عنوان

مقاله قراردادهای بیع متقابل در بخش نفت و گاز

تعداد صفحات: ۶۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

قراردادهای بای بک (بیع متقابل) یک نوع از قراردادهای مرسوم نفتی می‌باشد که بیشتر در حیطه نفت و گاز و ذخایر مرتبط با آنها به کار برده می‌شود و تا زمانی که این ذخایر موجود باشند بحث در این دایره ادامه خواهد داشت. قرارداد بیع متقابل توافقی می‌باشد که به موجب آن کلیه سرمایه‌گذاری‌ها و تامین مالی لازم پیش بینی شده و عملیات اکتشاف و یا بهره برداری را در مقابل اخذ اصل سرمایه و میزان معین سود که از فروش نفت و گاز استخراج شده توسط شرکت ملی نفت ایران انجام می‌پذیرد را به انجام می‌رساند. روش بای بک در ایران به عنوان یک شیوه سرمایه گذاری‌ای که در واقع فرم اصلاح شده از بای بک در سایر کشور‌ها است می‌باشد که به تناسب منافع و احتیاجات کشور و ایجاد شوق و انگیزه برای شرکت‌های نفتی خارجی برای سرمایه گذاری در ایران (و به تبع آن آوردن تکنولوژی خود) مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته می‌توان به این نکته نیز اشاره کرد که با توجه به کاهش قیمت تمام شده اجرای پروژه‌ها و سرمایه گذاری‌ها فرصت مناسبی برای صرفه‌جویی در هزینه کرد ذخایر ارزی و اجرای پروژه‌های صنایع نفت و گاز کشور در قالب قراردادهای بیع متقابل (بای بک) ایجاد شده است.

کلید واژه: تجارت متقابل، نفت و گاز، بای بک، بیع متقابل

فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه ۶
چرخه تولید و مصرف نفت (صنعت نفت) ۱۱
مبحث اول: تعریف و انواع تجارت متقابل ۱۳
گفتار اول: انواع تجارت متقابل ۱۴
گفتار دوم: قراردادهای بالادستی ۱۶
گفتار سوم: تحولات تقنینی قراردادهای بالا دستی نفت و گاز ۱۷
مبحث دوم: تاریخچه قراردادهای بیع متقابل ۲۰
گفتاراول: نحوه به وجود آمدن بیع متقابل ۲۲
بند اول: تعریف بیع متقابل ۲۳
بند دوم: مشخصات قراردادهای بیع متقابل ۲۵
بند سوم: ساز و کار قراردادهای بیع متقابل ۲۶
بند چهارم: موارد مهم در قراردادهای بیع متقابل ۲۸
بند پنجم: ویژگی‌های اصلی قراردادهای بیع متقابل ۲۹
بند ششم: انواع قراردادهای بیع متقابل از نظر موضوعی ۳۰
بند هفتم: شروط قراردادی قراردادهای بیع متقابل ۳۱
بند هشتم:کمیته مدیریت مشترک ۳۲
بند نهم: حل و فصل اختلاف در قراردادهای بیع متقابل ۳۳
بند دهم: بیع متقابل از لحاظ حسابداری ۳۳
بند یازدهم: نظام مالی بیع متقابل ۳۴
بند دوازدهم: روشهای ثبت پروژه بیع متقابل ۳۵
بند سیزدهم: مراحل کلی در یک قرارداد بیع متقابل ۳۶
بند چهاردهم: محورهای اساسی در بیع متقابل ۳۶
گفتاردوم: چارچوب عمومی قراردادهای بیع متقابل در بخش نفت و گاز ۳۸
گفتار سوم: چارچوب کلی قرارداد‌های بیع متقابل ۴۰
گفتار چهارم: ماهیت قراردادهای بیع متقابل در ایران ۴۲
گفتار پنجم: اهداف قراردادهای بیع متقابل ۴۳
گفتار ششم: اصول حاکم بر قراردادهای بیع متقابل ۴۴
گفتار هفتم: مراحل انعقاد قراداد بیع متقابل در صنعت نفت ایران ۴۴
گفتار هشتم: بیع متقابل در قانون برنامه پنج ساله اول، دوم و سوم توسعه جمهوری اسلامی ایران ۴۵
گفتار نهم: مقایسه قراردادهای امتیازی با قراردادهای بیع متقابل ۴۸
گفتار دهم: مقایسه قراردادهای مشارکت در تولید با قراردادهای بیع متقابل ۴۸
گفتار یازدهم: مقایسه قراردادهای بی او تی با قراردادهای بیع متقابل ۴۹
مبحث سوم: اوپک ۴۹
گفتار اول: عملکرد اوپک ۵۳
مبحث چهارم: اهمیت جذب سرمایه گذاری خارجی و منافع ملی ۵۵
گفتاراول: چالش‌‌های سرمایه گذاری کلان اقتصادی ۵۷
نتیجه گیری ۶۰
منابع و ماخذ ۶۲

منابع

روحانی، فواد، تاریخ اوپک، ترجمه: منوچهر روحانی، شرکت سهامی کتابهای جیبی، تهران ۱۳۵۳٫

محمدی‌پور، محمد، دستهای سه گانه نفتی، (بررسی نظام حاکمیت، مالکیت و مدیریت در بخش بالادستی نفت و گاز ایران)

دریا باری وشتانی، محمد زمان و مرتضی بکی حسکویی، سرّ یکصد ساله صنعت نفت ایران، تحولات حقوقی و سیاسی، انتشارات یزدا، چاپ اول، ۱۳۸۷٫

خدادادیان، فرشید، روایت نفت (مروری بر نتیجه نخست تاریخ یکصد ساله نفت ایران) روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران، مطالعات، انتشارات، اطلاع رسانی، چاپ اول ۱۳۹۰

یرگین، دانیل نفت، پول، قدرت، مترجم: منوچهر غیبی ارمه‌ای، جلد اول، انتشارات روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران، بهار ۱۳۷۳٫

فهمید، محمدعلی، پژوهشی در تاریخ دیپلماسی ایران، نشر میترا، تهران، ۱۳۶۱٫

تیموری، ابراهیم، عنصری جندی، یا تاریخ امتیازات در ایران، چاپ چهارم، انتشارات اقبال، تهران، ۱۳۶۳٫

ملکپور، ملک‌رضا، بررسی مسائل خلیج فارس در ابعاد اقتصادی، مرکز مطالعات خلیج فارس در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، تهران ۱۳۶۸٫

اسدی، بیژن، خلیج فارس از دیدگاه آمار و ارقام، مرکز مطالعات خلیج فارس در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، تهران، ۱۳۶۸

آقازاده، غلامرضا، نفت و خلیج فارس، مجموعه مقالات سمینار بررسی مسائل خلیج فارس، مرکز مطالعات خلیج فارس در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، تهران، ۱۳۶۸٫

دولو، ژاک و ژان میشل شارلیه، اسرار نفت، ترجمه: ژاله عالیخانی، انتشارات حامد، تهران، ۱۳۶۹٫

مقدمه

خاورمیانه در زمره نقاط حساس و استراتژیک دنیا است که به لحاظ موقعیت حساس جغرافیایی و تجاری، و به خصوص به واسطه برخورداری از ذخایر عظیم نفت و گاز، از اهمیت و نقش فوق‌العاده‌ای در روابط بین‌الملل برخوردار است.

پیدایش نفت در خاورمیانه اهمیت استراتژیک این منطقه را نسبت به گذشته چندین برابر کرد و باعث حضور مستقیم و غیر مستقیم شرکتهای خارجی در منطقه شد. پیدایش نفت در خاورمیانه در آغاز در ایران مشاهده شد، و باعث دگرگونی‌های بزرگ داخلی و خارجی در ابعاد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شد به طوری که اگر این ماده نبود این منطقه جایگاه بین‌المللی و استراتژیک کنونی را پیدا نمی‌کرد.

تحلیل گران سراسر جهان بر این باورند که در منطقه خاورمیانه به ویژه شرق آن که منطقه خلیج فارس نامیده می‌شود از نظر استراتژیک منطقه‌ای بسیار مهم با آینده‌ای نامشخص خواهد بود. تا جایی که نشریه نفت و گاز در سال ۲۰۰۰ سهم خاورمیانه را از نظر ذخایر نفتی ۴/۶۶ درصد اعلام کرد.

نفت که زمانی ماده‌ای جادویی و درمانی بود و از آن برای استحکام در خشت زنی و صیقل دادن کشتی‌ها استفاده می‌کردند، نه تنها به ماده اصلی در ساختار انرژی تبدیل شد، بلکه به دلیل ماهیت شیمیایی‌اش نقش تعیین کننده‌ای در صنایع شیمیایی دارد. به عبارتی امروزه ما به بیش از ۷۰ درصد انرژی نفت و گاز و ۱۵ تا ۲۵ درصد زغال سنگ و حدود ۱۰ درصد هم به برق و اتم نیازمندیم.

توجه به اهمیت نقش روز افزون نفت در آستانه نیمه دوم قرن آتش رقابت را در میان غولان بزرگ عضو کارتل بین‌المللی نفت دامن می‌زند.

مالک نفت بودن در جهان امروز به معنای تأمین و کسب سرمایه نیز می‌باشد. از لحاظ تأمین سرمایه تجارت نفت خام از نظر ارزش پولی، ده درصد از مجموع تجارت جهان را به خود اختصاص داده است که در مقایسه با کالاهای تجاری دیگر مثل گندم با ۳ تا ۴ درصد سهم از کل تجارت جهانی، اهمیت آن در تأمین سرمایه گذاری کشورهای دارای نفت و در جهت رشد اقتصادی بیشتر نمایان می‌شود.

سرمایه‌گذاری یک مقوله تخصصی و نیازمند تدبیر و تدبر در جهت حصول اهداف معنوی و مادی می‌باشد. موضوع انجام سرمایه گذاری برای کشف ذخایر جدید نفت و گاز طبیعی به یک مقوله حساس و پیچیده در مرحله اجرای عملیات اکتشافی و ارزیابی در عملیات نفتی تبدیل شده است و بالطبع انجام معاملات تجاری در این زمینه نیز شکل خاصی به خود خواهد گرفت، منظور از شکل خاص نوع خاصی از قراردادهای رایج در عرصه بین‌المللی است که به عملیات بالا دستی صنایع نفت و گاز مربوط می‌شود یعنی قراردادهای اکتشافی، ارزیابی، توسعه‌ای و تولید یا بهره‌برداری از میادین نفت و گاز طبیعی که شناخت ماهیت آنها زمینه را برای ورود به عرصه فعالیت‌های حقوقی و قراردادی، مالی، حسابداری و اقتصادی مرتبط با صنعت نفت و گاز طبیعی فراهم می‌آورد.

در واقع سرمایه‌گذاری‌های شرکت‌های بزرگ نفتی منحصر به کشور‌های در حال توسعه نیست یک نظر بر فعالیتهای نفتی عظیم روشن می‌کند که این شرکت‌ها همان طور که در کشور‌های توسعه یافته فعالیت دارند در نواحی واقع در قلمرو کشورهای صنعتی نیز عمل می‌کنند بلکه جریان سرمایه‌گذاری عمدتاً متوجه به نواحی صنعتی دنیا است.

قراردادهای نفتی معمولاً وقتی منعقد می‌شوند که کشور صاحب نفت از امکانات خود بهره مند باشد ولی سرمایه و تخصص لازم جهت استفاده از آن را ندارد و در وضعیتی قرار گرفته است که ناچار شرایط طرف‌های قوی را می‌پذیرد، آن گاه که عملیات تخصصی و اکتشاف به پایان رسید و مرحله تولید نفت آغاز شد کشور نفتی خود را در پایگاهی مستحکم‌تر می‌یابد و طبعاً درصدد برمی‌آید تا وضع خویش را ترمیم کند و نصیب بیشتری از درآمد نفت را بدست آورد.

چرخه تولید و مصرف نفت (صنعت نفت)

اکتشاف

روشی که زمین شناسان نفتی به وجود نفت پی می‌برند غیر مستقیم است و تا حفر چاه اکتشافی و رسیدن به نفت نمی‌توان از وجود آن اطمینان حاصل کرد روش اصلی برای اکتشاف روش لرزه نگاری است. پس از به دست آوردن منحنی‌های لایه‌بندی و پیدا کردن طاقدیس‌های نفوذ ناپذیر که احتمال محبوس شدن نفت و گاز در آنها وجود دارد، باید چاه‌های اکتشافی حفر شوند و با حفر این چاه‌ها وجود مخزن مشخص می‌شود.[۱]

مرحله بعدی تعیین ابعاد و مشخصات محتویات مخزن است، بر اساس داده‌های به دست آمده از چاه‌های اکتشافی و مطالعات لرزه نگاری، مخزن مدل سازی می‌شود. بر اساس مدل ثبت شده به تعداد چاه‌ها و محل حفر آنها و میزان برداشت از آنها تصمیم گیری می‌شود.

توسعه و استخراج

پس از حفر چاه و اصابت به مخزن، به دلیل فشار زیاد، جریان نفت به سوی دهانه چاه هدایت می‌شود. این مرحله از استخراج که عامل آن فشار داخل مخزن است به بازیافت اولیه نفت مرسوم است. با افزایش تولید و کاهش فشار، سرعت تولید کاهش می‌یابد تا اینکه فشار به حدی می‌رسد که دیگر نفت از چاه خارج نمی‌شود. در این مرحله ممکن است ۳۰ تا ۵۰ درصد کل نفت مخزن استخراج شده باشد.

در مرحله بعدی برای افزایش فشار در مخزن از روش‌های گوناگونی استفاده می‌شود سیلاب زنی آبی و تزریق گاز از جمله این روش‌ها است.

انتقال، پالایش، بازاریابی و فروش(عملیات پایین دستی)

انتقال به پالایشگاه از طریق خط لوله یا کشتی، پالایش، پترو شیمی و فروش مراحل اصلی بخش پایین دستی صنعت نفت است.

از شرکتهای برزگ نفتی که فقط در بخش بالادستی فعال هستند می‌توان به اوریکس، لاسمو، اینترپرایز و اینپکس اشاره کرد. ولی همچنان بسیاری از شرکت‌های نفتی در حوزه‌های دیگر به خصوص تولید انرژی‌هایی مانند برق، صاحب سرمایه هستند.

[۱] . دریا باری وشتانی، محمد زمان و مرتضی بکی حسکویی، سرّ یکصد ساله صنعت نفت ایران، تحولات حقوقی و سیاسی، انتشارات یزدا، چاپ اول، ۱۳۸۷، ص ۸۷٫

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .