عنوان

مقاله خواب و رویا در ادبیات فارسی

تعداد صفحات: ۳۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

««خواب» و «رویا» دو پدیده پیچیده و شگفتی است که از آغاز آفرینش و پیدایش انسان تاکنون، اندیشه بسیاری از افراد را به خود مشغول کرده و همچنان مبهم باقی مانده است.

پیوند این دو با زندگی هر یک از ما و تجربیات گوناگون ما از هر یک، احساسی خاص به انسان بخشیده، به گونه‏ای که نوعی انس و نزدیکی بین ما و خواب و رویا به چشم می‏خورد. بارها برای افراد بسیاری اتفاق افتاده است که از رهگذر رویای خویش از باطن اعمال گذشته، چگونگی فعالیت‏های فعلی و حتی عاقبت تصمیمات آینده خود باخبر شده ‏اند و در پی آن آگاهی و هوشیاری شایسته‏ ای یافته‏ اند.

گستره تأثیر رویاها بدان‏گونه است که در پاره‏ای زمان‏ها، زندگی امروز و گذرا به حیات جاودان و ابدی فردا پیوند خورده و برکات بسیاری در مراحل مختلف زندگی ـ همانند تغییر مسیر هلاکت بار آدمی ـ نصیب مان شده است» (مرتضوی،۱۳۷۲: ۲۰)

واژه های کلیدی:خواب، رویا، ادبیات فارسی، پیشگویی

فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه ۶
خواب و رویا ۷
۱- جایگاه خواب در ادبیات فارسی ۷
۱-۱ تعریف خواب ۹
۲- روان‏شناسی خواب ۱۰
۳- خواب از دیدگاه زیست ‏شناسی و روان‏شناسی ۱۲
۴- جایگاه خواب در اساطیر ۱۳
۵- خواب انبیای الهی ۱۳
۶- دیدگاه پیش از تاریخ درباره خواب ۱۴
۷-خواب در قرآن کریم ۱۵
۸- تعبیر و تفسیر خواب ۱۶
رویا ۱۶
۱- نظریه‏پردازی در مورد رویاها ۱۷
۲- ویژگی‌های گزارش‌های رویا ۱۸
۳-منشأ رویا ۱۹
۴- رویا در مذاهب ۱۹
۴-۱ سنت یهودی ۱۹
۴-۲ سنت مسیحی ۲۰
۴-۳ سنت اسلامی ۲۱
۴-۳-۱ رویا در قرآن ۲۱
خواب ورویا از دیدگاه پزشکی ۲۲
پیش‏گویی و پیش‏بینی ۲۲
۱- پیش‏گویی‏های قرآن ۲۵
۲- جایگاه پیش‏گویی در آیین مسیحیت ۲۵
۳- ابزار پیش‏گویی ۲۶
۳-۱ جام جهان‏بین ۲۶
۴- اخترشناس و جایگاه او ۲۸
۵- فال ۲۹
جایگاه رویا در ادبیات فارسی ۳۰
۱- انواع رویا در شاهنامه ۳۱
۲- رویا منشا الهام و اشراف ۳۲
۳- نمادها و کردارهای نمادین رویا ۳۲
۴-دیدگاه فروید و یونگ درباره رویا ۳۳
۵- تفاوت فال با رویا ۳۴
منابع و مآخذ ۳۵

منابع

قرآن مجید، ترجمه­ ی مهدی الهی قمشه­ ای.

یونگ،کارل گوستاو. (۱۳۸۱). انسان و سمبول­هایش. ترجمه­ی محمود سلطانیه. تهران:جامی.

————(۱۳۸۹). روح و زندگی. ترجمه­ی لطیف صدقیانی. تهران: جامی.

مرتضوی، منوچهر. (۱۳۷۲). فردوسی و شاهنامه. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

امین،سیدحسن. (۱۳۸۹۹٫ فردوسی و شاهنامه. تهران: دایره المعارف ایران­شناسی.

سرامی، قدم­علی. (۱۳۸۸). از رنگ گل تا رنج خار. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

اسنودن،روت. (۱۳۸۹). خودآموز یونگ. ترجمه­ی نورالدین رحمانیان. تهران: انتشارات اشیان.

زرین­کوب، عبدالحسین. (۱۳۷۱). یاداشت­ها و اندیشه­ها. تهران: انتشارات اساطیر.

زمردی،حمیرا.(۱۳۸۲). نقد تطبیقی ادیان و اساطیر در شاهنامه­ی فردوسی-خمسه نظامی- منطق­الطیر. تهران: انتشارات زوار.

شمیسا،سیروس.(۱۳۸۷). فرهنگ اشارات. جلد اول و دوم. تهران: انتشارات میترا.

———(۱۳۶۸). نگاهی تازه به بدیع. تهران: انتشارات فردوسی.

مقدمه

«از روزگاران کهن تا امروز، اندیشه‏های گوناگون و باورهای متفاوت درباره خواب و رویا، روان بوده است. در فلسفه غرب برابر نظریه‏های فیلسوفان یونان، «نفس ناطقه» در بعضی احوال و ازمان به مرتبه روحانی خود و اصل و متصل می‏شود. به قول سقراط، رویا صدای وجدان انسان است؛ باید آن را درست دانست و از آن اطاعت کرد» (اریک،۱۳۲:۱۳۷۸). «در فلسفه شرق نیز، رویا حاصل فاصله گرفتن روح از حواس ظاهری و میل آن به قوای باطنی است، به این معنی که انسان گاهی در عالم خواب به ادراک حقایق هستی و وقایع آینده موفق می‏شود و از این رهگذر، به ادراک و معرفت شهودی دست می‏یابد. این احوال اگر در عالم بیداری و هشیاری روی دهد، به آن «مکاشفه» می‏گویند و اگر در عالم خواب طبیعی پیش آید، در صورتی که شفاف باشد، «رویای صادقه» است و در صورتی که ضعیف و مبهم باشد، پیام آن باید تفسیر و تجزیه و تحلیل (تعبیر) روشن شود» (ابن خلدون، ۱۳۲:۱۳۶۹).

«خواب و رویا یکی از رازناک‏ترین و پیچیده‏ترین پدیده‏های عالم هستی است که هنوز سخن فرجامین درباره‏ی آن گفته نشده است. خواب و رویا یکی از داده‏های الهی است که همواره در پرده‏ای از رمز و راز نهفته شده و ذهن آدمی را به خود مشغول ساخته است. این پدیده دریایی است بس شگرف و ناپیدا کرانه؛ جهانی است شگفت‏انگیز و هزار تو که هر شب همگان فرصت آن را می‏یابند که به گوشه و کنار این دنیای غریب سرک کشیده، ندیده‏ها و ناشنیده‏ها را ببینند و بشنوند .‏خواب آن حالت آرامش و سکونی است که پس از یک دوره کوشش و تلاش به سراغ آدمی می‏آید و فرد، بریده از هیاهوی زندگی سر بر بالین می‏گذارد‏. در این زمان، روزنه‏ای به جهان دیگر گشوده می‏شود و روان آدمی سبک‏بال به سوی عالم بالا می‏پوید» (امین،۲۵:۱۳۸۴).

 خواب و رویا^[۱]

««خواب» و «رویا» دو پدیده پیچیده و شگفتی است که از آغاز آفرینش و پیدایش انسان تاکنون، اندیشه بسیاری از افراد را به خود مشغول کرده و همچنان مبهم باقی مانده است.

پیوند این دو با زندگی هر یک از ما و تجربیات گوناگون ما از هر یک، احساسی خاص به انسان بخشیده، به گونه‏ای که نوعی انس و نزدیکی بین ما و خواب و رویا به چشم می‏خورد. بارها برای افراد بسیاری اتفاق افتاده است که از رهگذر رویای خویش از باطن اعمال گذشته، چگونگی فعالیت‏های فعلی و حتی عاقبت تصمیمات آینده خود باخبر شده‏اند و در پی آن آگاهی و هوشیاری شایسته‏ای یافته‏ اند.

گستره تأثیر رویاها بدان‏گونه است که در پاره‏ای زمان‏ها، زندگی امروز و گذرا به حیات جاودان و ابدی فردا پیوند خورده و برکات بسیاری در مراحل مختلف زندگی ـ همانند تغییر مسیر هلاکت بار آدمی ـ نصیب مان شده است» (مرتضوی،۱۳۷۲: ۲۰)

۱-  جایگاه خواب در ادبیات فارسی

«خواب در اساطیر ایرانی اهمیت فراوان داشته است و آن‏ها دیدن خواب را در سرنوشت خود مؤثر می‏دانستند. شاهان در دربار خود خواب‏گزارانی داشتند که بعد از دیدن خواب به آن‏ها مراجعه می‏کردند تا برایشان تعبیرخواب کنند. گزارشی را که خواب‏گزار می‏داد ممکن بود شاه را تا مدت‏ها به فکر فرو ببرد و همچنین پایه بسیاری از جنگ‏ها، ازدواج‏ها و تولد و مرگ را مشخص کند نه تنها در ایران باستان پدیده خواب تأثیر داشته بلکه در جوامع مختلف هم مؤثربوده و فکر دانشمندان بسیاری را به خود مشغول کرده که چرا انسان پس از پایان کار روزانه و هنگام به خواب رفتن رویا می‏بیند. البته رویا زمانی پدید می‏آید که خواب خیلی عمیق نباشد زیرا وقتی خواب خیلی عمیق باشد انسان از فرط خستگی خواب نمی‏بیند. سقراط ادعا می‏کند که رویا ماهیت و مبدأ الهی دارد به‏طوری که به وسیله رویا می‏توان آینده را پیش‏بینی کرد.

پلاتون رویا را همانند یک الهام تلقی می‏کرد و تصور می‏کرد که به هنگام رویا روح سرشار و مملو از حقیقت جاودانی است، بقراط نیز خواب را نتیجه فعالیت مغز می‏دانسته است. ارسطو در کتاب خود راجع به خواب آن را همانند یک عمل طبیعی مغز می‏داند، این فیلسوف معتقد بود که پیش‏گویی آینده به وسیله خواب امکان پذیراست. رویا‏ها، اغلب هیجانات قوی، مشاجرات داخلی، خواسته‏های برآورده نشده، ترس و سایر احساسات را نشان می‏دهد. خواب آناکارنین، که به وسیله لئون تولستوی شرح داده شده است.

[۱] -Dream

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .