عنوان

مقاله آثار حقوقی فرزند خواندگی و انحلال آن

تعداد صفحات: ۶۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

فرزند خواندگی یا تبنی آن است که کسی، فرد دیگری را که فرزند طبیعی او نیست به فرزندی بپذیرد.در این مقاله به آثار فرزندخواندگی شامل،تعهدات مالی و تعهدات غیر مالی می پردازد. در مبحث اول منظور از آثار مالی،آن دسته از روابط حقوقی است که،مستقیما به اموال و حقوق مالی مرتبط است،و به عبارت دیگر،روابط حقوقی که موضوع اصلی و اولیه آنها امور مالی است. آثار مالی ناشی از فرزندخواندگی،ذیل سه عنوان تعهد به انفاق،اداره اموال قانونی،و ارث مطرح می گردد.در مبحث دوم به این موضوع می پردازیم که اکثر آثار ناشی از فرزندخواندگی جنبه غیر مالی دارد،کما اینکه،جنس روابط خانوادگی،غالبا اینگونه است. انواع آثار قابل بحث ،عبارتند از،حضانت،ولایت،تسری نام خانوادگی ،محرمیت و حرمت نکاح و اقامتگاه. در مبحث سوم ضمانت اجرایی تعهدات مالی و غیر مالی سرپرستان مورد بررسی قرار می‌گیرد. در ضمانت اجرایی تعهدات مالی، مسئولیت قهری و قراردادی سرپرستان مورد بحث قرار می‌گیرد. همچنین در گفتار دوم، نسبت به تعهدات غیر مالی سرپرستان و مسائل موجود در این زمینه مباحثی مطرح می‌گردد. در مبحث چهارم به این موضوع می پردازیم که چگونگی و حدود خاتمه آثار ناشی از فرزندخواندگی، به نوع خود اثر و از سوی دیگر به هدف و کارکرد این نهاد بستگی دارد، کما اینکه در خانواده طبیعی نیز آثار حقوقی حاکم بر روابط میان والدین و فرزندان در پاره‌ای موارد دچار زوال و دگرگونی می‌شود (سقوط حق حضانت و ولایت) و قواعد خاصی بر این تحولات حاکم است. بنابراین در مقام زوال ناشی از فرزندخواندگی نیز باید هرچه بیشتر وضعیت خانواده طبیعی را در نظر آورد. زمانی که شرایط بقای رابطه سرپرستی موجود نباشد، رابطه فرزندخواندگی فسخ خواهد شد.

واژه های کلیدی:آثار حقوقی فرزند خواندگی، تعهدات مالی ، تعهدات غیر مالی، ضمانت اجرایی تعهدات، بطلان و فسخ رابطه سرپرستی

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۵
مبحث نخست : تعهدات مالی ۶
گفتار اول : تعهد به انفاق ۷
گفتار دوم: اداره اموال قانونی فرزند خوانده ۱۴
گفتار سوم: ارث ۱۷
مبحث دوم: تعهدات غیرمالی ۲۳
گفتار اول: حضانت ۲۳
گفتار دوم: ولایت ۲۹
گفتار سوم: تسری نام خانوادگی ۳۵
گفتار چهارم: محرمیت و حرمت نکاح ۳۸
گفتار پنجم: اقامتگاه ۴۴
مبحث سوم: ضمانت اجرایی نقض تعهدات ۴۶
گفتار اول: ضمانت اجرایی نقض تعهدات مالی ۴۶
گفتار دوم:ضمانت اجرایی نقض تعهدات غیر مالی ۵۰
مبحث چهارم: بطلان و فسخ رابطه سرپرستی ۵۳
گفتار اول: بطلان فرزندخواندگی ۵۴
گفتار دوم : فسخ فرزند خواندگی ۵۵
نتایج ۶۱
منابع ۶۳

منابع

قران کریم

۱٫شریعتی نسب، صادق، فرزندخواندگی، ۱۳۹۰، موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی، چاپ اول

۲٫دهخدا، علی اکبر،لغت نامه دهخدا، ۱۳۷۷، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، جلد۲

۳٫جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق،  ۱۳۸۸، انتشارات گنج دانش، چاپ بیست ودوم

۴٫رزقاتی رضا، چکیده‌ای درباره فرزندپذیری، ۱۳۸۵، اداره کل روابط عمومی سازمان بهزیستی کشور، چاپ اول، تهران

۵٫صفایی، سیدحسین-امامی، اسداله،مختصر حقوق خانواده، ۱۳۸۴، نشرمیزان، چاپ نهم

۶٫کاتوریان، ناصر، حقوق مدنی اعمال حقوقی، ۱۳۸۶، شرکت سهامی انتشار، چاپ دوازدهم

۷٫کاتوزیان، ناصر، حقوق خانواده، ۱۳۷۹، شرکت سهامی انتشار، جلددوم، چاپ اول

۸٫عالمی طامه، حسن،فرزندخواندگی در اسلام، ۱۳۹۱، سازمان انتشاران پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی، چاپ اول

۹٫عبادی،  شیرین، حقوق کودک، ۱۳۷۵،انتشارات کانون، تهران، چاپ چهارم

۱۰٫انصاری، مرتضی، المکاسب، ۱۴۱۸ق، موسسه الهادی

مقدمه

فرزند خواندگی یا تبنی آن است که کسی، فرد دیگری را که فرزند طبیعی او نیست به فرزندی بپذیرد.

دکتر لنگرودی در تعریف فرزند خواندگی می گوید :”یک عمل حقوقی است که موجب پیدایش رابطه فرزندی صوری بین دو شخص می شود.

یکی را فرزند خواه (adoptant)، دیگری را فرزندخوانده (adopte) و رابطه مزبور را (adoption) یا فرزند خواندگی می نامند.[۱]

در زبان عربی واژه “تبنی” را نیز معادل فرزند خواندگی آورده اند.

واژه تبنی از “ابن” اتخاذ شده و معنای دقیق آن “پسرگرفتن” است و با پیشینه تاریخی این نهاد در میان اعراب کاملا تناسب دارد.[۲]

اما در اصطلاح، فرزندخواندگی یک نهاد حقوقی است که بر اشکال مختلف می باشد: فرزندخواندگی کامل و ساده. فرزندخواندگی کامل (plenary adoption) نهادی است که در این نهاد میان فرزندخوانده از جهت حضانت، تربیت ولایت، حرمت نکاح وتوارث و استفاده از نام خانوادگی پذیرنده کودک با فرزند واقعی تفاوتی وجود ندارد و رابطه فرزند خوانده کامل با خانواده اصلی وی قطع می شود.

فرزندخواندگی ساده:( simple adoption) فقط از برخی از مزایای فرزند واقعی بهره مند می شود این نوع فرزندخواندگی قابل فسخ است. رابطه کودک با خانواده اصلی وی قطع نمی شود.^۳

در ایران به دلیل وجود اهمیت مذهب و نگهداری یتیمان در خانه‌ها با افزایش جمعیت و تحولات اجتماعی و فرهنگی و بالا رفتن آمار کودکان بی سرپرست، نیاز به وجود قانون در این زمینه احساس شد. در نتیجه قانونی تحت عنوان حمایت از کودکان بی سرپرست در اسفند ۱۳۵۳، به تصویب رسید و تاکنون مورد استفاده قرار می‌گرفته است. به دلیل عدم کارایی قانون مزبور، متخصصان بر آن شدند لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست را تدوین و تقدیم مجلس کنند. در این لایحه که در تاریخ ۱۰/۷/۱۳۹۲به تصویب مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان رسید، دامنه واگذاری کودکان گسترده تر شد و شامل نوجوانان نیز شده است و کودکان بد سرپرست را هم تحت شمول خود قرار داده است. همچنین در این لایحه افراد واجد شرایط سرپرستی نیز شامل زن و شوهر دارای فرزند و دختران مجرد نیز شده است.

مبحث نخست : تعهدات مالی

آثار فرزندخواندگی شامل،تعهدات مالی و تعهدات غیر مالی می باشد. منظور از آثار مالی،آن دسته از روابط حقوقی است که،مستقیما به اموال و حقوق مالی مرتبط است،و به عبارت دیگر،روابط حقوقی که موضوع اصلی و اولیه آنها امور مالی است. آثار مالی ناشی از فرزندخواندگی،ذیل سه عنوان تعهد به انفاق،اداره اموال قانونی،و ارث مطرح می گردد.

گفتار اول : تعهد به انفاق

در قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست مصوب۵۳، بسیاری از مسائل مربوط به نفقه به سکوت برگزار شد و مورد حکم قرار نگرفته است. با این حال، در ماده ۱۱ این قانون قاعده عامی بیان شده که، در تحلیل حالات مختلف باید مبنا قرار گیرد. در این ماده آمده است:« وظایف و تکالیف سرپرست و طفل تحت سرپرستی او را از لحاظ نگهداری و تربیت و نفقه واحترام، نظیر حقوق و تکالیف اولاد و پدر و مادر است» و بیانگر  این است که، در زمینه نفقه ، آنان را در حکم اقارب واقعی دانسته است. با وجود این، درتفسیر  این ماده در رابطه با حدود این تشبیه ، میان حقوق دانان اختلاف نظر وجود دارد : در حالی که عده ای نفقه مذکور در این قانون را متقابل دانسته و تکالیف ناشی از آن را به شخص تحت سرپرستی نیزتسری می دهند.[۱]

در مورد فرزند خوانده، نیز همان قواعد حاکم بر انفاق خویشان نسبی حکفرما است، الزام به انفاق متقابل و منوط به استطاعت انفاق کننده و نیاز مستحق نفقه است. با این حال، این الزام متقابل تنها در روابط زوجین سرپرست  و کودک به وجود می آید.[۲]

عده ای دیگر نیز، با اشاره به ماده ۲ این قانون که هدف اصلی سرپرستی را تامین منافع طفل می داند و نیز عدم تصریح به متقابل بودن نفقه، اصل را بر عدم تحمیل تکلیف انفاق بر شخص تحت سرپرستی می دانند.

از آنجا که تکلیف به انفاق در مورد سرپرستی، یک قاعده استثنایی است که، برای حمایت از طفل و تامین منافع او مقرر شده است (ماده ۲) و قانون به متقابل بودن نفقه در این باب تصریح نکرده است ، می توان گفت طفل تحت سرپرستی تکلیفی در این مورد ندارد.[۳]

شریعتی نسب صادق. فرزندخواندگی ،موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی،تهران،چاپ اول۱۳۹۰، ،ص۱۴۶

کاتوزیان ناصر. حقوق مدنی ، خانواده، ج ۲ ، شرکت سهامی انتشار،چاپ اول ،۱۳۸۹، شماره ۵۶۴، ص ۳۵۵

.صفایی ،امامی سیدحسین،اسداله.مختصر حقوق خانواده،نشرمیزان،چاپ نهم،زمستان۸۴،شماره۲۸۹،ص۲۷۴

۱٫جعفری لنگرودی محمدجعفر،ترمینولوژی حقوق،گنج دانش،شماره۳۷۹۵

 ۲ .دهخداعلی اکبر،لغت نامه دهخدا،ج۱۴،،موسسه انتشارات وچاپ دانشگاه تهران، ۱۳۷۷

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .