عنوان

مقاله توانایی فراشناختی

تعداد صفحات:۲۶

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

الگوی یادگیری و پردازش اطلاعات واینشتاین و مایر^[۱](۱۹۸۶) فرایند یادگیری را مشتمل بر سه محور شناخت، فراشناخت و منابع مدیریت و نظارت می داند. اجزای فراشناختی این الگو مشتمل بر راهبردهایی است که به فراگیرنده کمک می کند تا شناخت خود را هدایت، نظارت و مهار نماید. مدیریت تلاش و زمان در این مقوله قرار می گیرد.

اصطلاح فراشناخت به دانش ما درباره ی فرایندهای شناختی خودمان و چگونگی استفاده بهینه از آن ها برای رسیدن به هدف های یاد گیری گفته می شود. فراشناخت روش یا آگاهی فرد از نظام شناختی خود او و یا دانستن درباره ی دانستن است.

براون(۲۰۰۲) فرا شناخت را به دو صورت زیر معرفی کرده است:

آگاهی فرد از فعالیت ها یا فرایندهای شناختی خود او

روش های مورد استفاده فرد برای تنظیم فرایندهای شناختی خودش

به سخن دیگر فراشناخت از یک سو شامل دانش روش ها و فرایندهای شناختی یادگیری و از سوی دیگر شامل روش های کنترل و نظارت بر یادگیری است. رابطه  مفهوم فراشناخت،  به عنوان مفهومی متداول در تعلیم و  تربیت  با  فرآیند یادگیری  انکارناپذیر  است.  محققان  و  متخصصان  تعلیم  و  تربیت به طور گسترده  به  نوع و سطح دانش مورد  نیاز  فراگیران  علاقمندند و  این مستلزم تاکید  نظام های آموزشی بر آموزش های فراشناختی و یادگیری “چگونه یادگرفتن است تا  فراگیران  بتوانند در  برخورد  با مسایل گوناگون  به طور  مستقل بیندیشند.  فراشناخت  به استعداد  درک و کنترل مطلب  مورد  یادگیری گفته می شود و  نقش  بسیار مهمی در بهبود و گسترش  عملکردهای  شناختی دارد و  می تواند  مهارت های یادگیری فراگیران را  توسعه  بخشد.  فراشناخت،  نقشی اساسی در یادگیری موفقیت آمیز ایفا می کند و هرچه توانایی های شناختی فراگیر  بالاتر  باشد، فرآیند یادگیری  موفقیت آمیزتر  خواهد  بود. به عبارتی فراگیر باید در یادگیری خود  نقش فعالی  ایفا کند و  یاد بگیرد که یادگیری خود را ارزیابی کند و اگر راهبردهای یادگیری اش موفق نبود، از راهبردهای جدید استفاده کند(صادقی و محتشمی، ۱۳۸۹).

هدف اساسی آموزش فراشناختی، خودکنترلی و خودآموزی  است تا فراگیران ، یادگیرندگان مستقلی شوند که بتوانند فرآیندهای شناختی و یادگیری شان را در جهت اهداف تعیین شده خود،  هدایت،  نظارت و اصلاح کنند(فلاول^[۲]، ۱۹۸۸).

بسیاری از  مشکلات  یادگیری و  انتقال  یادگیری  ناشی از فقدان توانایی ها و  راهبردهای  فراشناختی است.  مهارت ها و راهبردهای یادشده  به فرد امکان انتخاب، کنترل،  نظارت،  مدیریت و در نتیجه  بهبود  فرآیندهای شناختی را  می دهد.  بنابراین لازم  است فراگیران  در زمینه  مهارت هایی  از  قبیل  نظام دهی،  نظارت  بر خود، برنامه ریزی و تعیین هدف، آموزش لازم را  ببینند  تا  بر راهبردهای شناختی تصمیم یافته مسلط شوند و  پایه یادگیری های جدید ایجاد شود.  در غیر این صورت حل تکالیف جدید که قبلا  با  آن مواجه نشده اند،  برایشان مشکل است(پالینسکار و برون^[۳]، ۱۹۸۴).

واژه های کلیدی: فراشناخت، مولفه‌‌های فراشناخت، راهبرد‌های فراشناختی،توانایی فراشناختی، راهبردهای توسعه ی توانایی فراشناختی

فهرست مطالب

چکیده ۴
مقدمه ۶
فراشناخت ۷
مفهوم فراشناخت ۸
مولفه‌‌های فراشناخت ۱۱
راهبرد‌های فراشناختی ۱۵
کمک به رشد توانایی های فراشناختی ۱۸
راهبردهای توسعه ی توانایی فراشناختی ۱۹
رابطه شناخت و فراشناخت ۱۹
روابط بین اجزاء فراشناخت ۲۰
اهمیت توانایی فراشناختی ۲۰
منابع ۲۴

منابع:

فلاول، جان اچ ( ۱۹۸۷ ). رشد شناختی، ترجمه ی فرهاد ماهر( ۱۳۷۷ )، تهران. انتشارات رشد.

فولادچنگ،محبوبه(۱۳۸۴).بررسی تاثیر آموزش فراشناختی بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی.فصلنامه نوآوری های آموزشی،سال چهارم،شماره۱۴،صص۱۶۲-۱۴۹٫

صادقی، زینب. محتشمی، رضا(۱۳۸۹). نقش فراشناخت در فرایند یادگیری. فصلنامه راهبردهای آموزش. شماره ۳ دوره ۲، ۱۴۸-۱۴۳٫

کدیور، پروین ( ۱۳۷۴ ). روان شناسی تربیتی، چاپ هشتم، تهران: سمت

شعبانی، حسن(۱۳۸۲). روش تدریس پیشرفته (آموزش مهارت ها و راهبردهای تفکر ). تهران : انتشارات سمت.

کدیور پروین، ولی اله فرزاد، مهدی دستا(۱۳۹۱). بررسی رابطه علی اهداف پیشرفت و راهبردهای خودتنظیمی با عملکرد حل مساله ریاضی. فصلنامه روانشناسی تربیتی، شماره ۲۳، ص

کدیور،پروین(۱۳۸۶)،روانشناسی تربیتی، تهران: انتشارات سمت.

سیف، علی‌اکبر. (۱۳۸۶). روانشناسی پرورشی نوین. ویرایش ششم. تهران: نشر دوران.

سیف،علی اکبر(۱۳۸۹)،روانشناسی پرورشی نوین(روانشناسی یادگیری و آموزش)، ویرایش ششم، نشر تهران: دوران.

شعاری نژاد، علی اکبر(۱۳۸۰). نگاهی نو به روانشناسی آموختن یا روانشناسی تغییر رفتار. تهران: انتشارات چاپخش.

اسلاوین، رابرت ایی(۱۳۸۵)،روان‌شناسی تربیتی، ترجمه سید محمدی، تهران: نشر روان.

ابراهیمی قوام، صغری. خاقانی زاده، مرتضی(۱۳۸۷). نقش انگیزش در یادگیری. راهبردهای آموزش سال اول، شماره ۱٫

مقدمه

یکی از دلایل علاقه‌مندی بسیاری از محققان به حیطه فراشناختی آن است که معتقدند این حوزه تلویحات مهمی ‌در میدان تعلیم و تربیت دارد (فلاول، ۱۹۷۹؛ براون، ۱۹۸۲؛ بیکر و براون، ۱۹۸۴) به نظر می‌رسد که توانایی های فراشناختی نقش مهمی ‌در انواع فعالیت‌های شناختی از جمله تبادل کلامی ‌‌اطلاعات، درک مطلب خو‌‌اندن، درک کلامی، نوشتن، زبان‌آموزی، ادراک، توجه، حافظه، حل مسأله، شناخت اجتماعی، خودآموزی و … بازی می‌کند (فلاول، ۱۹۸۸).

مطالعات متعددی تأثیر مثبت دانش و توانایی فراشناختی را بر عملکرد نشان داده‌اند. برای مثال گارنر (۱۹۹۰) با ارائه شواهد نظری و پژوهشی متعدد تأثیر دانش فراشناختی بر مهارت خو‌‌اندن را نشان داد. بیلر و اسنومن (۱۹۹۳) پژوهش‌‌هایی را نقل می‌کنند که در آنها پاریس و همکارانش در سال‌‌های ۱۹۸۴ و ۱۹۸۶ به دانش‌آموزان کلاس‌‌های سوم و پنجم مهارت‌های شناختی و فراشناختی را آموزش دادند. نتایج این پژوهش‌ها معلوم کرده‌اند که دانش‌آموزانی که این گونه مهارت‌ها به آنان آموزش داده شد، در قیاس‌ با دانش‌آموزانی که از آموزش این مهارت‌ها بی‌بهره ماندند، در توانایی خو‌‌اندن و درک مطالب جلوتر بودند.

گارنر (۱۹۹۰) پس از بازنگری پژوهش‌‌های انجام شده درباره اثربخشی راهبرد‌های شناختی و فراشناختی  گفته است: “پژوهش‌‌های موجود به روشنی نشان می‌دهند که رفتار راهبردی یا استراتژیکی، یادگیری را افزایش می‌دهد، چنین روشن شده است که یادگیرندگان ماهر می‌دانند که چه زمانی باید راهبردی عمل کنند”(به نقل از کدیور، ۱۳۷۹).

از آنجایی که فراشناخت به تفکر درباره فکر کردن و آگاه شدن از فرآیند آموزش و یادگیری و به کاربردن آن در آموزش مربوط می‌شود، بنابراین معلم دارای نقش کلیدی و ساختاری در توسعه و افزایش اطلاعات و آگاهی‌‌های فراشناختی می‌باشد (پییر و راید[۱]، ۲۰۰۱؛ نقل از اسلاوین، ۱۳۸۵).

به طور کلی باید گفت که یکی از برجسته‌ترین خصوصیات توانایی فراشناختی این است که باعث رشد و آگاهی فرد هم درباره ی جریان‌‌های تفکر و هم درباره چگونگی به کارگیری بهتر آنها می‌شود. اگر به رفتار افراد در موقعیت‌‌های یادگیری به دقت بنگریم، خواهیم دید که در فعالیت‌های یادگیری خود متفاوت عمل می‌کنند. گروهی به سختی حداقل توفیق مورد نیاز برای ادامه تحصیلات را کسب می‌کنند، دسته‌ای دیگر در حد وسط قرار دارند و موفقیت نسبی به دست می‌آورند، بالاخره تعدادی هم هستند که موفقیت‌‌های چشم‌گیری نصیب خود می‌سازند.

فراشناخت

فراشناخت یکی از تازه ترین شعارهای روز در روانشناسی و تعلیم وتربیت است. اگر چه بیش از دو دهه از حضور فراشناخت در فرهنگ واژگان روانشناسی نمی گذرد اما شواهد گسترده، حاکی از جایگاه ویژه ی آن نزد محققان و صاحب نظران بین المللی است(فولادچنگ، ۱۳۸۴).

هدف اصلی آموزش و پرورش یا تعلیم و تربیت این است که در رفتار فرد، یعنی در دانش، مهارت ها، عادات و نگرش های او تغییر مثبت ایجاد کند. برای رسیدن به این هدف اتخاذ شیوه ها و روش های نوین لازم و ضروری است. برای افزایش کارایی و بهره وری در تدریس و مشاوره، دانشمندان علوم رفتاری نظریه ها و روش های مختلفی را پیشنهاد کرده اند که متناسب با تحولات دانش تعلیم و تربیت است برخی از این روش ها جدید و نوین هستندکه فرا شناخت یکی از این شیوه ها است. یافته های پژوهشی وسیعی درباره نقش      فرا شناخت در زمینه هایی نظیر حل مسأله، خواندن، نگارش، یادگیری و … حکایت از آن دارد که نظام فعلی آموزش و پرورش را باید در جهت تاکید بر فراشناخت حرکت داد. اگر آموزش و پرورش به دنبال تربیت دانش آموزانی است که بتوانند از عهده ی حل مسایل مختلف جامعه ی متحول فردا برآیند و مسئولیت یادگیری خویش را برعهده گیرند باید فراشناخت را در برنامه های خود وارد کنند و به گسترش مهارت های فراشناختی بپردازند. زیرا مهارتهای فراشناختی به افراد کمک می کند تا خودشان را با موقعیت های جدید سازگارکنند. بسیاری از صاحبنظران از جمله جکوبسن بر این عقیده هستند که هرگونه اصلاح در نظام تربیتی، مستلزم در نظر گرفتن یافته های پژوهش های فراشناختی و استفاده از آنها در برنامه های آموزشی است(فولادچنگ، ۱۳۸۴).

دانش آموزان با استفاده از این شیوه ها می توانند در فرایند یاددهی-یادگیری، خودآغازگری، خود مشاهده گری و خود قضاوتی فعالانه مشارکت می کنند و در نهایت به انسان توسعه یافته مبدل می گردند.

[۱] . Peer   & Reid

[۱] . Weinstein & Mayer

[۲] . Flawell

[۳] . Palinscar & Brown

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .