عنوان

مقاله مهارت‌های فکری و عملی

تعداد صفحات: ۵۳

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

در جامعه کنونی،  شرایط ایجاب می‌کند که تمام افراد جامعه از دانش و مهارت‌های لازم به منظور بقا و پیشرفت در جامعه برخوردار باشند چرا که در اوضاع و احوال کنونی که با تغییرات چشمگیر در تمام جوانب زندگی به ویژه در سطح فناوری روبرو هستیم، تنها راه پاسخگویی، بهره مندی از دانش علمی و مهارت‌های متنوع فکری و عملی است. البته نباید فراموش کرد که اهمیت این مسأله برای مشاغل فنی و تخصصی مانند مهندسی که عهده دار ایفای نقش‌های حرفه‌ای در جامعه هستند، چشمگیرتر است. بنابراین مسأله مهم، تربیت و پرورش مهندسانی با دانش و مهارت‌های ضروری به منظور ایفای هر چه بهتر نقش خود در جامعه می‌باشد.

مهارت‌های فکری و عملی: مهارت‌های فکری، قابلیت‌های ذهنی هستند که هنگام کسب و به کارگیری دانش و اطلاعات، ما را یاری داده و کمک می‌کنند تا بتوانیم دانش، اطلاعات و مهارت‌های مختلف را به خوبی فرا گرفته و در موقعیت‌های مناسب و به جا نیز مورد استفاده قرار دهیم.  مهارت‌های عملی هم توانایی‌هایی هستند که ما را قادر می‌سازند بتوانیم با ایجاد هماهنگی‌های لازم در بین اعضای بدن خود، به خوبی و به نحو مؤثر با تجهیزات، ماشین آلات، ابزارها و فن آوری‌های مختلف کار کنیم. این مهارت‌ها در شش طبقه قرار می‌گیرند:

۱- مهارت تحقیق و تجزیه و تحلیل: منظور از مهارت تحقیق، توانایی بررسی، پرس و جو و جستجو و جمع‌آوری اطلاعات در رابطه با یک مسأله خاص و  مطالعه آن به صورت علمی و دقیق به منظور  استنتاج نتایجی منطقی و جامع پیرامون آن و در نهایت ارائه پیشنهادات و راه‌ حل‌های مفید می‌باشد. مهارت تجزیه و تحلیل، به معنای توانایی تفکیک و تجزیه یک فکر، ایده، مسأله یا موضوع کلی به اجزا و بررسی آن به طور دقیق و کامل می‌باشد، به طوری که از بررسی اجزای مختلف به درک کاملی از کل دست یابیم.

۲- مهارت تفکر انتقادی و خلاق: تفکر انتقادی یعنی با استفاده از استدلال و براهین منطقی، مسائل و موقعیت‌های مختلف را مورد ارزیابی قرار دهیم و با تفکیک جوانب مثبت و منفی آن، به نتیجه‌گیری‌های درست و منطقی دست یابیم. تفکر خلاق، نوعی توانایی فکری است که به فراتر از امور عادی و معمولی می اندیشد و به جای محصور بودن در یک حیطه و چارچوب خاص، به دنبال ارائه راه حل‌ها و ایده‌های تازه و بدیع و ساخت چیزهای جدید می‌باشد.

۳- مهارت ارتباط مکتوب و شفاهی: منظور از ارتباط مکتوب، توانایی ارائه و انتقال افکار و ایده‌ها به صورت مکتوب و نوشتاری می‌باشد، درست برعکس ارتباط شفاهی که در آن فرد باید بتواند افکار، اطلاعات و ایده‌های خود را به واسطه کلام و عکس العمل‌های کلامی، انتقال دهد.

۴- مهارت سواد کمی و محاسباتی: منظور از سواد کمی، این است که فرد نه تنها باید از دانش و اطلاعات پایه و اساسی ریاضیاتی و کمی برخوردار باشد، بلکه باید بتواند از این اطلاعات خود در موقعیت‌های مختلف زندگی نیز استفاده کند.

۵- مهارت سواد اطلاعاتی: منظور از سواد اطلاعاتی، این است که در هر زمان، موقعیت و برای انجام هر کار، تشخیص دهیم که به چه اطلاعاتی نیاز داریم، و بعد از این‌که اطلاعات لازم را جمع‌آوری نمودیم، آن‌ها را به طور دقیق مورد ارزیابی قرار دهیم تا در نهایت بتوانیم از آن‌ها به خوبی و به طور مناسب استفاده کنیم.

۶- مهارت کار تیمی و حل مسأله: منظور از کار تیمی، کاری مشارکتی است که همه افراد تیم برای دستیابی به هدفی مشترک دست به تقسیم وظایف می‌زنند و با آگاهی از مسئولیت‌ها و وظایف خود و انجام آن‌ها در زمان مناسب و به طور مؤثر و در نتیجه هم افزایی شکل گرفته در بین اعضا، به نتایجی قابل توجه دست می‌یابند. حل مسأله نیز فعالیتی ذهنی و شناختی است که در آن افراد در مواجهه با مسائل جدید سعی می‌کنند با بررسی جوانب مختلف مسأله و درک ارتباط مسأله جدید و تجارب گذشته خود، دانش، اطلاعات، توانایی‌ها و مهارت‌های از پیش آموخته شده خود را مورد استفاده قرار می‌دهند تا بهترین راه حل را برای حل مسأله موجود به کار بگیرند.

واژه ها کلیدی: مهارت‌های فکری و عملی، مهارت تحقیق و تجزیه و تحلیل، مهارت تفکر انتقادی و خلاق، مهارت ارتباط مکتوب و شفاهی ، مهارت سواد کمی و محاسباتی،مهارت سواد اطلاعاتی، مهارت کار تیمی و حل مسأله

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۶
مهارت های فکری و عملی ۱۰
۱- مهارت تحقیق ۱۰
۱-۱- نظریه‌های جان دیوئی و یادگیری مبتنی بر تحقیق ۱۱
۱-۲- نظریه جان دیوئی در مورد تحقیق ۱۱
۲- مهارت تجزیه و تحلیل ۱۳
۳- مهارت تفکر انتقادی ۱۴
۴- مهارت تفکر خلاق ۱۸
۴-۱- اوایل قرن بیستم ۱۸
۴-۲- جهت‌گیری‌های اخیر تحقیقات مرتبط با خلاقیت ۱۹
۴-۳- پیشینه توجه به مقوله خلاقیت در آموزش و پرورش ۲۴
۴-۴- خلاقیت در برنامه درسی ۲۵
۵- مهارت ارتباط مکتوب و شفاهی ۲۶
۵-۱- آموزش نوشتاری ناکارآمد ۲۷
۶- مهارت سواد کمی و محاسباتی ۲۸
۷- مهارت سواد اطلاعاتی ۳۱
۸- مهارت کار تیمی ۳۴
۹- مهارت حل مسأله ۳۵
۹-۱- نظریه‌های عمومی حل مسأله در دهه ۱۹۶۰ ۳۵
۹-۲- مدل‌های جاری و معاصر حل مسأله ۳۶
جمع بندی ۳۸
منابع ومآخذ ۴۱

منابع

 آنجفی، فرشته، زهرا زراعت، زهره سلطان محمدی، کوثر قابچی پور و فهیمه کهن (۱۳۸۸). مهارت تفکر انتقادی دانشجویان فنی مهندسی و علوم انسانی، مجله راهبرهای آموزش، دوره ۲، شماره ۱، بهار ۱۳۸۸٫

فرهنگی، علی اکبر (۱۳۸۲). ارتباطات انسانی. ویرایش دوم. تهران: خدمات فرهنگی رسا.

 Duderstadt. J.J. (2008). Enginerring for a changing World. The Millennium Project. The University of Michigan.

Continental, A.G. (2006). In Search of Global Engineering Excellence: Educating the Nnext Generation of Engineeres for the Global Workplace.Hanover, Germany, Continental AG.

NSB (National Science Board). (2007). Moving Forward to Improve Engineering Education, ad hok Task Group on Engineering Education, Committee on Education and Human Resources, Draft Report, July 23, Washington: National Science Foundation.

Sheppard, Sh. D. & Sullivan, W. (2008). Educating Engineers: Theory, Practice, and Imagination. Palo Alto: Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching.

Bordogna, J., Fromm, E. & Ernst, E.W. (1993). Engineering Education: Innovation Through Integration, Journal of Engineering Education, Junuary, pp. 38.

Hampton, C. (2002). Teaching Practical skills. In A.K. Mishra & J. Bartram (Eds.), Perspectives on distance education: skills development through distance education (pp.

Beyer, B. (1984). Improving thinking skills–practical approaches. Phi Delta Kappan, 65, 556-560.

Beyer, B. K. (1979). Teaching thinking in social studies: Using inquiry in the classroom. Columbus, OH: Charles E. Merrill.

Krajcik, J. S., Blumenfeld, P. C., Marx, R. W., Bass, K. M., & Fredricks, J. (1998). Inquiry in project-based science classrooms: Initial attempts by middle school students. Journal ofthe Learning Sciences, 7(3/4), 313-350.

Krajcik, J. S., Soloway, E., Blumenfeld, P. C., & Marx, R. W. (1998). Scaffolded technology tools to promote teaching and learning in science. In C. Dede (Ed.), ASCD yearbook 1998: Learning with technology (pp. 31-46). Alexandria, VA: The Association for Supervision and Curriculum Development.

Kuhn, D., Black, J., Keselman, A., & Kaplan, D. (2000). The development of cognitive skills to support inquiry learning. Cognition and Instruction, 18(4), 495-523.

Levstik, L. S., & Barton, K. C. (2005). Doing history: Investigating with children in elementary and middle schools. Mahwah, N.J.: Erlbaum Associates.

مقدمه

 عصری که در آن زندگی می‌کنیم، دورانی است که هر روز با تغییرات چشمگیری در جوانب مختلف زندگی مواجه می‌گردد. بدون تردید علت این تغییرات، رشد و توسعه دانش جدید و تکامل سریع فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی می‌باشد. تغییراتی مانند جهانی شدن، افزایش جمعیت و توسعه سریع فناوری‌ها، ایجاب می‌کند که در نقش مهندسی و صلاحیت‌ها و شایستگی‌های مهندسی در جامعه نیز تغییراتی اساسی صورت بگیرد، به طوری که با نیازها و شرایط جامعه امروز و قرن حاضر متناسب باشد (دادرستاد[۱]، ۲۰۰۸).

بدیهی است که نیازهای آموزش مهندسی قرن بیست و یکم با نیازهای گذشته، متفاوت است. مهندس قرن بیست و یکم باید از صلاحیت فنی لازم برخوردار و متخصص و ماهر باشد، نسبت به مسائل فرهنگی آگاه و دارای قوه ابتکار و نوآوری و در عین حال، انعطاف پذیر و فعال باشد (کانتیننتال[۲]، ۲۰۰۶). در واقع، شرایط امروز مستلزم آن است که مهندسان از توانایی طراحی، به کارگیری سیستم‌ها، نوآوری، رهبری، ارتباط و سازگاری با شرایط متغیر برخوردار باشند و کسب این توانمندی‌ها، مستلزم وجود یک آموزش مهندسی کاملاً متفاوت با آموزش‌های مهندسی موجود در جامعه، می‌باشد (هیأت ملی علوم[۳]، ۲۰۰۷). قطعاً تربیت مهندسانی با ویژگی‌های مذکور، با استفاده از رویکردهای آموزشی قدیمی و مرسوم، امکان پذیر نمی‌باشد (کانتیننتال، ۲۰۰۶).

اما بررسی برنامه آموزش مهندسی موجود نشان می‌دهد که این برنامه نتوانسته است مهندسینی با مجموعه کاملی از مهارت‌ها تربیت نماید. به نظر می‌رسد راه حل این مشکل آن نیست که رویکردهای قدیمی و مرسوم موجود در زمینه آموزش مهندسی را اصلاح کنیم، بلکه به جای آن، باید به سمت رویکردهای جدیدی حرکت کنیم که بتوانند پاسخگوی مسائل جدیدی مانند جهانی شدن و بروز و ظهور فناوری‌های جدید باشند (هیأت ملی علوم، ۲۰۰۷). در حقیقت، رویکردهای جدید آموزش مهندسی باید پاسخگوی تغییرات صورت گرفته در مهارت‌ها و توانایی‌های فکری و ذهنی باشند و منجر به ایجاد و توسعه فناوری‌های جدید توسط مهندسان گردند و مهندسانی تربیت نمایند که بتوانند بین مسائل اجتماعی، اقتصادی، محیطی، قانونی و سیاسی با نوآوری و طرح‌های فنی، ارتباط برقرار کنند. به طور کلی، رویکردهای جدیدی باید به کار برده شوند تا درنهایت بتوانند مهندسانی با ویژگی‌ها، صلاحیت‌ها و مهارت‌های لازم برای خدمت به جهان قرن بیست ویکم، به جامعه تحویل دهند (شیپارد[۴]، ۲۰۰۸).

بنابراین با توجه به شرایط فعلی جهان و تغییرات فزاینده به ویژه در حیطه فناوری، لازم است که آموزش مهندسی از آموزش کلاس محور به سمت رویکردهای یادگیری فعال‌تری که مشوق مهارت‌های حل مسأله و تیم‌سازی هستند، تغییر جهت دهد (بردگنا، فرام و ارنست[۵]، ۱۹۹۳)، تا مهندسانی با مهارت‌ها و صلاحیت‌های اساسی و مورد نیاز برای جامعه امروز تربیت نمایند که قادر باشند، دانش کسب شده را در حیطه‌های مختلف به کار بگیرند، داده ها و اطلاعات را به خوبی تحلیل و تفسیر کنند، در گروه‌ها و کارهای گروهی عملکرد خوبی داشته باشند، به نحو مؤثر ارتباط برقرار کنند (انجمن رسمی مهندسی و فناوری[۶]، ۱۹۹۵) و مهم‌تر از همه آن که  قادر باشند با استفاده از قوه خلاقیت خود، محصولات، سیستم‌ها و خدماتی نوآورانه ارائه دهند که برای موفقیت، کامیابی، امنیت و رفاه اجتماعی، ضروری تلقی می‌شوند (دادرستاد، ۲۰۰۸).

مهارت‌های فکری، همان کارکردهای ذهنی هستند که به ما کمک می‌کنند تا دانش جدید را فرا بگیریم، آن را در موقعیت‌های آشنا و خاص به کار ببریم، و بر فرایندهای ذهنی که هنگام فراگیری و استفاده از دانش به کار گرفته می‌شوند، کنترل داشته باشیم (جانسون^[۷]، ۱۹۹۷). همچنین می‌توان گفت، مهارت فکری نوعی توانایی رفتاری است که وقتی فعال می شود، کارکردها منجر به تسهیل عملکرد یک تکلیف یا وظیفه می‌شوند (برگان^[۸]، ۱۹۷۱). منظور از مهارت‌های عملی، مهارت‌هایی هستند که به وسیله دست یا با مداخله موجود انسانی از طریق تجهیزات، ابزارها یا فناوری‌هایی که نیازمند راهنمایی، نیرو و یا حرکت هستند، صورت می‌گیرد (هامپتون[۹]، ۲۰۰۲). این مهارت‌ها، فعالیت‌های تدریس و یادگیری هستند که دانشجویان را در کارهایی مثل مشاهده یا دستکاری و کاربرد مواد و اشیای واقعی درگیر می‌کند (میلار^[۱۰]، ۲۰۰۴).

مهارت های فکری و عملی

مهارت‌های فکری و عملی دارای انواع مختلفی از مهارت‌ها می‌باشد که هر کدام از آن‌ها در یک برهه زمانی خاص مطرح شده‌اند و به مرور زمان توسعه یافته‌اند (انجمن دانشکده‌ها و دانشگاه‌های آمریکایی، ۲۰۰۷).

۱- مهارت تحقیق

تحقیق شامل فعالیت‌ها و مهارت‌هایی است که بر جستجوی فعال دانش یا ادراک به منظور ارضای کنجکاوی تأکید می‌کند (آندرسون، مارتین و فازیسکی[۱]، ۲۰۰۶). به عبارت دیگر، تحقیق نیازمند آن است که یادگیرندگان از ابزارهایی به منظور جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل آن و بحث و گفتگو درمورد نتایج استفاده کنند. علاوه بر این، تحقیق مستلزم تعیین فرضیات، کاربرد تفکر منطقی و در نظر گرفتن توضیحات دیگر می‌باشد (انجمن ملی تحقیق، ۱۹۹۶). پرورش توانایی تحقیق، تلاش جدیدی در تاریخ آموزش و پرورش محسوب نمی‌شود. دیویی[۲]، برنر[۳]، پیاژه[۴] و ویگوتسکی[۵]همگی شخصیت‌های برجسته‌ای هستند که به شکل‌گیری چشم اندازهای تحقیق و عملکرد یادگیری مبتنی بر تحقیق و کند و کاو کمک کرده‌اند. به طور کلی، ارتقای یادگیری مبتنی بر تحقیق و کاوش، از طریق سه جنبش اصلاحی در ایالات متحده آمریکا در قرن بیستم صورت گرفت: ۱) جنبش ترقی آموزش و پرورش از دهه ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰، ۲) جنبش جدید برنامه درسی از اواخر دهه ۱۹۵۰ تا اوایل دهه ۱۹۷۰ و ۳) جنبش نظام مندی که از اواسط دهه ۱۹۸۰ شروع و تاکنون ادامه دارد (رایس[۶]، ۱۹۹۲؛ ساپوویتز، مایر و کاهل[۷]، ۲۰۰۰).  در این جنبش‌ها به منظر ارتقای تحقیق و عملکرد مبتنی بر کاوش، عوامل بسیاری شرکت داشتند (لین، ۲۰۰۷).

بنابراین می‌توان گفت، مهارت تحقیق از جمله مهارت‌هایی است که از سالیان پیش مورد توجه قرار گرفته است و محققان بسیاری به توصیف و شرح آن و نیز بیان نظریه‎های خود درمورد آن پرداخته‌اند. یکی از اولین مربیان و محققان حوزه تحقیق، جان دیوئی است که به طور مفصل درمورد مهارت تحقیق به نظریه پردازی، پرداخته است.

[۱]– Anderson, Martin & Faszewski

[۲] -Dewey

[۳] -Burner

[۴] -Piaget

[۵] -Vygotsky

[۶] -Rice

[۷] -Supovitz, Mayer & Kahle

[۱]– Duderstadt

[۲] -Continental

[۳] -National Science Board (NSB)

[۴] -Sheppard

[۵] -Bordogna, Fromm & Ernst

[۶] -Accreditation Board for Engineering and Technology

[۷] -Johnson

[۸]– Bergan

[۹] -Hampton

[۱۰] -Millar

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .