخشی آن را گزارش نمودند. امروزه ذهن­ آگاهی به عنوان یک صفت روانی، مورد پژوهش قرار گرفته است و پنج مؤلفه برای آن تعریف شده است. این مؤلفه­ ها عبارتند از: مشاهده[۴]، عمل توأم با آگاهی[۵]، عدم قضاوت[۶]، توصیف[۷] و عدم واکنش پذیری[۸].

ریشه های تاریخی ذهن آگاهی

از لحاظ تاریخی، ذهن ­آگاهی بیشتر با جنبش­های معنوی مرتبط می­گردد تا جریانهای اصلی روانشناسی. ذهن ­آگاهی، تکنیک اصلی مورد استفاده در مراقبه بودایی است که ریشه در آیین مذکور دارد. آیین بودایی در هند و توسط سیدار تاگوتاما بودا[۹]که رهبری مذهبی بود، ۵۰۰ سال قبل از میلاد و در واکنش به رنج افراد فقیر، بیمار، مسن و در حال احتضار پایه­گذاری شد. طبق نظریه چهار حقیقت عالی، وجود مملو از رنج است که این رنج، نتیجه­ی گرایش خودکار به وابستگی است، طریقه­ی خاتمه­ دهی به این رنج در پیش گرفتن طریقت هشتگانه می­باشد. بودا در طریق هشتگانه به بیان روش­های رسیدن به نیروانا[۱۰]، یعنی آزادی از ناراحتی پرداخته است که مشتمل بر درک فلسفه بودیسم است و پیروی از آن، پایبندی به اصول اخلاقی مربوط به گفتار، کردار، پیشه، منضبط کردن ذهن و مراقبه می­باشد. این طریق هشتگانه، افراد را قادر می­سازد تا بطور کامل به تجربه زندگی بپردازند، درعین حال گرایش و وابستگی خود به پدیده ها را کاهش دهند (کومار[۱۱]،۲۰۰۲).

پس از مرگ بودا در سال ۴۸۳ قبل از میلاد، آیین بودایی همچنان کم رونق باقی می­ماند، تا اینکه امپراطور موریان یعنی آسوکا[۱۲]در قرن سوم قبل از میلاد به این آیین گرایش پیدا نمود. با گسترش بودیسم به نقاط دیگر آسیا، این آیین بر اساس تعابیر مختلف به عمل آمده از تعالیم بودا به فرق مختلف تبدیل شد و دو فرقه اصلی «بودیسم تراوادا»[۱۳]و «بودیسم ماهایانا»[۱۴]ظهور یافت. بودائیان تراوادا به شکلی محتاطانه به تعبیر تعالیم بودا پرداخته و بر آزادی فرد بر اساس تلاش­های خودش تمرکز نمودند و اساسا به مراقبه و تمرکز و یک زندگی صومعه­ای جدای از جامعه تأکید ورزیدند. در بودیسم ماهایانا، تعبیر آزادانه­تری از تعالیم بودا به عمل آمده که برای افراد بیشتری جذابیت دارد. در این فرقه، ماهایانا، بر رهایی از طریق یک زندگی نیکوکارانه و شفقت ورزی تأکید می­شود. با آنکه بودیسم تراوادا در سریلانکا، تایلند، برمه و بودیسم ماهایانا در مغولستان، تبت، ژاپن، کره، ویتنام و نپال گسترش یافته است لیکن فرقه دوم، ماهایانا، به دلیل ارائه تعبیر آزادانه­تری از تعالیم بودا از اقبال بیشتری برخوردار شده است. در حدود ۱۵۰ سال بعد از میلاد با شروع تجارت بین هند و چین، ایده­ها و آیین­های فرقه ماهایانا به چین نیز راه پیدا نموده است ( دایره المعارف بریتانیکا،۲۰۰۳؛ به نقل از کاویانی،حاتمی و جواهری،۱۳۸۷).

[۱] – Kabat-zinn

[۲]– Segal, Teasdale and Williams

[۳]– Baer

[۴]– Obseve

[۵]– Act with awareness

[۶]– Nonjudge

[۷]– Describe

[۸]– Nonreactivity

[۹] – Siddharta Gautama Buddha

[۱۰] – Nirvana

[۱۱] – Kumar

[۱۲] – Asoka

[۱۳] – Theravada

[۱۴] – Mahayana

 [۱] – Mindfulness

[۲] – Kabat-Zinn

[۳] -Moore and Malinowski

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .