عنوان

مقاله انواع خسارت

تعداد صفحات: ۴۰

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

اصولاً خسارت بر دو نوع است؛ خسارت مادی و خسارت معنوی. مقصود از خسارت مادی آن است که مال یا منفعت ناقص شود یا از دست برود. خسارت معنوی نیز آن است که به حیثیت و شهرت یا آبروی شخص یا عواطف او آسیب برسد. به علاوه ممکن است به سلامت جسمی انسان آسیب برسد که این نوع ضرر هم جنبه مادی دارد و هم جنبه معنوی[۱] از این رو در این مقاله در سه گفتار جداگانه انواع خسارت مورد بررسی قرار می­دهیم. در گفتار اول خسارت مالی و در گفتار دوم خسارت جانی و در گفتار سوم خسارت معنوی بیان می­گردد.

واژه های کلیدی: خسارت مالی ، خسارت جانی ، خسارت معنوی، عدم‌النفع، خسارت تأخیر تأدیه

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۵
گفتار اول: خسارت مالی ۸
بند اول: عدم النفع ۹
بند دوم: خسارت تأخیر تأدیه ۱۷
بند سوم: محروم ماندن از کار ۲۲
بند چهارم: از دست دادن فرصت ۲۳
گفتار دوم: خسارت جانی (مادی) ۲۹
گفتار سوم: خسارت معنوی ۳۰
فهرست منابع و مآخذ: ۳۷

 منابع :

۱-امامی، سید حسن، حقوق مدنی، جلداول، انتشارات کتابفروشی اسلامیه، چاپ هفدهم، تهران دیماه ۱۳۷۵

۲-امامی، سید حسن، حقوق مدنی، جلد اول، انتشارات کتابفروشی اسلامیه، چاپ پنجم، ۱۳۶۴

۳- قاسم زاده، سیدمرتضی، الزام ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد، انتشارات میزان، چاپ دوم، تهران ۱۳۸۷

۴- کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی- وقایع حقوقی، شرکت سهامی انتشار، چاپ سیزدهم، ۱۳۸۷

۵- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی- خانواده، جلد دوم، شرکت سهامی انتشار،چاپ ششم، تهران۱۳۸۳

۶- کاتوزیان، ناصر، الزامات خارج از قرارداد (ضمان قهری)، جلد اول، انتشارات دادنشگاه تهران، ۱۳۷۴

۷- کاتوزیان، ناصر، ضمان قهری، جلد یک، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم، ۱۳۸۴

۸- کاتوزیان، ناصر، ضمان قهری، جلد اول، نشر دهخدا، چاپ اول، تهران ۱۳۶۲

۹- کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، جلد ۴، انتشارات بهنشر، ۱۳۶۶

۱۰- کاتوزیان ناصر، عدالت قضایی گزیده آراء، نشر دادگستر، چاپ اول، بهار ۱۳۷۸

۱۱- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوزی حقوق، انتشارات کتابخانه گنج دانش، چاپ سیزدهم، تهران ۱۳۸۲

مقدمه

جناب آقای دکتر جعفری لنگرودی در تعریف حقوقی خسارت در کتاب خود یعنی ترمینولوزی حقوق ذیل واژه خسارت چنین آورده است: « (مدنی-فقه) الف- مالی که باید از طرف کسی­که باعث ایراد ضرر مالی به دیگری شده به متضرر داده شود.

ب- زیان وارد شده را هم خسارت می­گویند.

برای صدق مفهوم خسارت باید تجاوز به مال غیر (مستقیماً یا غیر مستقیم) صورت گرفته باشد در این صورت قصد تخلف یکی از مقررات جاری کشور شرط تحقق خسارت است. خسارت به این معنی خسارت حقیقی است. خسارت حکمی در موردی است که قصد تخلف وجود ندارد ولی قانون آن­را در حکم خسارت دانسته است (ماده ۲۲۱ قانون مدنی) اتلاف مال غیر بدون قصد نیز منشاء خسارت می­باشد. ( ماده ۳۲۸ قانون مدنی)»[۱]

همچنین ایشان در بیان معنای ضرر نیز چنین آورده­اند: « (فقه) در این معانی به کار می­رود:

الف- صدمه جانی زدن به خود و دیگری خواه به صورت ضرب و جرح باشد خواه به صورت قتل.

ب- تجاوز به حیثیت دیگران و لطمه زدن به حیثیت خود.

ج- تعرض به ناموس دیگران.

د- اتلاف و ناقص کردن اموال خود و دیگران و تجاوز به مال غیر مانند غصب و خیانت در امانت و اختلاس.

ه- ممانعت از وجود پیدا کردن نفعی که مقتضی وجود آن حاصل شده است ( یا عدم النفع ) مانند کندن درختان میوه­ای که شکوفه دارند همین داشتن شکوفه مقتضی دادن میوه است و میوه منفعت درخت است. در صدق ضرر بر عدم النفع اتفاق نظر وجود ندارد.

(مدنی) ضرر ممکن است بواسطه از بین رفتن مالی باشد یا بواسطه فوت شدن منفعتی که از انجام تعهد حاصل می­شده است (ماده ۷۲۸ آئین دادرسی مدنی) به ملاک این ماده عدم النفع را در جای دیگر هم    می­توان ضرر دانست.»[۲]

«ضرر عرفاً عبارت است از نقصی که بر مال، آبرو، جان یا هر چیز دیگری که درباره بعدی از ابعاد وجود شخص بوده و موجودیت دارد و یا مقتضی قریب آن محقق می‌باشد، وارد آید.»[۳] مرحوم میرزای نایینی نیز ضرر را فوت آن­چه که انسان واجد آن است ( نفس یا آبرو یا مال و جوارح ) دانسته و عدم النفع را نیز بر حسب عرف با این شرط که مقتضی آن کامل باشد، ضرر محسوب نموده‌اند.[۴] در قانون مدنی و قانون مسئولیت مدنی تعریفی از ضرر و زیان نشده است. اما ماده نهم قانون آیین دادرسی دادگاه­های عمومی و انقلاب در امور کیفری در مقام احصای انواع آن بر آمده که درباره آن صحبت خواهد شد.

خوانساری که از شاگردان مبرز مرحوم نائینی است می­نویسد: ضرر عبارت است از فوت چیزی که انسان آن را واجد است، خواه نفس باشد یا عرض یا مال یا عضوی از اعضاء بدن…[۵] آیت الله مکارم شیرازی نیز در تعریف ضرر می­نویسد: ضرر از دست دادن هر چیزی است که ما واجد آنیم و از آن نفع می بریم از مواهب حیات یا نفس یا مال یا عرض…[۶]

گفتار اول: خسارت مالی

رر مالی، زیانی گویند که در نتیجه­ ی از بین رفتن اعیان و اموال (نظیر تصادفات رانندگی) یا کاهش ارزش اموال (مانند احداث کارخانه ای که از ارزش املاک مجاور بکاهد ) و مالکیت معنوی  ( مانند صدمه رساندن به شهرت و نام تجارتی و علامت صنعتی) یا از بین رفتن منفعت و حق مشروع اشخاص به آنان می رسد.

ر واقع ضرر مالی به دو گونه می­باشد اول از بین رفتن مال از هرگونه که باشد، عین یا منفعت یا حق. دوم از دست دادن منفعت.[۱]

مچنین درتحلیل خسارات مالی در یک تعریف وسیعتر و جامع تر با ذکر برخی از مصادیق گفته شده است: خسارت ناشی از کاهش عوامل مثبت دارایی که عبارت است از تقلیل ارزش و یا تلف کلیه حقوق و توانایی­های شخص از قبیل حق مالکیت و سایر حقوق عینی و مطالبات و حق­التألیف و حق اختراع[۲] گر چه شخص انسان در مواد اقلام دارایی او محسوب نمی­شود، معهذا لطمه به جان و یا بدن و یا سلامتی و یا سایر حقوق شخصیت ممکن است متضمن خسارت مالی باشد. نوع وافر این نوع خسارت به صورت تقلیل یا سلب قوه کار و افزایش مخارج زندگی در نتیجه وقوع حادثه است.( ماده ۵ قانون مسئوولیت مدنی)

کی دیگر از وجوه ممیزه این خسارات در ارزیابی آن می باشد. این نوع خسارات به پول قابل تقویم و تبدیل است.

نابراین ضرر و زیان مادی، ضرری است که درنتیجه ارتکاب جرمی حاصل شده و نیز منافعی است که امکان بدست آوردن آن وجود دارد و در اثر ارتکاب جرم، مدعی خصوصی از آن محروم و متضرر می‌گردد. درواقع، می‌توان گفت ضرر مادی در مقابل ضرر معنوی قرار خواهد گرفت.

[۱] کاتوزیان، ناصر، ضمان قهری، جلد یک، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم، ۱۳۸۴، ص ۲۴۴

۲] کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی- وقایع حقوقی، شرکت سهامی انتشار، چاپ سیزدهم، تهران ۱۳۸۷، ص ۱۶۴

۱] جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوزی حقوق، انتشارات کتابخانه گنج دانش، چاپ سیزدهم، تهران ۱۳۸۲، ص ۲۶۰

[۲] همان منبع، ص ۴۱۵

[۳] موسوی بجنوردی، سیدحسن، قواعد فقهیه جلد اول، دارالکتب العلمیه، قم ۱۳۹۱ ق، ص ۱۷۸

[۴] میرزای نایینی، منیه الطالب، ص ۱۹۸

[۵] نجفی خوانساری، موسی، منیه الطالب جلد دوم، انتشارات مرتضوی، نجف ۱۳۵۸ ق، ص ۱۹۸

[۶] مکارم شیرازی، ناصر، قواعد الفقهیه، جلد اول، انتشارات مدرسه امام امیرالمؤمنین، قم ۱۴۱۱ ق، ص ۵۵

[۱] قاسم زاده، سید مرتضی، الزام ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد، انتشارات میزان، چاپ دوم، پاییز ۱۳۸۷، ص ۸۳

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .