عنوان

مقاله شخصیت های حماسی و دینی در اشعار قاآنی شیرازی

تعداد صفحات: ۵۷

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

حماسه از قدیمی ترین و مهیج ترین انواع ادبی است. حماسه در شرح تاریخ قبل از دوران تاریخی است. گزارشی است از اوضاع و احوال روزگاران نخست و تاریخ صدر جهان در روزگار مردمان نخستین را ترسیم می کند. «حماسه زاییده وجدان جمعی مردم یک ملت است پس آفریننده خاصی ندارد و انتقال دهندگان نیز قوالان و سرایندگان گمنام بوده اند.» (مختاری، ۱۳۶۸: ۳۶)

«از آن جا که قهرمانان داستانهای حماسه نقش آفرین رخدادهای شکوهمند رزمی و دلاوری هستند، که در راه پاسداری از آب و خاک فرهنگ، اخلاق و ارزشهای معنوی چون آزادی ، عدالت خواهی کرامت انسانی و دیگر مکارم بشری می کوشند و از لحاظ جهان بینی، اعتقادات دینی و آداب و رسوم، نمایندگان مردم خود نیز هستند و حماسه های ملی، تاریخی و مذهبی ملتهای کهنسال و فرهنگ مدار پاسدار حرمتها، آرزوها و افتخارات ملی و دینی و آیین گرایی آنان نیز هست. به علاوه شعر حماسی بدین جهت از جالب­ترین و سازنده ترین انواع سخن منظوم به حساب می آید. چون در واقع به منزله آیینه ای است که تصویر بزرگیها منشهای نیک سنتها و پای بندیهای آن ملتها را در آنها مشاهده کرد.» (رزمجو، ۱۳۸۱: ۲۴)

قاآنی شیرازی از شاعران دوره­ی قاجار و  است. وی در بیان اندیشه های حماسی خویش از فردوسی تاثیر پذیرفته است و در جای جای کتاب خویش از عناصر حماسی و پهلوانانی بهره برده است.

کلید واژگان: حماسه، قاآنی شیرازی، شخصیت های حماسی و دینی 

 فهرست مطالب

چکیده ۶
مقدمه ۷
گذری در زندگی قاآنی ۸
تاریخچه ی حماسه ۱۱
انواع حماسه ۱۲
اشعار حماسی ۱۲
اهمیت ادبیات حماسی ۱۴
پهلوانان شاهنامه ۱۴
اسطوره ۱۵
سبک حماسی ۱۶
عناصر حماسی در اشعار قاآنی ۱۶
شخصیت حماسی و اساطیری ۱۶
شاهان وشاهزادگان ۱۶
افراسیاب ۱۶
اسفندیار ۱۹
سیاوش ۲۰
ضحاک ۲۲
فریدون ۲۴
پهلوانان ۲۶
آرش ۲۶
رستم ۲۸
سهراب ۳۲
سام ۳۴
شخصیت های تاریخی و دینی ۳۵
شخصیت های تاریخی ۳۵
اردشیر بابکان ۳۵
اسکندر ۳۶
شخصیت های دینی ۳۸
پیغمبر ۳۸
جعفر ۳۸
حیدر ۳۹
رسول ۴۰
شیرخدا ۴۱
فاطمه ۴۱
محمد ۴۱
یوسف ۴۲
ابزارهای جنگی ۴۳
تیر ۴۳
تیغ ۴۴
خدنگ ۴۵
درع ۴۵
دشنه ۴۶
ذوالفقار ۴۶
زره ۴۷
موجودات حماسی و اساطیری ۴۸
اهریمن ۴۹
اسب ۴۹
اژدها ۵۰
دیو ۵۱
رخش ۵۱
سیمرغ ۵۱
نتیجه گیری ۵۳
فهرست منابع و مآخذ ۵۴

 منابع و مآخذ

رزمجو، حسین، (۱۳۶۸)،انسانی آرمانی و کامل درادبیات حماسی و عرفانی در فارسی، انتشارات امیرکبیر، تهران ، چاپ اول.

ـــــــــــــ ، (۱۳۸۱) ، قلمرو ادبیات حماسی ایران ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سخن گستر ، تهران چاپ اول، جلد ۲٫

قاآنی، حبیب الله شیرازی، (۱۳۳۶)، دیوان اشعار، تصحیح و مقدمه به قلم محمد جعفر محجوب، انتشارات امیرکبیر ، تهران.

ــــــــــــــــــــــ ، (۱۳۸۰)، دیوان برگزیده آشتی با قاآنی شیرازی، انتخاب و توضیح از رستگار فسایی، انتشارات باوردان ،تهران.

ــــــــــــــــــــــ ، (۱۳۸۰)، دیوان حکیم قاآنی شیرازی، تصحیح امیر خوانساری، انتشارات نگاه، تهران، چاپ اول.

میرجعفری، سید اکبر، (۱۳۷۷)، حرفی از جنس زمان،نشر قو، تهران،چاپ دوم .

درودگر، یوسف،(۱۳۹۲)، تاریخ انبیاء از ادم تا خاتم الانبیاء، انتشارات یاس بهشت، تهران، چاپ شانزدهم

صوفی، لیلا، (۱۳۷۷) ، زندگی نامه شاعران،انتشارات جاجرمی، تهران،چاپ اول.

فردوسی، حکیم ابواقاسم ، (۱۳۷۵) ، شاهنامه فردوسی، به کوشش پرویز اتابکی براساس شاهنامه ژول مول، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، چاپ اول.

فرهمند، حسین، (۱۳۹۰)، حماسه سرایی در ایران، نشریه عصر آزادی.

مقدمه

«حماسه در لغت به معنای دلاوری و شجاعت است و در اصطلاح شعری است داستانی با زمینه قهرمانی، قومی وملی که حوادث خارق العاده در آن جریان دارد، واژه حماسه واژه‌ای عربی است به معنای تندی و دلاوری و مرد حماسه کسی است که در کار استوار باشد.» (صفا، ۱۳۸۳: ۲۴-۲۳)

«ظاهراً نخستین تلاش برای گردآوری افسانه های حماسه و ملی ایران در زمان انوشیروان پادشاه ساسانی صورت گرفت. او دستور دارد تا قصه های ملی کهن را در باره پادشاه باستان از سراسر ایالت های امپراتوری گردآورند و در کتابخانه اش نگهدارند.» (صفا، ۱۳۶۹: ۱۹)

در حماسه رخدادهای پهلوانی و اعمال دلاوری و مردانگی قهرمانان و پهلوانان یک ملت با یک آیین و کیش گزارش و توصیف می شود که در راه استقلال کشور یا تکوین حکومت و حفظ آیین خویش می کوشند و با دشمنان می جنگند. در حماسه، اعمال پهلوانی بنیادهای اساطیری دارد. قهرمان حماسه در نبردها گاه پیروز میدان است و گاهی شکست می خورد یا حتی کشته می­شود. مانند، رستم آرمانی ترین پهلوان شاهنامه که به وسیله­ی برادر ناتنی خویش کشته می شود.

قاآنی شیرازی از شاعران دوره­ی قاجار است. وی در بیان اندیشه های حماسی خویش از فردوسی تاثیر پذیرفته است. بیشترین عناصر حماسی در اشعار قاآنی از گونه ی حماسه ملی است به جز عناصر ملی که در اشعار قاآنی از عناصر حماسی دینی نیز استفاده شده است.

در این مقاله درباره شخصیت های حماسی و دینی و ابزارهای جنگی و … را در اشعار این شاعر بزرگ مورد بررسی قرار می دهیم. مأخذ نگارنده در آوردن شواهد که از آن بهره برده است، دیوان اشعار قاآنی به تصحیح مرحوم دکتر محمد جعفر محجوب است و اعدادی که در زیر ابیات آمده است، از چپ به راست به ترتیب بیانگر شماره ی بیت و صفحه است. به عنوان نمونه بیت زیر که درباره ی رستم، آرمانی ترین پهلوان شاه نامه آمده است از صفحه ی ۴۴۷ بیت ۴ این دیوان استخراج شده است.

اشکبوسی را به یـک تیـر عـذاب از فکنـد    راستـی کیـخسـرو مـا کـار رسـتم کـرد بــاز

گذری در زندگی قاآنی

«میرزا حبیب الله شیرای متخلص به قاآنی از شاعران بنام دوره مورد مطالعه ماست. میرزا حبیب الله شیرازی متخلص به قاآنی در روز ۲۹ شعبان و سال ۱۲۲۳ هجری قمری در شیراز متولد شد. پدرش میرزا محمد علی گلشن اصلاً از طایفه زنگنه بود که در شیراز به دنیا آمده و همانجا پرورش یافته بود. ظاهراً پدر میرزا محمد علی گلشن نیز مردی حکیم واهل فضل بوده است. قآنی در ابتدا به نام خود حبیب تخلص کرد اما چون با او کتای قاآن همنشین و همدرس گشت تخلص خود را به قاآنی تغییر داده و مردم و معاصران (حتی خود قاآنی) او را (حکیم قاآنی) می خواندند.

قدرت او در استعمال قرائن و مترادفات و سایر هنرهایی که مربوط به کلمه است برای کسانی که نظری به معنای واقعی شعر ندارند حیرت زاست. حافظه او قوی است با تاریخ وداستانها و افسانه ها آشنایی فراوان داشته است.وهنگامی که به ذکر این گونه مطالب می پردازد،خواننده را به حیرت می اندازدازجمله:

علاوه برآن که قسمت عمده داستانهای شاهنامه را نام برده به مناسبتی نام پنجاه وچند نفر از زنان تاریخی وعجم را ذکر می کند و در بعضی از قصاید همین داستانها را برمبنای خزانیه و بهاریه قرار می دهد.

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .