عنوان

مقاله نظریه های مرتبط با تعامل درزندگی مشترک

تعداد صفحات:۳۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

خانواده نهاد اصلی جامعه است که دچار دگرگونی های فراوانی شده است . تقریباً درهمه کشورها آمار طلاق نسبت به گذشته افزایش یافته است . خانواده نقطه تلاقی روندهای گوناگونی است که بر کل جامعه تأثیر می گذارند. برابری فزاینده زن و مرد ، ورود گسترده زنان به نیروی کار ، افزایش زنان تحصیل کرده و افزایش سطح تحصیلات زنان ، تغییر در رفتارهای زناشویی و نقش های جنسیتی و … از جمله مهمترین این تغییرات است. ما با فرآیندهای دگرگونی عمیق در زندگی هر روز برخورد  می کنیم که معکوس کردن آن کاملاً بیرون از توانایی هر سازمانی است . ( گیدنز ، ۱۳۷۸ : ۱۰۰ ) شاید پذیرفتنی باشد که تجدد تغییرات عمده ای درمحیط اجتماعی پیرامون افراد پدید می آورد و بر ازدواج و خانواده نیز مانند دیگر نهادهای اجتماعی تأثیر می گذارد .

با این حال افراد زندگی طبیعی خود را تا آنجا که بتوانند همچون سابق ادامه می دهند و به نحوی با تغییرات پیرامون خودکنار می آیند . به عبارتی تغییرات موقعیت افراد در خانواده به معنای از بین رفتن خانواده نیست . اوضاع و احوال اجتماعی هیچگاه از زندگی شخصی جدا نیست و به طور کلی نمی توان آنها را صرفاً به عنوان محیط خارجی زندگی شخصی در نظر گرفت .افراد در جریان مبارزه با مسائل خصوصی خود فعالانه به تجدید ساختمان دنیای اجتماعی پیرامون خود کمک می کنند ( گیدنز ، ۱۳۷۸ : ۲۹ )

خانواده در گذشته اساساً یک واحد اقتصادی و خویشاوندی بود . پیوندهای زناشویی مانند امروز مشخص و متمایز نشده بودند و عشق یا درگیری عاطفی پایه اصلی ازدواج را تشکیل نمی داد . ازدواج سنتی برپایه تفکیک نقش های جنسیتی و تفاوتهای حقوقی بنیاد گذاشته شده بود .

خانواده بر اساس معیارهای ارزشی امروزین به طور کلی شامل یک معیار اخلاقی دوگانه و تبعیض آمیز در زمینه روابط جنسی بوده : از زنان متاهل انتظار می رفت عفیف باشند در مقابل مردان آزادی جنسی بیشتری داشتند .

کودکان علت وجودی ازدواج بودند . در حالی که امروزه در دوران کودک سالاری کودکان دیگر مزیت اقتصادی نیستند بلکه هزینه اقتصادی محسوب می شوند . با وجود تغییرات فراوان در خانواده هنوز زنان به تعداد زیاد وارد بازار کار نشده اند و وابستگی اقتصادی دارند . در زمینه ازدواج ، خانواده ومراقبت از کودکان همه چیز رضایت بخش نیست چرا که زنان تحصیل کرده امروزی با تأکید بر عاطفه گرایی در زندگی مشترک ، فاقد استقلال مالی و اقتصادی هستند . حتی اگر شاغل هم باشند درآمدشان یک درآمد ثانوی و جانبی محسوب می شود .

در مقایسه با روندهای جهانی به نظر می رسد فردیت ، خواست ها ، اراده و نقش زنان در جامعه ما تغییر کرده و مانند گذشته نیست در حالیکه ارزش های بنیادی پایدار است و گسست خانواده به دشواری اتفاق می افتد. در واقع به موازات تغییر بعضی ساختارها ، عاملیت زنان افزایش یافته ، از طرفی یک سری ساختارها هم عاملیت شان را  محدود می کنند .

ازجمله تغییرات ساختاری در جامعه ما تحصیلات بالای زنان است که عاملیت بیشتری به زنان می دهد در حالیکه وابستگی اقتصادی زنان به مردان این عاملیت را محدود می کند . اینجاست که امکان  نارضایتی وجود دارد . بخشی از موقعیت های ایجاد شده  میل به ناب بودن رابطه زناشویی  دارد ولی ساختار جامعه ما طوری است که تحقق کل رابطه ناب امکان ظهور ندارد .

چرا که در رابطه ناب فقط به خاطر آنچه نقش رابطه برای هر دو طرف به ارمغان می آورد مورد علاقه است و در صورت ارتکاب هر نوع اشتباه یا تعارضی بنیان رابطه به خطر می افتد . تعهد در این رابطه مشروط به تداوم رابطه به صورت ناب است . و کمتر وابسته به عوامل بیرونی یا بصورت عادت و تکلیف   اجتناب ناپذیر ، تعهد در رابطه ناب تحت تأثیر نیروی عشق ومحبت انتظام می یابد .( گیدنز ، ۱۳۷۸ : ۱۳۶ )

تنها دردوران نوین است که عشق ، ازدواج و تمایلات جنسی در پیوند نزدیک با یکدیگر در نظر گرفته می شوند نه عشق رمانتیک و نه ارتباط آن با ازدواج نمی توانند به عنوان ویژگی مسلم زندگی انسان             شناخته شوند بلکه از تأثیرات اجتماعی کلی شکل می گیرند . اینها تأثیراتی هستند که مورد مطالعه جامعه شناسان قرار می گیرند . ( گیدنز ، ۱۳۷۶ : ۳۲ )  در گذشته رضایت زنان در نسبت با عوامل متعددی معنا می شده است که یکی از آنها ویژگی های همسر بوده است . به طوری که خانواده پایگاه حمایت حقوقی ، پایگاه اقتصادی و پایگاه معنابخش به زندگی بوده است . در حالیکه امروزه با توسعه فردیت در جامعه وخانواده و افزایش کارکرد عاطفی خانواده نقش ویژگی های رفتاری-فردی همسر در رضایت زنان   پررنگ تر شده است .

در کشورهای دیگر می بینیم که در صورت توسعه فردیت و نامناسب بودن شرایط جمع گرایانه خانواده ، خانواده کنارگذاشته می شود در حالیکه درجامعه ما به دلیل محدودیت های ساختاری که   وجود دارد ( به طور مثال : وابستگی اقتصادی زنان ) این گسست براحتی اتفاق نمی افتد .

اینجاست که مسئله نارضایتی در مورد زنان ایرانی در خانواده ایرانی اهمیت بیشتری پیدا می کند تا در جوامع دیگر . درجامعه ما ساختارهای حقوقی متناسب با نقش های پیشین خانواده هستند . ساختارهای حقوقی ما هنوز زنان را وابسته اقتصادی می دانند و برای مشارکت فعال اقتصادی زنان تناسب پیدا نکرده اند .

درجامعه ما در عین تغییرات در آگاهی ها ( بعد فرهنگی – اجتماعی ) در سطح مادی شاهد تغییراتی چندانی نیستیم یعنی به لحاظ اقتصادی ، زیرساخت ها برای استقلال اقتصادی زنان  فراهم نیست  ساختارهای حقوقی متناسب با تغییرات اجتماعی تغییر نکرده اند .

پس بعضی کارکردهای پیشین خانواده در خانواده ایرانی وجود دارد در حالیکه زنان از لحاظ ذهنی کاملاً مدرن هستند . پس ، از یک طرف فردیت اشتداد یافته دارند و ویژگی های همسر برایشان مهم است و از طرف دیگر به دلیل ساختارهای مادی عاملیت آنها در خانواده محدود می شود . بنابراین مسئله زندگی نارضایتمندانه درجامعه ما بیش از جوامع دیگر اهمیت پیدا می کند .

بنابراین ، رضایت زن از زندگی مشترک خود معلول تحقق رابطه ناب است و ویژگی های همسر را به عنوان عوامل تأثیر گذار بررضایت زنان در نظر  گرفته شده است . که شامل روابط عاطفی همسر ، سطح درآمد و تحصیلات همسر ، رابطه همسر با خانواده زن ، مشارکت مردان در امور خانه و فرزندان ، وضعیت اعتقادی همسر و نظارت مرد بر مسائل مالی و قدرت تصمیم گیری زنان است .

از آنجایی که در جامعه ما ساختارهای سنتی پابرجا هستند و هنوز زنان ما از نظر اقتصادی به مردان وابسته اند (حتی زنان تحصیل کرده ) و بحث نفقه مطرح است ، بنابراین به نظر می رسد درجامعه ما بین میزان نظارت همسر بر مسائل مالی و اقتصادی و رضایت زن رابطه وجود دارد به طوری که هر چقدر نظارت همسر بر مسائل مالی کمتر باشد و زنان اختیارات مالی بیشتری داشته باشند رضایت بیشتری خواهند داشت .

بدلیل وجود بازاندیشی ، زنان در رابطه زناشویی انتظار رابطه ناب دارند به این معنی که هر چقدر سطح کنش های عاطفی همسر در خانواده بالاتر باشد رضایتمندی بیشتر است . بنابراین به نظر می رسد بین کنش عاطفی همسر و رضایت زنان رابطه وجود دارد به طوری که هر چقدر رابطه عاطفی مردان عمیق تر باشد رضایتمندی زنان بیشتر خواهد بود .

با توجه به توسعه فردگرایی ویژگی های فردی همسر هم اهمیت بیشتری پیدا کرده است به طوری که به نظر می رسد سطح تحصیلات همسر و رضایت زنان با هم در رابطه هستند و هر چقدر سطح تحصیلات همسر بیشتر باشد رضایت زنان هم بیشتر خواهد بود .

زنان امروز مطابق با ساختارهای سنتی حاکم و محدودیت های حقوقی ، به همسران خود وابستگی اقتصادی دارند و به تبع آن به نظر می رسد سطح درآمد همسران با رضایت زنان رابطه دارد . به طوری که هر چقدر سطح درآمد همسران بالاتر باشد رضایت زنان بیشتر خواهد بود .

درگذشته هویت فردی و اجتماعی زنان با خانواده شوهر تعریف می شد بنابراین خانواده قبلی زن پایگاه معنایی خودش را از دست می داد اما در جامعه جدید با توجه به بحث بازاندیشی ، خانواده مبدا به عنوان پایگاه هویتی برای زنان می باشد و زنان به لحاظ عاطفی و حقوقی و اجتماعی به خانواده مبداً وابستگی دارند ، و انتظار دارند توسط همسران خود به رسمیت شناخته شوند .بنابراین به نظر می رسد بین رابطه مرد با خانواده همسرش و رضایت زنان رابطه وجود دارد و هر چقدر این رابطه مناسب تر باشد رضایت زنان بیشتر خواهد بود .

در گذشته ، نقش های جنسیتی در خانواده کاملاً تفکیک شده بود در حالیکه امروزه نقش ها تغییر کرده و انعطاف بیشتری پیدا کرده است و زنان مدرن امروز انتظار دارند که مردان در امور خانه و فرزندان مشارکت بیشتری داشته باشند به طوری که به نظر می رسد که بین مشارکت مردان درامور خانه و فرزندان و رضایت زنان رابطه وجود دارد و هر چقدر این مشارکت بیشتر باشد زنان رضایت بیشتری خواهند داشت .

از جمله ویژگی های موثر بررضایت زنان می تواند اعتقادات همسر باشد به نظر می رسد بین همسویی اعتقادات همسر و رضایت زن رابطه وجود دارد که هر چقدر اعتقادات همسر با زن مشترک و همسو باشد رضایت زنان بیشتر خواهد بود .

بدنبال تغییراتی که زنان امروز نسبت به گذشته داشته اند از جمله بالاتررفتن سطح آگاهیها و سطح تحصیلاتشان ، عاملیتشان افزایش یافته است .

زنان امروز خواهان استقلال عمل بیشتری هستند به نظر می رسد بین نظارت مرد بر معاشرت های زن و استقلال عمل زن و رضایت زنان رابطه وجود دارد به طوری که هر چقدر همسران بر معاشرت های زنان نظارت کمتری داشته باشند و برایشان استقلال عمل بیشتری قائل شوند زنان رضایت بیشتری  خواهند داشت .

از سوی دیگر در جامعه باورهای مذهبی هنوز نقش مهمی ایفا می کنند و بر اساس مطالعاتی که روی ازدواج های همسان و ناهمسان از نظرمذهبی صورت گرفته معلوم شده که ازدواج های همسان از نظر مذهبی با رضایت بیشتری همراه بوده است .در این مقاله به بررسی نظریه های مرتبط باتعامل درزندگی مشترک ورضایت اززندگی  می پردازیم.

واژه های کلیدی: رضایتمندی زنان از زندگی مشترک ، نظریه های مرتبط باتعامل درزندگی مشترک ، نظریه توافق ارزشی ، نظریه مبادله ، نظریه فردی شدن سبک زندگی گیدنز ، نظریه ناهمسان همسری ، نظریه همسان همسری ، نظریه اخلاقی گیلیکان .

 فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۱۰
رضایتمندی زنان از زندگی مشترک ۱۴
نظریه های مرتبط با تعامل در زندگی مشترک و رضایت از زندگی ۲۰
۱-نظریه های عام ۲۰
۱-۱-نظریه توافق ارزشی ۲۰
۱-۲-نظریه مبادله ۲۱
۱-۳-نظریه فردی شدن سبک زندگی آنتونی گیدنز ۲۴
۲-نظریه های خاص ۳۱
۲-۱-نظریه ناهمسان همسری ۳۱
۲-۲-نظریه همسان همسری ۳۳
۲-۳-نظریه اخلاقی گیلیکان ۳۶
منابع و مأخذ ۳۷

منابع

خوشکام ، سیمین . ( ۱۳۸۲ ) . بررسی رابطه میان شیوه های مقابله با استرس رضامندی زناشویی و  مقایسه آن میان زنان متأهل شاغل و خانه دار شهر اصفهان ، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره دانشگاه الزهرا.

گیدنز ، آنتونی . ( ۱۳۷۸ ) . تجدد و تشخیص جامعه و هویت مشخص در عصر جدید ، ترجمه ناصر موفقیان ، تهران : نشرنی .

صادقی ، سهیلا . ( ۱۳۸۹ ) مقاله . خشونت خانگی و استراتژی های زنان در مواجهه با آن ، مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران ، شماره ۱ .

بک ، آرون تی . ( ۱۳۷۶ ) عشق هرگز کافی نیست ، ترجمه مهدی قرچه داغی . تهران : نشر پیکان .

زمانی گرمسیری ، سمانه (۱۳۸۴) پایان نامه ارشد مطالعات زنان ، موضوع : بررسی رابطه میان وضعیت اشتغال زنان و رضایت آنان از زندگی زناشویی ، استاد راهنما : دکتر حسینی .

بلاچ ، سیدنی . ( ۱۳۷۰ ) . مقدمه ای بر روان درمانی ، ترجمه قرچه داغی ، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد .

ساعتچی مقاله . ( ۱۳۶۵ ) نشریه روانشناسی شماره ۱۳ ، انتشارات بیمارستان رازی .

ساروخانی ، باقر . ( ۱۳۷۵ ) ، روش های تحقیق در علوم اجتماعی ،جلد اول ، چاپ سوم ، تهران : پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی .

سرمدی ، زهره ; بازرگان ، عباس و مجازی ، الهه . ( ۱۳۷۷ ) ، روش های تحقیق در علوم رفتاری ، تهران : اگه .

 مقدمه

خانواده مهمترین نهاد اجتماعی است و به عنوان کانون اصلی زندگی فردی و اجتماعی ،  نقش و کارکرد آن برای رشد و تعالی شخصیت فردی و هویت جمعی افراد و همچنین پرورش نسل آینده مورد توجه علوم اجتماعی بوده است . قرارگرفتن زنان به عنوان محور خانواده ویژگی خاصی را برای آنها ایجاد می کند . رضایتمندی زوجین یکی از مباحث قابل توجه در علوم اجتماعی است و یکی از علل اهمیت این موضوع در تفاوت جوامع به لحاظ معیارهای رضایت مندی است .

زنان نقش مهمی در خانواده داشته و همچنین اهمیت بالایی در تغییرات و تحولات آینده جامعه دارند . بنابراین رضایت زنان در خانواده ، مهمترین رکن سلامت روانی افراد خانواده است و در عین حال برای سلامتی اجتماعی در جامعه نیز اهمیت بسزایی دارد . یکی از عوامل موثر بر تحکیم خانواده رضایت زن از همسر است و به نظر می رسد ویژگی های همسر و سرمایه های اجتماعی او بر رضایت زن تأثیر می گذارد .

تحولات چشمگیر در سالیان اخیر در جامعه ما ، در نهاد خانواده و شکل گیری خانواده های هسته ای باعث ایجاد تغییراتی در کارکرد خانواده شده است . به نظر می رسد نسبت به گذشته در برخی کارکردهامانند کارکردهای  اقتصادی ، کارکردهای اجتماعی ، کارکردهای سیاسی و مذهبی خانواده تغییراتی صورت یافته ودر مقابل کارکرد عاطفی خانواده اهمیت مضاعفی یافته است.

درحال حاضر رفع نیازهای عاطفی افراد در یک خانواده هسته ای محدود به اعضای خانواده    (زن ، شوهر و فرزندان ) است . درگذشته بخشی از روابط عاطفی ار روابط گسترده دیگر ، تأمین می شده در حالیکه امروزه تمام توقعات و انتظارات عاطفی محدود به اعضای خانواده است و توجه به ویژگی های فردی و رفتاری اشخاص اهمیت بیشتری پیدا کرده است .

همان طور که گیدنز معتقد است عاطفه گرایی افزایش پیدا کرده است افراد در رابطه ناب وابسته به فرد مقابل و روابط خاص هستند (گیدنز ، ۱۳۷۸ : ص ۱۲۹ ) . زنان در گذشته کمتر از زنان امروز خلاء عاطفه و ابراز احساسات از همسر را داشتند ، به نظر می رسد بین زنان جوان و مسن از نظر نوع نگاهشان به ابراز احساسات همسر تفاوت وجود دارد . زنان جوانتر بیشتر درگیر این مسئله هستند .

نحوه برخورد زنان در نسل های مختلف ( قدیم و جدید ) با نارضایتی ها هم در زندگی  متفاوت است .زنان جدید ، عاملیت بیشتری را دارند تا زنان قدیم .

به نظرمی رسد زنان امروز با زنان گذشته تفاوت بسیاری کرده اند از مصادیق تفاوت ،  یکی تفاوت در توقعات است به طوریکه زنان این دوره به مناسک خانواده در معنای جدیدش بیشتر از گذشته اهمیت می دهند ( مثل سالگرد ازدواج ، تولد و … ) .

تفاوت دیگر در اهمیت دادن به ظاهر مردان است به طوریکه زنان نسل جدید به ویژگی های ظاهری مردان چه در عرصه عمومی و چه در عرصه خصوصی اهمیت بیشتری می دهند ( وضع ظاهر مردان ) و تفاوت دیگر مرزبندی زنان نسبت به خانواده است .

زنان امروز به دخالت دیگران در زندگی خصوصی شان ، در تربیت فرزندان حساس شده اند .  این مرزبندی با یک نحوه اعمال نظر پیوند می خورد بطوریکه تمایل دارند بیشتر اعمال نظر کنند و در سطوح فرهنگی ، اقتصادی و … می خواهند نقش جدی تری داشته باشند .

رضایتمندی زنان از زندگی مشترک

رضایتمندی زنان از زندگی مشترک ، در فرهنگ لغت بیان شده احساس رضایت یعنی تجربه راضی بودن یا نخواستن چیزی بیشتر از آنچه داریم ( قرچه داغی ، ۱۳۸۶ : ۱۷)

وینچ معتقد است رضایت زناشویی انطباق بین وضعیتی که وجود دارد و وضعیتی که مورد انتظار است می باشد طبق این تعریف رضایت زناشویی وقتی وجود دارد که وضعیت موجود فرد در روابط زناشویی مطابق با آنچه که وی انتظار داشته باشد و نارضایتی زناشویی وقتی وجود دارد که وضعیت موجود فرددر روابط زناشویی با وضعیت مورد انتظار و دلخواه فرد منطبق نباشد . (سلیمانیان ، ۱۳۷۳ :۴۶ )

الیس می نویسد : طرق مختلفی برای تعریف رضایت زناشویی وجود دارد که یکی از بهترین تعاریف توسط هاکنیز انجام گرفته وی رضایت زناشویی را چنین تعریف می کند ( احساسات عینی از خشنودی ، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن یا شوهر موقعی که همه جنبه های ازدواجشان را در نظر می گیرند ) رضایت یک متغیر نگرشی است و بنابراین یک خصوصیت فردی زن و شوهر محسوب می شود .

طبق تعریف فوق رضایت زناشویی در واقع نگرش مثبت و لذت بخشی است که زن و شوهر از جنبه های مختلف روابط زناشویی خود دارند و نارضایتی در واقع نگرش منفی و ناخشنود از جنبه های مختلف روابط زناشویی است. (سلیمانیان ، ۱۳۷۳ : ۴۶ ) .

البته نظر افراد در این باره که چه اموری رضایتبخش و یا نارضایتبخش است ، ممکن است   با گذشت زمان – رشد طبیعی انسان – تغییر کند .

رابطه ای را که یک زوج در بیست سالگی ، فوق العاده رضایتبخش می داند ممکن است در چهل سالگی – با ایجاد علایق و شغلهای جدید در طی این سالها-  چندان رضایتبخش نیابد ، همچنین نامزدی که زمانی بهترین انتخاب تلقی می شده است ،  در صورتیکه امکان انتخاب نامزدهایی زیباتر و بهتر وجود داشته باشد ، احتمالاً دیگر آنچنان راضی کننده نخواهد بود . همچنین ممکن است با شروع زندگی ودیدن خطاهای همسر در طول سالها ، رضایت از همسر کاهش یابد .

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .