عنوان

مقاله تکنیک های خلاقیت

تعداد صفحات: ۳۵

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

همه سازمان ها برای رشد و بقای خود نیازمند اندیشه های نو و بدیع می باشند. افکار و نظریات جدید خون تازه ای به کالبد سازمان تزریق کرده و آن را از فنا و نابودی می رهاند. حیات جهان بسیار متغیر و پرتلاطم امروز ما نیازمند نوآوری و خلاقیت می باشد. دراین عرصه، اهمیت نیروی انسانی به وضوح قابل مشاهده است. زیرا اگر این نیرو که در واقع منبع اصلی مولد انرژی در سازمان است با بی توجهی روبرو شده و یا سرکوب شود، سازمان هر روز ضعیف تر شده و چرخ های آن یکی پس از دیگری از حرکت بازخواهد ایستاد. بنابراین عامل کلیدی و آن چه که هم اکنون درجهان در کانون توجه سازمان و جوامع بشری قرار دارد، این منبع عظیم نیروی انسانی است و مهارت مدیران در شناسایی رفتار و شخصیت افراد و برخورد مناسب با آن، که همان مهارت انسانی و ارتباطی محسوب می شود، در ایجاد فضای مناسب ظهور خلاقیت و پرورش نیروی انسانی خلاق،  دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد. ( شریعت، جلالی جواران، ۱۳۸۸، ۴۲ )

با توجه به اهمیت روز افزون نیروی انسانی به عنوان یک سرمایه با ارزش سازمانی و لزوم کسب توانمندی های لازم برای بهتر انجام دادن شیوه های عملکرد در سازمان، لازم است که در جهت بروز استعداد های بالقوه  خود در سازمان شرایطی را فراهم کرد تا شیوه های تازه و بدیع بیافرینند و روش های کاراتر با بهره وری بیشتر ایجاد کنند. پایداری و تداوم فعالیت سازمان ها درگرو ایجاد مزیت رقابتی قرار گرفته است. برای دستیابی به این مزیت نسبی باید در مقایسه با رقبا بتوان محصولات وخدمات با کیفیت را با قیمت های قابل رقابت تولید و ارائه نمود و با خلاقیت و نوآوری به دامنه محصولات و خدمات افزود تا رضایتمندی مشتریان حاصل شود. بر پایه این فرض اساسی اعتقاد بر این است که خلاقیت زمانی تحقق خواهد یافت که سازمان ها از نیروی انسانی با دانش و با انگیزه و در یک کلام توانمند برخوردار باشند. ( ابطحی،۱۳۷۷)

واژ ه های کلیدی : خلاقیت ، ضرورت خلاقیت ، عناصر خلاقیت  ، تکنیک های خلاقیت ، نوآوری  ، فرآیند خلاقیت

فهرست مطالب

چکیده ۵
مقدمه ۶
ضرورت خلاقیت ۸
تعریف خلاقیت ۹
تفاوت خلاقیت و نوآوری ۱۰
عناصر خلاقیت ۱۰
فرآیند خلاقیت ۱۱
الگوی فرآیند خلاقیت ۱۲
ویژگی های افراد خلاق ۱۳
تکنیک های خلاقیت ۱۴
۱- تکنیک طوفان ذهنی (بارش افکار) ۱۴
۲- تکنیک چرا؟ ۱۵
۳-تکنیک توهم خلاق ۱۶
۴- تکنیک شش کلاه فکری ۱۶
۵- تکنیک پی .ام .آی (P.M.I) 17
۶- تکنیکDOIT 18
۷- تکنیک شکوفه ی نیلوفر آبی ۱۸
-۸- تکنیک اسکمپر ۱۹
۹-تکنیک درهم شکستن مفروضات ۱۹
۱۰-تکنیک دلفی ۲۰
۱۱- تکنیک استخوان ماهی (علت و معلول) ۲۱
۱۲- تکنیک گروه اسمی ۲۱
۱۳- تکنیک سینکتیکس ۲۲
موانع خلاقیت ۲۲
محیط خلاق ۲۶
نقش مدیر در خلاقیت کارکنان ۲۶
نقش وراثت در خلاقیت ۲۷
چند دیدگاه درباره خلاقیت ۲۸
نتیجه گیری ۳۱
منابع و مأخذ ۳۲

منابع

– سعیدی کیا، مهدی، ۱۳۸۸، اصول و مبانی کارآفرینی.

– اسبورن، الکس.اس، ۱۳۷۷، پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاقیت، ترجمه حسن قاسم زاده، چاپ سوم، تهران، انتشارات نیلوفر.

– اکبری، کرامت الله، ۱۳۸۵، توسعه کارآفرینی رویکرد آموزشی، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی.

– وطنخواه ، سودابه و باستانی ، پیوند و مصطفایی ، داوود و کریمی ، سمانه و شعر بافچی زاده ، نسرین ، ۱۳۹۲ ، تاثیر عوامل درون سازمانی بر خلاقیت و بهره وری کارکنان : مورد بیمارستان شهدای تجریش ، فصلنامه علمی و پژوهشی طب و تزکیه ، دوره ۲۲ ، شماره ۱ .

– فیشانی، تیمور، ۱۳۷۷، خلاقیت و نوآوری در انسان ها و سازمان ها، انتشارات ترمه.

– دلجوی شهیر، جواد، ۱۳۸۸، کارآفرینی و خلاقیت، چاپ اول، تهران، انتشارات عبدی.

– قربان پناه، جاوید، ۱۳۸۸، مقاله خلاقیت و بهره وری.

–  ضرغامی ، حمیدرضا و جعفری ، مصطفی و اخوان ، پیمان ، ۱۳۹۱، بررسی رابطه بین خلاقیت و انگیزه افراد برای نوآوری در سازمانهای پژوهشی : مطالعه موردی در پژوهشکده پردازش هوشمند علائم ، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی ، سال اول ، شماره ۴ .

–  دلال نصیری، سمانه و احمدی ، عبادا… و برزگر ، مجید ، ۱۳۹۱، رابطه خلاقیت و نوآوری با رضایت شغلی در شاغلان صنایع دستی شیراز ، ، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی ، دوره دوم ، شماره ۳ .

– نوری اصل، ملک محمد، ۱۳۸۸، بررسی تأثیر ابعاد ماهیت شغل در میزان خلاقیت کارکنان بانک های استان گیلان، دانشکده تحصیلات تکمیلی گروه مدیریت دولتی.

– یزدی مهاجر، حمیرا، ۱۳۸۶، بررسی رابطه ی بین فرهنگ سازمانی و خلاقیت کارکنان در شعب بانک ملی خراسان شمالی، مجله پژوهش های تربیتی.

مقدمه

خلاقیت در سراسر تاریخ بشر حائز اهمیت بسیاری بوده ولی امروزه دلایل اهمیت آن به طور قابل ملاحظه ای متفاوت از گذشته است. درگذشته خلاقیت دانشی جامع به شمار نمی رفت بلکه اساسا” با تلاش و ریاضت افراد خلاق و سرانجام به صورت نوعی الهام و به گونه ای تصادفی به نتیجه نهایی می رسید. تقریبا” از۵۰ سال گذشته تا به امروز خلاقیت از حالت تصادفی خارج شده است و افراد می توانند به گونه ای سنجیده و روشمند به خلق ابداعات، اختراعات و اکتشافات نایل آیند. به عبارت دیگر خلاقیت طی نیم قرن گذشته به صورت یک رشته علمی گسترده درآمده و آموزش پژوهشی و توسعه در مقیاسی وسیع در آن رو به گسترش بوده است. تغییرات پرشتاب در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فنی و فناورانه و … از راههایی که خود نتیجه خلاقیت و نوآوریهای این عصر است و از سویی برخورد با چنین تحولاتی، خود مستلزم خلاقیت و نوآوری است؛ به همین دلیل امروزه خلاقیت نه صرفا” یک دانش تجملی، یک نیاز یا یک ضرورت بلکه برای تمامی جوامع بشری شرط بقاست.

امروزه، از مهم ترین ویژگی های سازمان های موفق درشرایط محیطی همواره پیچیده و متغیر، پیش بینی و درک تغییر و تحول و واکنش سریع و همگانی مناسب با تغییر و تحول است. این دو مورد از ویژگی های سازمان های خلاق است که در آن ها فرآیند های خلاقیت نهادینه شده و به طور مستمر و فراگیر جریان دارد. خلاقیت تقریبا”شامل تمامی جنبه های حیات سازمان، ساز وکارها، فعالیت ها و جنبه های خرد و کلان سازمان می شود؛ بنابراین سازمان ها نه تنها برای بهتر شدن یا افزایش کیفیت و ارتقا بلکه سازگار شدن و ادامه حیات و بقای خود همواره به خلاقیت نیازمندند. ( رمضانی، ۱۳۸۸، ۱۲۲ )

خلاقیت برای بقای هر سازمانی لازم است. طی زمان، سازمان های غیرخلاق از صحنه محو می شوند و اگر چه چنین سازمانی ممکن است در عملیاتی که در یک مقطع از عمر خود درگیر آن است، موفق باشد، سرانجام مجبور به تعطیل یا تغییر سیستم می گردد. خلاقیت با ساختن و یافتن فکرهای جدید و نوآوری درکاربرد فکرها سروکار دارد. از نظرگاه مدیریتی هر برنامه ریزی بسیار موفق، به صدها فکر و ایده کاربردی نیاز دارد. موفقیت  نهایی و در بعضی موارد بقای سازمان به توانایی برنامه ریزی در ایجاد و به کارگیری فکرهای جدید بستگی دارد. ( رضائیان، ۱۳۸۵، ۳۴ )

از آنجایی که استعداد و قدرت خلاقیت و نوآوری بطور کلی در همه انسان ها موجود است، به عبارت دیگر استعداد خلاقیت، استعدادی همگانی است، بدین معنی که همه ما با درجات مختلف دارای این استعداد هستیم. تجربیات نشان داده که درجه مؤثر بودن خلاقیت با بازده انرژی فکری ما، کوشش و پشتکارمان در بکارگیری مغز ارتباط بیشتری دارد تا با استعداد درونی مان. کشفیات علمی مملوء از موارد نامحدودی است که در آن افرادی عادی قدرت خلاقیت خارق العاده ای نشان داده اند. ( اسبورن، ۱۳۶۸، ۱۲)

از نظر آمابیل (۱۹۹۵) خلاقیت در هر شخصی تابعی از سه مؤلفه تخصص، مهارت تفکر خلاق و انگیزش می باشد. مدیران خلاق می توانند هر سه را تحت تاثیر قرار دهند ولی بر روی انگیزش کارکنان بیش از دو مؤلفه  دیگر تاثیر گذار هستند که می توانند از عوامل و اهرم هایی نظیر پاداش های مادی و معنوی، تحریک عواطف و احساسات، مطرح کردن نیازهای سازمان نظیر بیان شکست ها و موفقیت ها، تحریک و تشویق حس رقابت و … برای خلاق سازی کارکنان استفاده کنند. این نکته را باید درنظر داشت که مدیران سازمان ها و مؤسسات باید بر این نکته واقف باشند که به منظور پرورش خلاقیت درکارکنان تحت نظارت خود نمی توانند از رویه ای یکسان و واحد برای همه بهره ببرند؛ اصولا” محیط مناسب برای پرورش خلاقیت فردی با دیگر افراد متفاوت است، آنچه برای یک فرد، محیط پرورش دهنده خلاقیت تلقی می شود ممکن است برای دیگری سرکوب کننده خلاقیت و نوآوری به شمار آید. مثلا”بعضی افراد در محیط آرام و امن خلاق تر می باشند و بعضی دیگر در محیط هایی که تحریک مداوم دریافت می کنند. (ساعتچی، ۱۳۷۴)

یکی از عوامل مهم برای ایجاد شرایط مناسب برای بروز خلاقیت کارکنان در سازمان تشویق کارکنان خلاق به تدبیر و سرانجام اجرای ایده های به دست آمده حتی در مواردی است که تلاش آن ها برای اعمال خلاقیت با شکست رو به رو می شود؛ بنابراین سازمانی که از اهمیت خلاقیت آگاه است و قصد ترویج آن را دارد باید فرصت هایی برای کارکنان خود جهت تدبیر ایده های خلاق درکنارکارهای عادی فراهم و با توجه به اینکه عدم موفقیت بخش جدایی ناپذیر کار خلاق است، تلاش صادقانه جهت خلاقیت راحتی در صورت عدم موفقیت تشویق نماید. بدیهی است که نظارت برکارهای خلاق برای هدفمندکردن آن اجتناب ناپذیر است. این نظارت می تواند بصورت تشکیل کمیته های خلاقیت، بخشی از امور پژوهش و توسعه، نظام پیشنهادات سازمان یا شکل های متعدد دیگر باشد. ( قاسم زاده، ۱۳۸۰، ۹۵ )

 ضرورت خلاقیت :

خلاقیت در سراسر تاریخ بشر حائز اهمیت بسیاری بوده ولی امروزه دلایل اهمیت آن به طور قابل ملاحظه ای متفاوت از گذشته است. درگذشته خلاقیت دانشی جامع به شمار نمی رفت بلکه اساسا” با تلاش و ریاضت افراد خلاق و سرانجام به صورت نوعی الهام و به گونه ای تصادفی به نتیجه نهایی می رسید. تقریبا” از۵۰ سال گذشته تا به امروز خلاقیت از حالت تصادفی خارج شده است و افراد می توانند به گونه ای سنجیده و روشمند به خلق ابداعات، اختراعات و اکتشافات نایل آیند. به عبارت دیگر خلاقیت طی نیم قرن گذشته به صورت یک رشته علمی گسترده درآمده و آموزش پژوهشی و توسعه در مقیاسی وسیع در آن رو به گسترش بوده است. تغییرات پرشتاب در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فنی و فناورانه و … از راههایی که خود نتیجه خلاقیت و نوآوریهای این عصر است و از سویی برخورد با چنین تحولاتی، خود مستلزم خلاقیت و نوآوری است؛ به همین دلیل امروزه خلاقیت نه صرفا” یک دانش تجملی، یک نیاز یا یک ضرورت بلکه برای تمامی جوامع بشری شرط بقاست.

امروزه بیش از ۹۰درصد دانشمندان تاریخ زنده اند چرا که مخترعانی در زمره ادیسون کم نیستند و در نتیجه دستاوردهای علمی، اختراعات و اکتشافات این دانشمندا ، حجم عظیمی از اطلاعات و دانشهای کشف و انباشت شده در زمینه های علمی، فنی و فناورانه و …، چنان رو به فزونی است که یادگیری بر پایه نظام آموزشی امروز -که اصولا”بر پایه محفوظات است- بسیار مشکل بلکه غیرممکن است. به عبارت دیگر، دانش کارشناسی حاصل از یک دوره ی آموزش دانشگاهی و حتی پایین تر، که روزی تا پایان عمر برای فرد کفایت می کرد، امروزه چند صباحی بیش نخواهد پایید و ‹‹ زگهواره تا گور دانش بجوی ›› دیگر نه تنها یک فضیلت بلکه شرط بقاست. بنا بر این آن چه مورد نیاز است نه انباشت اطلاعاتی –که به سرعت منسوخ می شود- نیست بلکه یادگیری و نحوه ی یادگیری است. از آنجا که پیش بینی آنچه حتی درآینده نزدیک مورد نیاز است امکان پذیر نیست، کسب توانایی حل مسائلی که از ماهیت آن بی خبریم، ضرورت می یابد و این همان خلاقیت و حل خلاق مسائل است.  با توجه به این وضعیت، خلاقیت در سراسر جهان اهمیت شایسته ای یافته و دانش پژوهان بسیاری از کشورها  به شیوه های مختلف و در زمینه های متعدد، روش ها و فرایند خلاقیت و حل خلاق مسائل را  فرا می گیرند. به عبارت دیگر، خلاقیت اکنون در مسیر فراگیر شدن است. ( قاسم زاده، ۱۳۷۵ )

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار  لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .