عنوان

مقاله رویکردهای سرمایه ی اجتماعی

تعداد صفحات: ۳۴

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

با وقوع انقلاب فناوری اطلاعات، جامعه اطلاعاتی و شبکه ای و نیز پیشرفت سریع فناوری برتر، از دهه ۱۹۹۰ الگوی رشد اقتصاد جهانی نغییر اساسی کرده است. در اقتصاد جهانی امروز دانش به عنوان مهمترین سرمایه جایگزین سرمایه های مالی و فیزیکی شده است(Chen & et all, 2004). محیط کسب و کار مبتنی بر دانش، نیازمند رویکردی است که دارائی های ناملموس جدید سازمانی مثل دانش و شایستگی های منابع انسانی، نوآوری، روابط با مشتری، فرهنگ سازمانی، نظام ها، ساختارسازمانی و غیره را دربر گیرد. یکی از قابلیت های مهم سازمانی که می تواند به سازمان ها در خلق و تسهیم دانش کمک بسیار نماید و برای آنها در مقایسه با سازمان های دیگر مزیت سازمانی پایدار ایجاد کند سرمایه اجتماعی است(قلیچ لی و مشبکی، ۱۳۸۵).

سرمایه­ ی اجتماعی به عنوان یک کالای عمومی و دارایی اجتماعی می­باشد که به تمام افراد یک سیستم یا گروه تعلق دارد، لذا چنانچه خدشه­ای در آن ایجاد شود، نه تنها افراد، بلکه کل گروه یا سیستم آسیب می­بینند و در صورت تقویت همگان، همه از منافع آن برخوردار خواهند شد (کاظم­زاده، ۱۳۸۹). بنابراین سرمایه‌ی اجتماعی نقشی مهم­تر از سرمایه­ی فیزیکی و انسانی در سازمان­ها ایفا می­کند و مانند سایر اشکال مولّد، تحقق اهدافی را ممکن می­سازد که بدون آن نمی­توان بدان­ها دست یافت (منوریان، ۱۳۸۷؛ تاجبخش، ۱۳۸۴).

سرمایه­ ی اجتماعی منبعی اجتماعی است که در روابط بین افراد یافت می­شود و مشتمل بر شبکه­های اجتماعی، ساختار حمایتی، مشارکت اجتماعی و مدنی و همچنین اعتماد بین افراد و سیستم­های اجتماعی است (اسپیلبرگ، ۲۰۰۱). در واقع سرمایه­ی اجتماعی یک دارایی یا کالای عمومی استکه هم می­تواند منجر به تحقق منافعی برای سیستم و اعضای آن می­شود و هم این امکان را به وجود می­آورد تا افراد مسائل جمعی را راحت­تر حل کنند و با احساس مسئولیت متقابل، وظایف خود را به خوبی انجام دهند (قلی­پور و همکاران، ۱۳۸۷).

واژه های کلیدی: سرمایه ­ی اجتماعی، ابعاد سرمایه ­ی اجتماعی، دیدگاههای سرمایه­ ی اجتماعی، رویکردهای سرمایه­ ی اجتماعی، سطوح سرمایه­ ی اجتماعی

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۵
تعریف سرمایه ی اجتماعی ۸
مفهوم سرمایه اجتماعی ۹
ابعاد سرمایه ی اجتماعی ۱۱
دیدگاههایی پیرامون سرمایه ی اجتماعی ۱۳
رویکردهایی پیرامون سرمایه ی اجتماعی ۱۶
سطوح سرمایه ی اجتماعی ۱۸
ابعاد سرمایه اجتماعی از نظر ناهاپیت و گوشال ۲۰
سرمایه اجتماعی و انواع سرمایه های سازمانی ۲۳
مقایسه سرمایه اجتماعی با دیگر سرمایه ها ۲۵
فواید و مزایای سرمایه اجتماعی برای سازمان ۲۶
نتیجه گیری ۲۷
منابع ۲۹

منابع

شجاعی باغینی، محمد مهدی و همکاران (۱۳۸۷). مبانی مفهومی سرمایه­ی اجتماعی. تهران: پژوهشکده­ی مطالعات فرهنگی و اجتماعی. چاپ اول.

بیکر، و. (۱۳۸۲). مدیریت و سرمایه­ی اجتماعی. سید مهدی الوانی و محمدرضا ربیعی. تهران: سازمان مدیریت صنعتی.

کمیسیون بهره­وری استرالیا ۲۰۰۳ (۱۳۸۷). سرمایه­ی اجتماعی و تأثیر آن بر سیاستگذاری عمومی. ترجمه­ی: مرتضی نصیری، تهران: پژوهشکده­ی مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

ترک­زاده، جعفر؛ محترم، معصومه (زیرچاپ). بررسی رابطه­ی نوع ساختار سازمانی و سرمایه­ی اجتماعی گروه­های آموزشی در دانشگاه شیراز. فرایند مدیریت و توسعه.

ترک­زاده، جعفر؛ محترم، معصومه (زیرچاپ). تدوین و ارائه­ی الگویی یکپارچه از سرمایه­ی اجتماعی و پیامدهای آن. مطالعات مدیریت انتظامی.

سلطانی، طاهره و جمالی، مژده (۱۳۸۷). بررسی رابطه­ی بین سرمایه­ی اجتماعی و سلامت روانی، مورد مطالعه: دانشجویان دانشکده­ی علوم اجتماعی دانشگاه شیراز. فرایند مدیریت و توسعه، شماره­ی ۶۸ و ۶۹، صص ۱۰۷ ـ ۱۲۲٫

نوغانی، محسن و اصغرپور ماسوله، احمدرضا (۱۳۸۷). بررسی تطبیقی رویکردها و شاخص­های مورد استفاده در سنجش سرایه­ی اجتماعی. فرایند مدیریت و توسعه، شماره­ی ۶۸ و ۶۹، تابستان و پاییز، صص ۳۲ ـ ۵۶٫

علوی، بابک. (۱۳۸۰). نقش سرمایه­ی اجتماعی در توسعه. ماهنامه­ی تدبیر. شماره­ی ۱۱۶٫

اسکات، ریچارد (۱۳۸۷). سازمان­ها: سیستم­های عقلایی، طبیعی و باز. ترجمه­ی حسن میرزایی اهرنجانی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت).

اکبری، امین (۱۳۸۳). نقش سرمایه­ی اجتماعی در مشارکت، بررسی تاثیر سرمایه­ی اجتماعی بر مشارکت سیاسی ـ‌‌ اجتماعی. دانشکده­ی علوم اجتماعی. دانشگاه تهران.

امیر­کافی، مهدی (۱۳۸۰). اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن. نمایه­ی پژوهشی. سال پنجم. شماره­ی ۱۸، صص۱۰ ـ ۴۲٫

امین بیدختی، علی اکبر و نظری، ماشاءالله (۱۳۸۸). ارائه­ی یک مدل نظری برای نهادینه­سازی مؤلفه­های سرمایه­ی اجتماعی جهت بهبود عملکرد اقتصادی. راهبرد یاس، شماره­ی ۱۹، صص ۵۵ ـ ۷۵٫

تاجبخش، کیان (۱۳۸۴). سرمایه­­ی اجتماعی و سیاست اجتماعی. رفاه اجتماعی، سال سوم، شماره­ی ۱۰٫

حسینی­ بهشتی، علیرضا و هادوی، حسین. (۱۳۸۵). نقش اعتمادسازی در افزایش مشارکت عمومی از دیدگاه امام خمینی (ره). نامه­ی علوم اجتماعی. شماره­ی ۲۹، زمستان، صص ۱۱۳ـ ۱۳۲٫

مقدمه

سرمایه­ ی اجتماعی مجموعه­ای از هنجارها، شبکه­ها و اعتماد اجتماعی موجود در یک سیستم است که همچون یک نیروی ارتباطی قوی کل سیستم و عناصر آن را به هم مرتبط و از طریق تسهیل همیاری بین گروه­ها و کاهش هزینه­های مبادله، به تقویت رفتارهای همیارانه، نشر دانش و نوآوری، توسعه­ی مسئولیت­پذیری منجر می­گردد (کمیسیون بهره­وری استرالیا، ۲۰۰۳؛ فوکویاما[۱]، ۱۹۹۸). با این وصف، امروزه سرمایه­ی اجتماعی نقشی بسیار مهمتر از سرمایه­های فیزیکی و انسانی در سازمان­ها ایفا می­کند، به نحوی که در غیاب آن، نه تنها سایر سرمایه­ها اثربخشی خود را از دست می­دهند، بلکه پیمودن راه­های توسعه و تکامل سازمانی نیز ناهموار و دشوار می­گردد (بیکر[۲]، ۱۳۸۲).

سرمایه ی اجتماعی به عنوان ذخیره­ای از حس اعتماد، همکاری و مشارکت در بین افراد یک گروه یا جامعه محسوب می­شود که همانند یک نیروی ارتباطی مؤثر اجتماعی، اعضای یک گروه یا اجتماع را به هم متصل می­کند و در عین حال نظیر یک مایع اجتماعی، مبادلات میان آنها را سریع، راحت و کم­هزینه می­نماید (رنانی و مؤیدفر، ۱۳۸۷). مطالعات انجام شده پیرامون سرمایه­ی اجتماعی نشان می­دهد، سیستم­ها یا گروه­ها و جوامعی که از سرمایه­ی اجتماعی بالایی برخوردار می­باشند، نه تنها میزان تعهد و مسئولیت­پذیری، انعطاف­پذیری و مدیریت مناسب کنش جمعی در آن­ها، در سطح بالایی قرار دارد (بولینو، ویلیام و جیمز[۳]، ۲۰۰۲)، بلکه کاهش فقر و توسعه­ی اقتصادی (پوتنام[۴]، ۲۰۰۰)، تسهیل مبادله و هماهنگی فعالیت­ها (شجاعی باغینی، ۱۳۸۷ :۲۴۱)، توسعه­ی میزان مشارکت و تعلق اجتماعی (کاسارد و جانویتز[۵]،۱۹۸۶)، از دیگر پیامدهای آنها می­باشد.

سرمایه­ ی اجتماعی عبارت است از مجموعه‏ای از منابع واقعی و مجازی که از طریق برخورداری از شبکه­های پایا و کم و بیش نهادینه­ شده­ی روابط دو جانبه، برای یک فرد یا گروه انباشته می­شود (بوردیو[۶]، ۱۹۸۷). بنابراین، سرمایه­ی اجتماعی بخشی از ساختار اجتماعی محسوب می­شود که به کنش­گر اجازه می­دهد تا با استفاده از آن به منافع خود دست یابد (آگراوال[۷]، ۲۰۰۶).

سرمایه اجتماعى، منبع مهمى براى افراد است و مى تواند بر توانایى کنش آنها و کیفیت مشهود زندگیشان بسیار تأثیرگذار باشد. هر چه سرمایه اجتماعى یک سیستم اجتماعى بالاتر باشد، موجب پایین آمدن هزینه هاى مربوط به این تعاملات رسمى می گردد. این امر نشان دهنده این واقعیت است که هماهنگى بین اعضاى سیستم هاى اجتماعى بر اساس هنجارهاى غیررسمى در حال تبدیل شدن به یک بحث مهم در جوامع پیشرفته است و به تدریج در حال پیداکردن جایگاههاى مهمتر، در الگوهاى اقتصادى نوین می باشد(قلیچ لی، غلامزاده و ایمانى پور،۱۳۸۴). سرمایه اجتماعى، دامنه کاربرد و پژوهش بالقوه گسترده اى دارد و از ملاحظات نظرى، تاریخى و فلسفى در رشته هاى مختلف علوم اجتماعى و روش شناختى مرتبط با کارهاى میدانى گرفته تا ایجاد شاخص هاى مناسب براى شرایط مختلف، مشکلات حوز ههاى گوناگون همچون بهداشت خانواده، آموزش، سیاستگذارى، سازمانهاى  غیردولتى، تصمیم گیرى هاى جمعى، تامین اجتماعى و نیز طیف وسیعى از شرایط تجربى که مى توان به مطالعه سرمایه اجتماعى در آن پرداخت؛ یعنى شهر و روستا و کشورهاى مختلف را دربر مى گیرد(علوی، ۱۳۸۰). در اینکه سرمایه انسانی در موفقیت یک سازمان و یک ملت اهمیتى استراتژیک دارد تردیدى نیست، ولى این سرمایه زمانى از اولویت بالاترى برخوردار است که منسجم و یکپارچه شود و این یکپارچگى در سایه همبستگى، همکارى، تعاون و اعتماد متقابل به وجود مى آید و در این صورت است که سرمایه انسانى به سرمایه اجتماعى مبدل می شود و این سرمایه است که موجب هم افزایى می شود. درغیر این صورت، سرمایه هاى انسانى حتى اگر در سازمان و یا در کشور ماندگار شوند و فرار نکنند ایجاد هم افزایی منفى می نمایند(میرسپاسی، ۱۳۸۳).

تعریف  سرمایه­ ی اجتماعی

واژه­ی سرمایه­ ی اجتماعی برای نخستین بار توسط هانی­فان (۱۹۱۶) به منظور بیان اهمیت مشارکت اجتماعی در ارتقای عملکرد مدارس به کار گرفته شد (شجاعی باغینی، ۱۳۸۷؛ پوتنام، ۲۰۰۰). بعد از وی، ایده­ی مذکور چندین دهه به دست فراموشی سپرده شد و مجدداًً در دهه‏های بعدی در حوزه­های گوناگون مورد توجه و بررسی قرار گرفت (بیکر[۱]، ۱۹۸۴). در دو دهه­ی اخیر نیز صاحبنظران با توجه به مبانی نظری و شرایط عملی متفاوت، تعاریف متنوعی از سرمایه­ ی اجتماعی ارائه کردند که ضمن برخورداری از وجوه مشترک، تفاوت­هایی نیز در آنها مشاهده می­شود (سامپسون[۲]، ۲۰۰۱؛ وارن، تامپسون و سِگارت[۳] ، ۲۰۰۱؛ گتیل و تامپسون[۴]، ۲۰۰۱). بوردیو (۱۹۹۰) سرمایه­ ی اجتماعی را منابع بالقوه و بالفعلی می­داند که با عضویت در شبکه­ی پایایی از روابط کم و بیش نهادینه شده و آشنایی یا شناخت متقابل افراد با یکدیگر به دست می­آید. از نظر فوکویاما (۱۹۹۵) سرمایه­ ی اجتماعی به معنی توانایی افراد برای کار­ کردن با یکدیگر به منظور دستیابی به اهداف مشترک در گروه­ و سازمان­ می­باشد. بر این اساس، سرمایه­ی اجتماعی زمانی به وجود می­آید که روابط بین افراد به گونه­ای دگرگون شود که کنش میان آنها را تسهیل کند (کلمن، ۱۹۹۰). پوتنام (۱۹۹۳) نیز با تأکید بر انجمن­های­ افقی[۵]، سرمایه­ی اجتماعی را متشکل از شبکه ­های اجتماعی (شبکه­ی فعالیت­های مدنی) و هنجارهای همراه آن می­داند که به تسهیل همکاری و مشارکت در جهت منافع متقابل اعضای انجمن یا گروه می­انجامد (شجاعی باغینی، ۱۳۸۷). کلمن (۱۹۹۰) سرمایه­ ی اجتماعی را ارزش آن جنبه از ساختارهای اجتماعی می­داند که به عنوان منبعی در اختیار اعضاء قرار می­گیرد تا بتوانند به اهداف خود دست یابند. بدین ترتیب از نظر کلمن، سرمایه­ی اجتماعی علاوه بر روابط افقی، مشتمل بر انجمن های عمودی به منظور برقراری رابطه با سایر واحدها نیز می­باشد. از دیدگاه لین[۶] (۲۰۰۱) سرمایه­ی اجتماعی مجموعه منابع موجود در ساختار اجتماعی می­باشد که امکان دسترسی بدان امکان­پذیر باشد.

استن و هیوز[۷] (۲۰۰۲) سرمایه­ی اجتماعی را مفهومی چند بُعدی و متشکل از ابعاد و عناصر متعددی مانند شبکه­ها، اعتماد و بده­بستان می­دانند و با تأکید بر کیفیت روابط اجتماعی و ساختار این روابط معتقدند که سرمایه­ی اجتماعی صرفاً مختص نوع خاصی از شبکه­های اجتماعی نیست، بلکه در انواع شبکه‌هایی به شرح ذیل مشاهده می­شود:

شبکه­ های موجود در قلمرو غیر­رسمی مانند پیوندهای خویشاوندی و خانوادگی.

شبکه ­های موجود در قلمرو تعمیم یافته[۸] مانند پیوند با افرادی که فرد آنها را به خودی خود نمی­شناسد.

شبکه­ های موجود در قلمرو نهادی[۹] مانند ارتباط فرد با نهاد­ها.

[۱] -Baker

[۲] -Sampson

[۳] -Warren, Thompson & Saegert

[۴] -Gittell & Thompson

[۵] -Horizental association

[۶] -Lin

[۷]– Ston & Heuse

[۸] -Generalized realm

[۹]– Institutional realm

[۱] -Fukuyama

[۲] -Baker

[۳]  -Bolino; William & James

[۴]  -Putnam

[۵]  -Kasard & Janowitz

[۶] – Bourdieu

[۷] – Agrawal

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .