عنوان

مقاله جایگاه دیپلماسی پیامبر اعظم(ص)

تعداد صفحات: ۷۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

دیپلماسی برنامه­ای از فعالیت­ها است که توسط تصمیم­گیران یک کشور در برابر کشورهای دیگر و یا نهادهای بین­المللی انجام شده تا به اهدافی که به نام منابع ملی آن کشور خوانده می­شود برسند.

به عبارتی دیپلماسی، مدیریت روابط بین دولت­ها و دیگر بازیگران بین­المللی است و یا تعریفی دیگر از دیپلماسی، که دیپلماسی را شکل­دهی و اجرای سیاست خارجی می­دانند.

دیپلماسی عبارت است از اداره روابط بین­المللی از طریق گفت­وگو و مذاکره می­باشد و کاربرد آن صرفاً به نمایندگی­های دیپلماتیک و یا سیاست خارجی اشتباه است و فقط یکی از شیوه­های هدایت گفت­وگو و تنظیم روابط دولت­ها با دیگر بازیگران بین­المللی هستند. در نتیجه دیپلماسی مفهومی جامع­تر از مدیریت روابط بین­الملل، سیاست خارجی، و خدمات دیپلماتیک را شامل می­شود.

دیپلماسی­ های موفق نشان داده­اند که چگونه واحدهای سیاسی به ظاهر ضعیف، از حیث مادی یا معنوی توانسته­اند با همین ابزار خود را از آسیب­های جدی مصون داشته و چونان دولتی مقتدر از حوادث مصون بمانند. دیپلماسی همچنین به کاهش تهدیدات کمک کرده و بدین ترتیب در مجموع زمینه مناسبی را برای ارائه چهره­ای مقتدر از حکومت فراهم می­سازد.

درصدر اسلام پس از پیمان حدیبیه، پیامبر اکرم(ص) فرصت را مغتنم دانسته و با زمامداران وقت و رؤسای قبایل و رهبران مذهبی مسیحیان جهان آن روز باب مذاکره را گشوده و تلاش کرد آیین اسلام را به ملل جهان عرضه کند. دیپلماسی مکاتبه­ای و مراسلاتی پیام­آور ارجمند اسلام با هدف دعوت امرا و سلاطین و رؤسای قبایل شخصیت­های برجسته معنوی سیاسی آغاز گردید.

قدرت نرم شکلی از قدرت است که مبتنی بر مؤلفه­های فرهنگی، اداراکی و هنجاری بوده و از این طریق می­توان همبستگی فراملی را شکل دهد. قدرت نرم، قدرت هدایت کردن جذب کردن و سرمشق­ بودن است. قدرت نرم یعنی توانایی یک کشور برای جذب سایر کشورها با ایده­ها، ارزش­ها و ایدئولوژی خود یا توانایی یک کشور برای واداشتن سایر کشورها به این که آن­ها نیز مانند او بیاندیشند.

این قدرت ارتباط تنگاتنگی با قدرت­های بی­شکل نظیر فرهنگ، ایدئولوژی، و … دارد جهانشمولی فرهنگی یک کشور و توانایی­اش برای تعیین هنجارها، قواعد و رژیم­ها (به مثابه عناصر تنظیم­کننده رفتار بین­المللی آن کشور) از منابع کلیدی قدرت آن کشور به شمار می­آید.

قدرت نرم، ظاهری آرام و مخملی و باطنی استوار و آهنی دارد. به بیان دیگر، هر چند قدرت نرم بنا به برخی تقسیم­بندی­ها در زمره قدرت­های نامحسوس جای می­گیرد، ولی از آنجا که هدف اصلی آن، جذب قلوب و اذهان است بنابراین دارای آثار و تاثیرگذاری بسیار عمیق­تر از قدرت سخت می­باشد، چرا که نگاه ارزش­ها، فهم دیگران، تعریف خود و طرف مقابل (مردم خودی یا ملت دولت دیگر) سروکار دارد. قدرت نرم به مثابه گزینه نخست دولتمردان در پرداختن به امور مختلف بین­المللی، می­تواند به کشور جهت امکانپذیر شدن استراتژی ملی، هدایت اشتیاق ملی، شکل­گیری اراده واحد و تقویت قدرت فرهنگی کمک کند که نتیجه آن توسعه قدرت ملی فراگیر، بهبود وضعیت بین­المللی و افزایش نفوذ بین­المللی آن کشور است.

امروزه قدرت نرم از منابع اصلی قدرت در عرصه بین­المللی به شمار می­رود و در صحنه سیاست خارجی کشوری موفق­تر است که به حریفان خود کمک کند تا او را بهتر درک کنند، منافع حیاتی او را به رسمیت بشناسند و در منافع اقتصادی، سیاسی با او شریک شوند. در واقع قدرت نرم در سیاست خارجی، نوع جدیدی از سیاست تعامل با محیط بین­المللی از سوی یک دولت و ابزاری مهم برای موفقیت در سیاست بین­المللی است. یعنی ابزاری مؤثر در تحقق اهداف و مقاصد یک دولت، از طریق ایجاد جذابیت به ویژه فرهنگی است. در اسلام نیز در قرآن و آیات و روایات به قدرت نرم اشاره و مطالعه تاریخی زندگی و عملکرد پیامبر اسلام(ص) حاکی از آن است که آن بزرگوار پرچمدار جنبش نرم در جهان می­باشد هر چند تمام پیامبران فعالیت­ها و اصول اعتقادی و تبلیغی دین خود را برپایه حرکت نرم گذاشته­اند، لیکن پیامبر اسلام(ص) در همه جنبه­های شخصی و عمومی با جنبش نرم که خود آن را پایه­گذاری کرده بود، زندگی و رفتار می­کرد.

بسیاری از صاحب­نظران بر این عقیده می­باشند که با ظهور ادیان به ویژه اسلام و گسترش سریع آن در جهان نقش قدرت نرم برجسته گردیده و به یک عامل سرنوشت­ساز تبدیل شده است. زیرا اسلام نه بر اساس قدرت سخت بلکه بر اساس قدرت نرم گسترش یافته است.

واژه های کلیدی : دیپلماسی،دیپلماسی اسلامی، روابط بین­ المللی، دیپلماسی پیامبر، سیاست خارجی

 فهرست مطالب

چکیده ۷
مقدمه ۱۰
گفتار اول: جایگاه دیپلماسی و قدرت نرم پیامبر اعظم(ص) ۱۳
الف: اصول و مبانی سیاست خارجی اسلام ۱۳
الف – ۱- اصل دعوت یا جهاد ۱۴
الف- ۲- اصل نفی سبیل ۱۶
الف– ۳- اصل عزت اسلامی ۱۷
الف– ۴ – اصل التزام به پیمان های سیاسی ۱۸
ب – روابط خارجی از منظر اسلام ۱۹
ب – ۱- اسلام و شناسایی بین المللی ۲۰
ب – ۲- اسلام و استراتژی بی طرفی ۲۱
ج – اهداف دیپلماسی اسلام ۲۴
ج – ۱- اهداف عام و بلندمدت دیپلماسی اسلامی ۲۶
ج – ۲- ۳- ایجاد امنیت خارجی ۲۷
ج – ۳- اهداف کوتاه مدت در دیپلماسی اسلامی ۲۸
الف – مبانی و اصول سیاست خارجی پیامبر اعظم(ص) ۳۰
الف – ۱- شیوه های کاربردی پیامبر اسلام در سیاست خارجی ۳۲
الف – ۲- اهداف سیاست خارجی پیامبر اعظم(ص) ۳۴
ب – جغرافیای سیاسی جهان در عصر پیامبر اعظم (ص) ۳۵
ب-۱- دولت های ایران و روم شرقی ۳۵
ب – ۲- ۱- دولت یمن ۳۶
ب – ۲-۲- دولت حیره ۳۶
ب – ۲- ۳- دولت حبشه ۳۶
ب – ۲- ۴- دولت مصر ۳۷
ب -۳- قبیله های شبه جزیره عربستان. ۳۷
ب – ۴- دولت پیامبر(ص) ۳۸
ب-۴-۱- جمعیت ۳۸
ب– ۴- ۲- سرزمین ۳۸
ب– ۴-۳- حکومت ۳۹
ب – ۴-۴- حاکمیت ۳۹
ب- ۵- عناصر دولت ساز پیامبر ۴۰
ج: استراتژی سیاست خارج پیامبر اعظم(ص) ۴۰
ج – ۱- استراتژی دعوت ۴۰
ب) پاکسازی مدینه از توطئه گران یهود ۴۱
ج-۱- ۱- اهداف استراتژی دعوت ۴۱
ج – ۱- ۲- شاخصه های استراتژی دعوت ۴۱
ج-۱-۲- ۱- تقدم دعوت بر جنگ ۴۲
ج-۱-۲- ۲- قاطعیت ۴۲
ج-۱-۲- ۳- انعطاف ۴۳
ج- ۱-۲-۴- استفاده از نقاط مشترک ۴۳
ج۱-۲- ۵- مذاکره ۴۴
ج-۱-۲- ۶- رعایت اصول، قوانین و تشریفات دیپلماتیک ۴۴
ج۱-۲-۷- استفاده از حمایت های قومی ۴۴
ج۱-۲-۸- استفاده از ابزار اقتصادی و سیاسی ۴۵
ج– ۲- استراتژی جنگ دفاعی ۴۶
اصول سیاست جنگی پیامبر ۴۶
ج-۲-۱-۲- ایمان، توکل و امدادهای الهی ۴۷
ج-۳- استراتژی صلح ۵۰
د) دیپلماسی پیامبر اسلام(ص) ۵۱
د-۱- دیپلماسی پیامبر در جهاد ۵۴
د-۲- مخاطبان دیپلماسی پیامبر اعظم(ص) ۵۴
د-۳- شیوههای اصلی دیپلماسی پیامبر اسلام(ص) عبارت بودند از: ۵۵
د-۴- دیپلماسی به مثابه تولید قدرت نرم و چارچوب برقراری صلح ۵۵
گفتار سوم: قدرت نرم پیامبر اعظم(ص) ۵۷
الف: جایگاه قدرت نرم در اندیشه سیاسی پیامبر اعظم(ص) ۵۸
الف -۱- نشانه های الهام بخشی در قدرت نرم پیامبر اکرم(ص) ۵۹
الف – ۲- خودآگاهی و دعوت در قدرت نرم پیامبر اکرم(ص) ۵۹
الف – ۳- همبستگی و امت یگانه در قدرت نرم پیامبر اسلام(ص) ۶۰
الف – ۴- مردم گرایی در قدرت نرم پیامبر اسلام(ص) ۶۰
ب – عناصر اصلی قدرت نرم پیامبر اعظم(ص) ۶۲
ب -۱- ایدئولوژی و ایمان ۶۴
ب -۲- اطمینان و قطعیت ۶۴
ب-۳- امداد غیبی ۶۴
ب -۴- رهبری ۶۵
ب -۵- ویژگی های عمومی ۶۵
ب -۶- مشروعیت نظام سیاسی ۶۵
ب – ۷- دعا و نماز ۶۶
ب -۸- سرمایه اجتماعی ۶۶
ج – آیات قرآن و جایگاه قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم(ص) ۶۷
نتیجه گیری ۷۰
منابع ۷۲

منابع

سجادی، عبدالقیوم، ۱۳۹۲: دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام، قم، مؤسسه بوستان کتاب

قابل، هادی؛ (۱۳۸۵) «مهارت قدرت سیاسی از دیدگاه اسلام» در مجموعه مقاله­های مردم سالاری دینی، ج ۳: تهران چاپ و نشر عروج

احمدپور ارده­جانی، مژگان، اصغر افتخاری (۱۳۹۰)، «قدرت در اندیشه اسلام»، فصلنامه سیاست و اندیشه دانشگاه پیام نور، سال دوم، شماره پنجم

احمدپور ارده­جانی، مژگان؛ افتخاری، اصغر(۱۳۹۰) قدرت در اندیشه اسلام، فصلنامه علوم سیاسی سیاست و اندیشه، سال دوم، شماره پنجم

موسوی، سیدحسین (۱۳۸۶)، «امنیت منطقه­ای و کارکرد رژیم اعتمادسازی دانشنامه حقوق و سیاست دانشگاه علوم تحقیقات»، شماره ۷، پاییز و زمستان

موسوی، محمد ۰۱۳۸۶) دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران،

شبان­نیا، قاسم (۱۳۸۶) «آثار صلح­آمیز جهاد در روابط بین­الملل بر اساس آیات قرآن کریم، فصلنامه علمی و تخصصی معرفت، سال دوم»

شکوری، ابوالفضل (۱۳۶۲)، فقه سیاسی اسلام، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، حوزه علمیه قم،

خمینی، روح­اله، (۱۳۶۶)، صحیفه نور، جلد۲۰، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

خمینی، سیدموسوی (۱۳۶۶)، تحریرالوسیله، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۱

دهشیری، محمدرضا (۱۳۸۳) «نگاهی کوتاه به کارنامه نظام جمهوری اسلامی ایران در حوزه سیاست خارجی»، فصلنامه دانشگاه آزاد اسلامی، سال هشتم، شماره ۲۳ و ۲۴ پاییز و زمستان

دهشیری، محمدرضا(۱۳۷۸)، چرخه آرمان­گرایی و واقع­گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست خارجی

مقدمه

دیپلماسی به عنوان یکی از ابزارهای سیاست، از اصول و اهداف و مبانی سیاست خارجی متأثر است. از سوی دیگر، به دلیل آن­که سیاست خارجی یکی از حوزه­های روابط بین­المللی است. تحت تأثیر نگرش و ماهیت یک مکتب نسبت به ماهیت روابط خارجی و بین­المللی قرار دارد، بنابراین از دیدگاه اسلام درک ماهیت دیپلماسی از نقطه عزیمت روابط بین­المللی آغاز می­شود. در رویکرد اسلام، جهت­گیری سیاست خارجی دولت اسلامی تحت تأثیر ماهیت روابط خارجی و بین­الملل قرار دارد و این جهت­گیری به نوبه خود ماهیت دیپلماسی دولت را تعیین می­کند. (سجادی، ۱۳۹۲: ۳۳)

ماهیت روابط خارجی          اصول و مبانی سیاست خارجی        دیپلماسی اسلامی

با توجه به نمودار فوق، از دیدگاه اسلام ماهیت روابط خارجی از یک سو و اصول و مبانی سیاست خارجی از سوی دیگر، چهره واقعی دیپلماسی اسلام را بیان می­کنند. بدین ترتیب برای درک ماهیت دیپلماسی پیامبر اسلام(ص)، ابتدا به اصول و مبانی سیاست خارجی از منظر اسلام و همچنین روابط خارجی از منظر پیامبر اسلام^(ص) اشاره می­نماییم.

در بررسی جایگاه قدرت نرم پیامبر اسلام، ابتدا به جایگاه قدرت به مفهوم عام در اندیشه سیاسی اسلام می­پردازیم، در اندیشه سیاسی اسلام قدرت فقط از آن خداست و هیچ­کس سزاوارتر و شایسته­تر از او برای حکمرانی نیست و هرگونه جابجایی و دست به دست شدن قدرت تحت اراده خداوند صورت می­گیرد، بنابراین محصول قدرت در نزد بشر باید اطاعت از خداوند باشد و قدرت به عنوان ابزاری جهت اطاعت مطلوب و بهتر از فرامین الهی تعریف شود.

آراء و نظریه­های برگرفته شده از منابع دینی اندیشمندان اسلامی، و همچنین مکاتب دیگر موجب ظهور و بروز دیدگاه­های متفاوتی در تعریف قدرت و جایگاه آن در حوزه روابط بین­الملل گردیده است. خصوصاً که قدرت از مفاهیم بسیار مؤثر در عرصه بین­ الملل است. (قابل، ۱۳۸۵: ۴۰۷)

بنابراین چه در اندیشه سیاسی غرب خصوصاً متفکران معاصر آن مانند ماکیاول، هابز و فوکو و چه در تفکر سیاسی اسلام به ویژه در قرآن، نهج­البلاغه و متفکرین متأخر مانند میرزای نائینی، آخوند خراسانی و امام خمینی(ره) از قدرت تعریف و شرحی متفاوت در اختیار جامعه­ بشری نهاده­اند و این یکی از نشانه­ های اهمیت مقوله و نقش قدرت است.

گفتار اول: جایگاه دیپلماسی و قدرت نرم پیامبر اعظم(ص)

در این گفتار ابتدا به اصول سیاست خارجی اسلام و ماهیت روابط خارجی و سپس به اهداف دیپلماسی اسلام پرداخته ایم.

الف: اصول و مبانی سیاست خارجی اسلام

اصول سیاست خارجی، مجموعه ­ای از تعالیم و آموزه ­های دینی است که چارچوب کلان سیاست خارجی دولت اسلامی را شکل می­دهد. این مجموعه، ثابت و ماندگار و از نظر تفسیری، بر دیگر مسائل سیاست خارجی حاکم است. پژوهشگران اسلامی در تعریف اصول سیاست خارجی بر این نظرند که اصول سیاست خارجی، مبادی و اساس روابط خارجی دولت اسلامی است که در منابع دینی چارچوب و اساس تنظیم روابط خارجی مطرح شده است.

با عنایت به تعریف اصول سیاست خارجی، این اصول را از مجموع آیات قرآنی ناظر به روابط خارجی، را می­توان در محورهای زیر بررسی نمود:

اصل دعوت یا جهاد

اصل ظلم­ ستیزی و نفی سبیل

اصل عزت اسلامی و سیادت دینی

اصل التزام و پای­بندی به پیمان­های سیاسی

البته در کنار این اصول برخی از پژوهشگران عنوان­های دیگری نظیر تولّی و تبرّی، تألیف قلوب و امر به معروف و نهی از منکر را مطرح نموده­اند، به نظر می­­رسد، اصول چهارگانه فوق این عنوان­ها را نیز در بر می­گیرد. از این رو نیاز به ذکر مستقل و مجزای آن­ها نیست. اما در مورد تألیف قلوب، ذکر این نکته، ضروری است که هر چند برخی آن را ذیل اصول سیاست خارجی اسلام بحث کرده­اند، اما از فلسفه تشریح این حکم و موارد اعمال آن این نکته را می­توان دریافت که تألیف قلوب، بیش تر با ابزارهای سیاست خارجی هم­خوانی دارد تا اصول، زیرا تألیف قلوب با آن چه که امروزه مداخله ابزارهای اقتصادی سیاست خارجی و کمک­های انسان دوستانه مطرح می­گردد، شباهت بیش­تری دارد.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .